ساموئل کلمن بردفورد Samuel Clemant Bradford
زادروز: ۱۰ ژانویه ۱۸۷۸ م.
محل تولّد: لندن
درگذشت: ۱۳ نوامبر ۱۹۴۸ م.
شهرت: قانون پراکندگی بردفورد
ساموئل کلمنت بردفورد، کتابدار بریتانیایی و مؤلف آثاری در زمینه ردهبندی متون علمی و از جمله پشتیبانان جنبش بهبود مهار اطلاعات علمی و فنی بود که به رشد حوزه سندپردازی کمک کرد.
بردفورد در ۱۰ ژانویه ۱۸۷۸ در لندن بهدنیا آمد، در رشته شیمی تحصیل کرد، و بنابر گفته یکی از همکارانش، مدرک لیسانس خود را با تحصیل در مدرسه شبانه گرفت و دکترای خود را از طریق پژوهش در اداره خود، یعنی کتابخانه موزه علوم دریافت کرد. وی به گل رز علاقه فراوان داشت و در میان انبوه نوشتههایش درباره علم شیمی و سندپردازی، کتابی نیز درباره شناخت گل رز بهچشم میخورد.
بردفورد در سال ۱۸۹۹ در سلک کارکنان موزه علوم در آمد و از سال ۱۹۰۱ تا زمان بازنشستگی (۱۹۳۸)، در کتابخانه موزه کار کرد. وی در سال ۱۹۲۲ کمککتابدار، در ۱۹۲۵ معاون کتابخانه، و در ۱۹۳۰ کتابدار آن کتابخانه شد. بردفورد در مدت تصدی خود، تمام اندیشه و توان خود را وقف تبدیل کتابخانه موزه علوم به کتابخانه ملی علوم کرد. به گفته اورکهارت بزرگترین موفقیت او در مدیریت، تبدیل کتابخانه کوچک علوم به بزرگترین مجموعه متون علمی اروپا بود.
بردفورد با بررسی تولید کتابشناسی جهانی، مشتاقانه از انتخاب
ردهبندی دهدهی جهانی (یو.دی.سی.) در سراسر جهان پشتیبانی کرد، و خاطره او درباره دفاعش از ردهبندی دهدهی جهانی بهعنوان نظامی برتر نسبت به هرگونه نظام ردهبندی دیگر و نیز نظامهای الفبایی، بهخوبی در اذهان باقی مانده است. وی از این نظام در کتابخانه علوم استفاده کرد و پشتیبان پرشور مؤسسه بینالمللی کتابشناسی بود، که بعدها به فدراسیون بینالمللی سندپردازی
فید تبدیل شد.
برای کمک هرچه بیشتر به استفاده از ردهبندی دهدهی جهانی، بردفورد به همراه پولارد،
انجمن کتابشناسی بینالمللی بریتانیا را در سال ۱۹۲۷ بهعنوان کمیته بریتانیایی فید ایجاد کرد. این انجمن یکی از مجراهای اصلی ارتباطی درباب ردهبندی دهدهی جهانی در بریتانیا شد. وی «
خلاصه مذاکرات انجمن کتابشناسی بینالمللی بریتانیا» را از آغاز آن در سال ۱۹۳۹ تا هنگام ادغام این انجمن در
اسلیب (بعدها انجمن کتابخانههای تخصصی و دفاتر اطلاعرسانی) در سال ۱۹۴۸ ویرایش کرد. در سال ۱۹۴۵، بردفورد پس از پولارد رئیس انجمن کتابشناسی جهانی بریتانیا گردید و در سال ۱۹۴۷ بهعنوان نایب رئیس فید و سرپرست کمیته بینالمللی ردهبندی آن انجمن برگزیده شد.
یکی از علل حمایت قوی بردفورد از ردهبندی دهدهی جهانی توجه او به این امر بود که متون علمی باید بهطور مطلوب پردازش و سازماندهی گردد. وی در کتاب «سندپردازی»، که در سال ۱۹۴۸ منتشر شد، به پژوهشهایی اشاره میکند که در کتابخانه علوم انجام گرفته و نشان داده است که کمتر از نیمی از مقالات مفید منتشرشده، در چکیدهنامهها ظاهر میگردد.
وی سپس شیوهای را مورد بررسی قرار داد که با استفاده از آن نشان داده میشد که مقالات هر حوزه موضوعیِ در نشریاتی منتشر میشوند که الزاماً مرتبط با آن حوزه موضوعی خاص نیستند. وی در این "پراکندگی کتابشناختی" الگویی عام یافت که مقدمه تدوین"
قانون پراکندگی" گردید.
قانون بردفورد از سوی نویسندگان و سندپردازان متون علمی مورد توجّه بسیار قرار گرفت، گرچه به گفته اورکهارت "بردفورد از بحثهای دانشگاهی که درباره قانون او صورت میگرفت بیم داشت، زیرا بیشتر علاقهمند به کارهای عملی بود".
وی سرانجام در سن هفتاد سالگی در حالیکه آثار زیادی از خود برجای گذاشت درگذشت.
بردفورد ۳۵ مقاله در زمینه سندپردازی منتشر کرد، علاوه بر آن، مقالات بسیاری نیز در حوزه شیمی و سایر مباحث علمی به رشته تحریر درآورد. کتابداران، او را بهعنوان نویسنده مجموعه مقالاتی که با عنوان «سندپردازی» منتشر میشد بهخوبی میشناسند. مارگارت ایگان در نقد این کتاب در مجله «فصلنامه کتابخانه» (1950) میگوید "این کتاب باید در جلب توجه کتابداران امریکایی به اهمیت کنترل کتابشناختی و نیاز به تحقیق بیشتر درباره این جنبه فراموششده کتابداری مفید باشد". مارگارت ایگان و
جس شرا نیز مقدمهای ۳۵ صفحهای بر آن کتاب نوشتند و بر این نکته تأکید کردند که کتابداری و سندپردازی میبایست بهصورت واحد در نظر گرفته شود.
اورکهارت خاطر نشان میکند که بردفورد در ابتدا مردی بسیار وسواسی به نظر میرسید و پشتیبانی رسمی که نسبت به کتابخانه ملی امانی علوم و فنآوری (که اکنون جزو بخش امانت کتابخانه بریتانیا محسوب میشود) معطوف گردید تا حد زیادی مدیون تلاشهای ابتکاری اوست. اورکهارت همچنین بیان میکند که "این مطلب به من میآموزد که چگونه باید از بردفورد یاد کنم: کسی که درصدد متقاعد کردن دیگران نسبت به اهمیت اطلاعات علمی بود و با وجود مشکلات فراوانی که در پیشرو قرار داشت تلاش بسیار کرد تا اطلاعات علمی را دسترسپذیر سازد".