معرفی کتاب«مختصرکتاب العین» به عنوان کهن ترین و نفیس ترین نسخه خطی ایران و جهان در موضوع لغت مولف(ملخص): ابوبكر محمدبن حسن زبيدي (316-379ق) شماره ثبت:(7346) موضوع:لغت ** زبان: عربی

عنوان کتاب: جامع حسینی= کنز کبیر موضوع: لغت زبان: عربی و فارسی شماره ثبت:(51307) مؤلف: شناخته نشد و گویا از مردمان قرن12ق می باشد.

به لحاظ آماری از کتاب صحاح اللغة در گنجینه مرکزی49نسخه،و در کتابخانه های وابسته آستان 6نسخه(جمعاً55نسخه) وجود دارد که اینک به معرفی قدیمی ترین نسخه صحاح به لحاظ قدمت در کتابخانه مرکزی و ششمین نسخه اقدم در بین کتابخانه های ایران می پردازیم.

کتاب وکتابخانه درتمدن اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. از این رو ، از گذشته ای دور در کنار اماکن متبرکه و رواق های باشکوه حرم رضوی (علیه السلام) ، کتابخانه نیز قرار داشته است .چنان که به عنوان یکی از قدیمی ترین کتابخانه های جهان اسلام محسوب می شود و در آن مواریث کهن اسلامی حفظ شده است.این کتابخانه دارای ویژگی هایی است که شناخت پیشینه آن جهت بررسی تاریخ اجتماعی ، فرهنگی شهر مشهد و نقش آستان قدس رضوی در آن حائز اهمیت است.

اين كتاب بسيار نفيس كه عنوان مشهور آن تمهيد الاصول است در مخزن كتب خطي كتابخانه مركزي آستان قدس رضوي نگهداري مي‌شود توسط اسد الله بن محمد مؤمن ابن خاتون عاملي در سال 1067 وقف گرديده؛ شارح آن محمد بن حسن طوسي (385-460ق.) و ماتن علي بن حسين علم الهدي (355-436ق.) مي‌باشد. موضوع آن حكمت، خط نسخ، تعداد اوراق 227، زبان عربي، كاغذ نخودي سمرقندي، عناوين به خط جلي به مشكي، جلد تيماج دارچيني، قطع وزيري17×27

تحرير و تهذيبي است از کتاب کليله و دمنه، حاوي مباحث اخلاقي و تربيتي و حکمي از زبان حيوانات تاليف کمال‌الدين حسين بن علي کاشفي سبزواري (نيمه اول قرن نهم - ‎۹۱۰ق.) اصل کتاب کليله و دمنه، بنابر مشهورترين روايات، تاليف بيدپاي، فيلسوف برهمني به زبان سانسکريت بوده و در زمان انوشيروان به پهلوي و سپس در قرن دوم هجري بوسيله ابن مقفع به زبان عربي و در قرن چهارم هجري توسط رودکي به نظم فارسي و بعد از آن در قر

در گنجينه كتب خطي كتابخانه مركزي آستان قدس رضوي چندين نسخه كليات سعدي بسيار نفيس موجود است كه نسخه حاضر از قديمي ترين آنها مي‌باشد. مؤلف (ناظم) كتاب، شيخ مصلح‌الدين سعدي شيرازي متوفي 694 هجري و تاريخ تحرير آن 766 هجري و كاتب نسخه محمد بن عبداللطيف عقاقري (عقاقیری) مي‌باشد. نسخه فارسي، موضوع آن ادبيات، خط نستعليق، 25 سطري، كاغذ نخودي، تعداد اوراق 383، قطع وزيري و داراي جلد تيماج قهوه‌اي مي‌باشد.

از نهج البلاغه هاي خطي بسيار نفيس كتابخانه مركزي آستان قدس رضوي که به دستور نظام الملک نوشته شده است.

كتاب زاد المعاد تاليف علامه محمد باقر مجلسي  (1037-1111ق.) كه در مخزن كتب خطي كتابخانه مركزي آستان قدس رضوي نگهداري مي‌شود، این کتاب در ميان كتب ادعيه و اعمال سال و ماه در تاريخ نگارشهاي اماميه جايگاه ويژه‌اي دارد؛ به اين خاطر مشاهير خوشنويسان و مذهبان از اوايل قرن 12ق.

نستعلیق 15 سطری، تاریخ تحریر: سه شنبه 16 جمادی الثانی 1372مطابق با 12 اسفند 1331، کاغذ: نخودی آهارمهره، 231گ 18×28، نسخه داراي دو سرلوح مذهب و مرصع ظريف و عالي با ترنج‌هاي تو در تو و کتيبه‌هاي هلالي، اشعار چهار صفحه آغازين نسخه، حاوي تشعير زرين و ترصيع گل و اسليمي، نسخه، داراي سه مجلس تصوير در آغاز، تمام حواشي نسخه، گل و برگ و مرغ و پروانه، بين سطور، زراندازي با تحرير و کنگره‌اي که مربوط به عهد قا

دعای سیفی یا حرز یمانی از ادعیه معروف مروی از امام علی (ع)  که ابن طاوس آن را در «مهج الدعوات» خود نقل نموده است. خط: نسخ 7 سطری، تاریخ تحریر: ربیع الثانی 613، مکان کتابت: طابران طوس، کاغذ: حنایی، 27 برگ 10×12، عناوین به شنگرف، این نسخه فاقد اعتصام و اختتام است و با نسخه‌های دیگر اندکی اختلاف دارد، مذیل است به یک برگ دعای رفع ظلم ظالم که به خط مغایر تحریر یافته است.

كتاب زیارت عاشورا شماره 9257 به خط ناخنی، این نسخه را «عبدالوهاب بن شیخ محمد مؤمن شیرازی» به خط نسخ و نستعلیق با ناخن نوشته، تاریخ تحریر: 1256ق. وقفی سید ابوالقاسم جواهر

(عربى) تفسيرى است از ابوالفيض فياضى بن شيخ مبارك معروف به فيضى دكنى (954- 1004ق.).  وى برادر بزرگ شيخ ابوالفضل وزير اكبر شاه بوده و در دربار اكبر شاه به درجه اميرى و ملك الشعرايى رسيد و به زبان‌ هاى هندى، عربى و فارسى تسلّط داشت.