معرفی مجموعه اسناد اهدایی دفتر تولیت آستان قدس رضوی
مجموعه اسناد اهدایی دفتر تولیت آستان قدس رضوی در اردیبهشت 1398 در بخش ارزشیابی اسناد مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. مجموعهای 138 برگی که ابتدا بر اساس موضوع و نوع سند تفکیک و دستهبندی، و در مرحله بعدی با توجه به تقسیمبندی تعریف شده، فهرست نویسی و عنوان دهی گردیدند. این اسناد با محوریتِ بررسی و معرفی شخصیت و شرح زندگینامه مرحوم آیتالله عباس واعظ طبسی در دوره مبارزات وی علیه رژیم شاه و همچنین دوره تصدی ایشان در سمت تولیت آستان قدس رضوی، جمعآوری شده است که محتوای اطلاعاتی آنها مهم و با اهمیت می باشد. همچنین احکام و دستخطهای صادره از سوی امامخمینی و آیتالله سید علی خامنهای رهبر معظم انقلاب، نخست وزیران ایران و پاکستان، دفاتر شخصیتهای سیاسی ، مذهبی و فرهنگی، ارزش این اسناد را دو چندان کرده است.
منشأ این اسناد، علاوه بر آرشیو دفتر مقام تولیت، اداره کل روابط عمومی، بنیاد پژوهشهای اسلامی و کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، دریافت شده از بایگانیِ اسناد مراکزی چون ادارة شهربانی، سازمان اطلاعات و امنیت و نیروی انتظامی خراسان نیز هست. تاریخ این اسناد از سال 1340 آغاز و تا 1394 شمسی ادامه دارد،که بخشی از آن با دهها برگ سند متعلق به دوران پهلوی( از سال1340 تا 1357)، و مابقی دیگر مربوط به سالهای بعد از پیروزی انقلاب است. چندین قطعه عکس در میان این اسناد وجود دارد که اغلب، تصاویر گنجانده شده درگزارشها و مدارک ساواک و شهربانیست از دوران جوانی تا میانسالی تولیت آستان قدس رضوی می باشد. در مجموع این اسناد، یک دوره پنجاه و چهار ساله در تاریخ معاصر را شامل میشود، که وجود اسناد و مدارک مربوط به سالهای پیش از پیروزی انقلاب، و اوراق محرمانة ادارات و سازمانهای سیاسی و امنیتی کشور از ویژگیهای بارز، مستند وتاریخی آن به شمار میرود.
انواع سند در این مجموعه
ردیف | نوع سند | تعداد | توضیحات |
1 | حکم | 8 برگ | ـ انتصاب آیتالله عباس واعظ طبسی به سرپرستی، و سپس تولیت آستان قدس رضوی در احکامی از سوی امام خمینی و آیتالله خامنهای. ـ حکم امام خمینی مبنی بر موافقت با بازسازی و رفع خسارات جنگ در مناطقی در خوزستان.( هویزه) ـ حکم موافقت آیتالله خامنه ای با واگذاری تولیت مرقد حضرت حسین بن موسی در طبس و آرامگاه سیدحسن مدرس در کاشمر به آستان قدس رضوی. ـ حکم آیتالله خامنهای درانتصاب آیتالله واعظ طبسی به عنوان نماینده ولیفقیه و قبول وکالت در جمعآوری وجوه شرعیه و پاسخگویی به مسائل شرعی در استان خراسان. ـ احکام صادره از امامخمینی و آیتالله خامنهای خطاب به تولیت آستان قدس مبنی بر لزوم صیانت از اموال موقوفه، عدم تصرف سایرین بر وقفیات، و حمایت از محرومان و مستضعفان. ـ حکم اسدالله علم نخستوزیرخطاب به سید جلالالدین تهرانی تولیت آستان قدس، مبنی بر لزوم مقابله با فعالیتهای سیاسی حجت الاسلام واعظ طبسی و شیخ علیاکبر نوغانی، و جلوگیری از سخنرانی آنان در منابر و محافل عمومی. |
2 | دستخط | 4 برگ | ـ دستخط آیتالله خامنهای درپاسخ به نامه تولیت مبنی بر موافقت با تشکیل یک دفتر اختصاصی در اداره مرکزی آستان قدس برای رسیدگی به امور موقوفات ، بررسی وقفنامهها و و حفظ حدود ِ شرعی وقفیات. ـ دستخط آیتالله خامنهای خطاب به مسئولان آستان قدس درباره لزوم ادامه و گسترش اندیشه امامت و تحکیم نظام ولایت و روشنگری در بیان برکات حکومت توحیدی. ـ دستخط آیتالله خامنهای و هاشمی رفسنجانی در بازدید از کتابخانه مرکزی با تقدیر از تولیت آستان قدس رضوی. |
3 | زندگینامه | 36 برگ | ـ زندگینامة آیتالله عباس واعظ طبسی برگرفته از اسناد و گزارشهای محرمانة ساواک. ـ زندگینامة مقام تولیت، تنظیم شده در آستان قدس رضوی. |
4 | گزارش | 46 برگ | ـ گزارشهای ارسالی از سوی حمید فهیمی راد و آرشیو نیروی انتظامی خراسان دربارة سوابق و مبارزات آیتالله عباس واعظ طبسی |
5 | اطلاعیه | 6 برگ | ـ اطلاعیهای از سوی امام خمینی در محکومیت سوءقصد به آیتالله عباس واعظ طبسی. ـ اطلاعیة تولیت آستان قدس رضوی جهت دعوت شخصیتها و بزرگان به شرکت در سخنرانی آیتالله خامنهای درحرم به مناسبت آغاز سال نو. |
6 | نامه اداری | 9 برگ | ارسال تصاویر مطالب درج شده در روزنامهها دربارة تولیت آستان قدس رضوی برای رئیس کتابخانه . |
7 | متن سخنرانی | 3 برگ | متن سخنرانیهای امام خمینی در حضور تولیت و کارکنان آستان قدس رضوی |
8 | تقدیرنامه-دعوتنامه | 3 برگ | نامة تشکر بینظیر بوتو نخست وزیر پاکستان از تولیت آستان قدس به خاطر پذیرایی از وی، و دعوت از ایشان برای سفر به کشورش. |
9 | تقاضانامه | 1 برگ | تقاضای استناد یک حدیث در سخنرانی تولیت به جهت ارجاعدهی در انتشار آن |
10 | بروشور | 1 برگ | مجموعه ای از تصاویر تولیت در دیدار اقشار مختلف و حضور در راهپیماییهای مختلف |
11 | هفته نامه | 16 برگ | تصاویری از مصاحبه با طاهر احمدزاده اولین استاندار مشهد بعد از انقلاب، و بخشهایی از مصاحبهها با علما و روحانیان در ویژه نامه " حوزه" |
فصلنامه،پژوهشنامه مطالعات آرشیوی
فصلنامه ای است علمی–تخصصی درحوزه اسناد مکتوب وشفاهی که قصد دارد پژوهش هایی را باتکیه براسناد موجود در آستان قدس و سایر مراکز آرشیوی منتشرکند.