نهم تیرماه ۱۳۴۳ در خوراسگان اصفهان متولد شد. وی در ۱۳۵۵ تحصیل علوم دینی را آغاز کرد و دو سال بعد برای ادامه تحصیل به قم رفت. از ۱۳۶۰ به مطالعات تاریخی روی آورد و در ۱۳۶۳ نخستین کتاب وی چاپ شد.
عمده پژوهش‌های جعفریان دربارهٔ تاریخ تشیع است. رسول جعفریان دو بار جایزه کتاب سال ایران را دریافت کرده‌است؛ یک بار برای کتاب تاریخ سیاسی اسلام (سیره نبوی) و یک بار برای کتاب اطلس شیعه.دو بار نیز برای کتاب جریانها و سازمان‌های سیاسی مذهبی و کتاب اطلس شیعه،[۶] جایزه فارابی را دریافت کرده‌است. رسول جعفریان در ۱۳۷۴ خورشیدی کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران را بنیان نهاد و همچنان مدیریت آن را بر عهده دارد.
او از ۱۳۷۹ به عنوان عضو هیئت علمی در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه مشغول به کار شد. 
او در ۱۳۸۵ به دانشگاه تهران آمد و در گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول به تدریس گردید.
او در شهریور ۱۳۸۷ به عنوان رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی منصوب شده‌است.وی در تابستان ۱۳۹۴ به رتبه استادی دانشگاه تهران دست یافت. او همچنین در آبان ۱۳۹۶ طی حکمی از سوی محمود نیلی احمدآبادی رئیس وقت دانشگاه تهران، به ریاست کتابخانه مرکزی، مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران، منصوب شد.
جعفریان صاحب بیش از 100 اثرتالیفی یا ترجمه ای است و بیش از 100 مقاله در نشریات معتبر ملی و جهانی نوشته است.
حجه الاسلام رسول جعفریان در سال 1385 بالغ بر 10360 نسخه نشریه به سازمان اهدا کرده است که 35 درصد آن نسخه های مورد نیاز آرشیو بوده است و بسیاری از این نشریات، جزء نفایس محسوب می شود.