کتاب اخبار خراسان در مطبوعات دوره قاجار - جلد اول اثر سید مهدی سیدقطبی، دربردارنده اخبار و وقایع خراسان موجود در مطبوعات قاجار؛ روزگار محمدشاه یعنی 1250-1264 قمری و روزگار ناصرالدین شاه یعنی 1264-1313 قمری است.
معرفی کتاب:
اخبار خراسان در مطبوعات دوره قاجار - جلد اول
با وجود تلاشهای بسیار محققان حوزۀ تاریخ خراسان و نگارش مقاله و کتاب، هنوز دربارۀ بسیاری از موضوعهای مختلف این حوزه دانشی، منبعی وجود ندارد بنابراین پژوهشگر با هدف تأمین نیازهای محققان و علاقمندان به تاریخ خراسان، با کاوش مطبوعات به استخراج اخبار مندرج در آنها پرداخت. عمده مطالب موجود در نشریات قاجار تلگراف و مکتوبهای افراد سرشناس و موثق و خبرنگاران روزنامهها است که از طریق پست برای نشریه ارسال کردند و روزنامه پس از بررسی و اطمینان از صحت نوشته به چاپ آن اقدام کرده است.
در زمان محمدشاه قاجار تنها روزنامه «کاغذ اخبار» به سال 1253 قمری چاپ و منتشر گردید و نشریۀ دیگری در این دوره پدید نیامده است. اما در دوره ناصرالدین شاه روزنامه های روزنامه کاغذ اخبار؛ روزنامه وقایع اتفاقیه؛ روزنامه دولت علّیه؛ روزنامه ایران؛ سالنامه ایران؛ روزنامه اختر؛ روزنامه اطلاع؛ روزنامه شرف؛ روزنامه ناصری؛ روزنامه حبلالمتین چاپ شده که بررسی شده و اخبار و اطلاعات مربوط به نواحی خراسان استخراج و در این مجلد آمده است.
پژوهشگر با بررسی یکایک مطبوعات دورۀ قاجار به استخراج اخبار و مطالب مرتبط با خطۀ خراسان پرداخته است و حاصل این تلاشها را در قالب کتاب چند جلدی «اخبار خراسان در مطبوعات دوره قاجار» به تدریج منتشر خواهد کرد. پس از جلد اول، حدود نه جلد بعدی به تفکیک دورههای تاریخی چاپ و منتشر خواهد شد. (جلد 1 تا 7 منتشر گردیده است)
نظم محتوای کتاب با توجه به اولویت زمانی انتشار نشریات و به تفکیک هر شماره تنظیم شده است البته علاوه بر متن، سعی شده از عکس های مندرج در روزنامه ها در کنار متن استفاده شود.
در بخشی از کتاب اخبار خراسان در مطبوعات دوره قاجار - جلد اول میخوانیم:
از قراری که از مشهد مقدس خبر رسید امور صفحات خراسان به اهتمام و مراقبت کارگذاران شاهنشاهزادۀ افخم کامکار جلالالدوله العلّیه والی آن مملکت در نهایت انتظام است. شاهزاده مؤیدالدوله کارگذار آنجا دقیقهای از کفایت خود را فروگذار نکرده است و کمال مواظبت دارد.
عضدالملک متولیباشی آستان سرکار فیض آثار ثامنالائمه علی بن موسیالرضا صلوات الله علّیهما محض ارادت به خاندان حضرت آسمان منزلت رسالت پناهی و دولتخواهی سرکار اعلی حضرت همایون شاهنشاهی در مقام تعمیر ایوانی عالی در صحن جدید خاقانی برآمده ایوانی طلا در نهایت شکوه و رفعت در مقابل ایوان نادری به اتمام رسانیده است که به مراتب عالیه از ایوان نادری ارفع و از این است و به نام نامی همایون موسوم داشته است.
در ماه شعبان المعظم ایوان ناصری به اهتمام معزیالیه به اتمام رسید عضدالملک مجمعی از علما و اکابر و رؤسا آستانۀ متبرکه ترتیب داده و مجلسی با نهایت شکوه آراسته، خطبهای بلیغ به نام حضرت و دعای دولت اعلی حضرت شاهنشاهی به اختتام رسانیده و در حق مباشرین و کارکنان و متصدیان ساختن ایوان مبارکۀ ناصری از جامه خانۀ خاص همایون حضرت بذل خلعت گردید. بعد از وصول این خبر به دربار مرحمت شمول همایون به مقتضای رأی جهان آرای ملوکانه یک قبضه عصای مرصع مکلل به جواهر بسیار ممتاز به افتخار عضدالملک متولیباشی آستان سرکار فیض آثار صلوات الله علّیه، عز اعطا شرف انفاذ یافت.
سید مهدی سید قطبی، کارشناس اداره مطبوعات سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی است. وی از سال 1387 تاکنون به مطالعه و بررسی مطبوعات به ویژه روزنامههای دورۀ قاجار در حوزه خراسان، تاریخ مطبوعات، تاریخ آستان قدس، سفرنامهپژوهی و... پرداخته است و حاصل این مطبوعهپژوهی علاوه بر نگارش ده ها مقاله در موضوعهای پیشگفته، چاپ و انتشار بیست عنوان کتاب است که مشخصات کامل آنها در پایان کتاب حاضر آمده است.
کتاب "اخبار خراسان در مطبوعات دوره قاجار" توسط استاد سید فرید قاسمی در مجله جهان کتاب شماره 3- 5(خرداد- مرداد 1398) معرفی شده است.
فصلنامه،پژوهشنامه مطالعات آرشیوی
فصلنامه ای است علمی–تخصصی درحوزه اسناد مکتوب وشفاهی که قصد دارد پژوهش هایی را باتکیه براسناد موجود در آستان قدس و سایر مراکز آرشیوی منتشرکند.