معرفی نشریه:
پژوهشنامه تاریخ مطبوعات ایران
بمناسبت سالروز انتشار آن
گزارش: ابراهیم حافظی(رییس اداره مطبوعات)
روزنامه نگاری ایران قدمتی 180 ساله دارد اما تاریخ مطبوعات ایران در زمینه منبع آفرینی در این حوزه، نسبت به بسیاری از حوزههای موضوعی دیگر، کمتر معرفی شده است. به ندرت شخصیت ها و مورخانی در کشور هستند که تاریخ مطبوعات کشور را بررسی کرده باشند و از آمار و ارقام و اطلاعات نشریات ایران سخن به میان آورده باشند.
سید فرید قاسمی یکی از معدود پژوهشگران عرصه مطبوعات است که زندگی اش را وقف تحقیق و تفحص در این زمینه کرده است و در زمینه نگارش کتاب، چاپ مقاله و انتشار مجله دستی بر آتش داشته و دارد. او را حافظه مطبوعات ایران می دانند.
پژوهشنامه تاریخ مطبوعات ایران سال 1376 به همت والای این ابرمرد عرصه تاریخ نگاری مطبوعات در یکی از روزهای اردیبهشت ماه تأسیس شد. تا در موضوعانی چون تاریخ نشریات ادواری، معرفی روزنامه ها و روزنامه نگاران ایرانی، اطلاعات نابی را به پژوهشگران عرضه کند. این نشریه بنا داشت با درج خاطرات و مصاحبه های روزنامه نگاران، واقعیت های ناشناخته این عرصه را ارائه کند و در اولین شماره که در 872 صفحه چاپ و توزیع گردید به خوبی از عهده کار برآمد. سیدفرید قاسمی هر چند اولین شماره را پر و پیمان بست و اطلاعات و نوشته های بسیاری از مورخان و روزنامه نگاران برجسته معاصر در آن به چاپ رسید اما به دلایلی که برای نگارنده این سطور نامشخص است، پس از آن متوقف شد و ایشان یک سال بعد از آن مجله "لرستان پژوهی" را منتشر کرد که آن هم پس از 4 شماره متوقف گردید.
در سرمقاله"پژوهشنامه تاریخ مطبوعات ایران" به قلم استاد قاسمی آمده است: "دسترسی به منابع دست اول و استفاده از آنها قدم نخست یرای نگارش تاریخ یک واقعه و یا یک دوره خاص است. درباره بعضی از موضوعات و وقایع تاریخ معاصر ایران منبع قابل استنادی وجود ندارد. ..... مجموعه حاضر با این هدف تدوین شده است که پیشینه ها را به قلم بانیان در برداشته باشد. گفت وگو ها، سرگذشت نامه های خودنوشت، خاطرات و گزارشهای این نشریه بخشهایی از تاریخ روزنامه نگاری کشور محسوب می شوند. پژوهشها نیز عمدتا به وسیله متخصصان موضوعی نگارش یافته اند. یادبود و اسناد این مجموعه نیز در همین زمینه اند که امید است به روشن شدن گوشه هایی از تاریخ مطبوعات ایران کمک کنند."
این نشریه متشکل از بخشهای سرمقاله؛ گفت و گو؛ سرگذشت؛ خاطرات؛ گزارش؛ پژوهش؛ یادبود و اسناد است. مصاحبه با دکتر کاظم معتمدنژاد پدر علم ارتباطات ایران؛ سرگذشت روزنامه نگارانی چون نعمت الله ناظری، مهدی بهشتی پور، دکتر نعیم بدیعی و محمد کلانتری؛ خاطرات روزنامه نگاری جعفر بدیعی، عطالله بهمنش، حسین قندی، یونس شکرخواه، غلامحسین صالحیار و.... معرفی نشریاتی چون اطلاعات ماهانه، تحقیقات روزنامه نگاری, خوشه، جهانگرد، 28 هزار روز تاریخ ایران و جهان و وشته هایی از دکتر اسماعیل رضوانی، دکتر هادی خانیکی، مهدی خواجه پیری، دکتر حسین ابوترابیان، دکتر حسین الهی، جمشید کیان فر، محمد گلبن، علی اکبر قاضی زاده، مسعود کوهستانی نژاد، سیدفرید قاسمی، فرامرز طالبی و... بخش از محتوای این مجلد را تشکیل می دهد.
سید فرید قاسمی متولد 19 شهریور 1343 است. به حق یکی از پرکارترین و فعالترین مورخان حوزه روزنامه نگاری ایران است. چاپ صدها مقاله از او در مطبوعات کشور و انتشار نزدیک به 100 عنوان کتاب و بسیار از فعالیت های جنبی او مانند انتشار و احیاء مطبوعات از طریق لوح فشرده و تجدید چاپ آنها، برگزاری نشست های ملی در زمینه مطبوعات و آرشیو ها در ایران، انجام ده ها سخنرانی علمی در این زمینه، مشاوره بیش از چند مرکز آرشیوی در زمینه مطبوعات، سید فرید قاسمی را در صدر محققان حوزه روزنامه نگاری و تاریخ نویس مطبوعات ایران قرار داده است. کمتر محقق و پژوهشگر و اهل رسانه ای را می توان یافت که با روزنامه و روزنامه نگاری ایران سرکار داشته باشد و نام سید فرید قاسمی را نشنیده باشد.
بی شک یکی از جاودانه اثرهای او همین نشریه "پژوهشنامه تاریخ مطبوعات ایران" است که هر چند انتشار آن ادامه نیافت اما چاپ آن به نظر می رسد در انتشار مقاله های مطبوعاتی و تاسیس مجله های مطبوعاتی چون مطبوعات بهارستان بی تاثیر نبوده است.
این مجله در شماره 18 زمستان 1376نشریه "گفتگو " به قلم فیروزه میر مطهری نقد و معرفی شده است.
فصلنامه،پژوهشنامه مطالعات آرشیوی
فصلنامه ای است علمی–تخصصی درحوزه اسناد مکتوب وشفاهی که قصد دارد پژوهش هایی را باتکیه براسناد موجود در آستان قدس و سایر مراکز آرشیوی منتشرکند.