روزنامه نگار مشروطه خواه  که جان بر سر قلم داد

میرزا جهانگیر خان شیرازی معروف به صور  اسرافیل زاده سال 1292 قمری در شیراز است. تحصیلات را در تهران و شیراز گذرانده است. بیشتر عمر را تحت سرپرستی عمه خود بوده است. با آغاز مشرطه در صف مشروطه خواهان و در عضویت انجمن های مختلف مشروطه در آمد. وی از مخالفان سرسخت محمد علی شاه بود.و مقاله های و خطابه های بسیار در مظالم شاه قاجار داشته است. او سرانجام برای این روشنگری ها جانش را بر سر زبان و قلم گذاشت و پس از دستگیری، محاکمه و در 2 تیر 1287 بدار آویخته شد. 
جهانگیر خان سال 1325 در آغازین ماه های مشروطه با همفکری و همراهی علی اکبر دهخدا روزنامه «صوراسرافیل» را بنیان نهاد که مطالب آتشینی بر علیه دربار و مخالفان مشروطه به چاپ می رساند. هزینه چاپ و انتشار آن را میرزا قاسم تبریزی پرداخت می کرد.
در سرمقاله نخستین شماره می نویسد: «حمد خدایرا که ما ایرانیان ذلت و رقیت خود را احساس کرده و فهمیدیم که باید بیش از این بنده عمر و زید و مملوک این و آن نباشیم و دانستیم که تا قیامت بارکش خویش و بیگانه نباید بود. لهذا با یک جنبش مردانه در چهاردهم جمادی الاخر 1324 هجری قمری مملکت خویش را مشروطه و دارای مجلس شورای ملی(پارلمان) نموده....»
هدف انتشار را اینگونه تحریر می کند: «شاید بتوانیم به دین و دولت و وطن و ملت خود خدمتی بکنیم و به ابنای این آب و خاک موروثی که با خون پدران و نیاکان، عجین و سرشته است ابراز ارادتی نماییم. در تکمیل معنی مشروطیت و حمایت مجلس شورای ملی و معاونت روستائیان و ضعفا و فقرا و مظلومین، امید داریم تا آخرین نفس ثابت قدم باشیم؛ و از این نیت مقدس تا زنده‌ایم دست نکشیم و با صدای رسا می‌گوییم که از تهدید و هلاکت بیم و خوفی نداریم و به زنده گی بدون حریت و مساوات و شرف وقعی نمی‌گذاریم.»
«صور اسرافیل» ازپرفروشترين جراید عصر مشروطه بود . نخستين شماره آن نه ماه پس از فرمان مشروطيت در ربيع الثاني ‎1325‎ و سه روز قبل از بمباران مجلس منتشر شد. ميرزا جهانگير خان پس از اين واقعه به قتل رسيد. شعار «صور اسرافیل» "حريت، مساوات و اخوت بود" و هدف آن تکميل معناي مشروطيت حمايت از مجلس و روستائيان ،فقرا و ضعفاو مظلومين بود. «صور اسرافیل» دوبار توقيف شده است. دفعه اول پس از شماره ششم در تاريخ ‎22‎ جمادي الاول ‎1325‎ و دفعه دوم پس از شماره ‎14‎ در ‎25‎ شعبان ‎1325‎ که تا ‎29‎ رمضان توقيف بود. نقد بر اوضاع اجتماعي و سياسي محوري است که در قالب هاي گوناگون و به ويژه ستون طنز «چرند و پرند» که دهخدا می نوشت، دنبال مي شد.
پس از قتل جهانگیر خان، دهخدا که به سوئيس رفته بود، با مساعدت معاضد السلطنه پيرنيا سه شماره ازآن را در سال 1327 قمری به سبک و سياق گذشته در آن جا منتشر کرد ولي چاپ آن در پاريس انجام مي شد و همين امر موجب تعطيلي روزنامه شد. منصوره اتحاديه، اين روزنامه را ارگان" مرکز اجتماعيون عاميون" که توسط حيدرخان عمو اوغلي تاسيس شد مي داند.
بخشی از نامه‌ای که میرزا جهانگیر خان به عمه خود نوشته است: 
عقیده مرا به خوبی می‌دانید که دلبستگی به زندگانی و عمر نداشتم و همیشه مرگ با شرف و افتخار را از زندگی بد، بهتر می‌دانستم، زیرا همواره شنیده‌اید که می‌گفتم مکررات خواب و خوراک اهمیتی ندارد و از این تکرار، آدم حساس، خسته و کسل می‌شود. 
امروز سعادت و اقبال فرزندان ایران، بسته به تکمیل معنی مشروطیت است، ولی فرزند «ام‌الخاقان» (لقب مادر محمد علی شاه، دختر میرزا تقی خان امیرکبیر) که ننگ تاج و تخت چند هزار ساله ایران است، برای استقلال کامروایی سبعانه خود، می‌خواهد این سعادت ما را به یک بدبختی و ذلّت دائمی مبدل نماید. 
از دیروز تا به حال نقشه‌ای که ترسیم کرده آفتابی شد. فردا ما به فداکاری حاضر می‌شویم. اگر از پیش نبردیم و کشته شدیم و خبر مرگ من به شما رسید، غمگین نشوید و هول نکنید، زیرا که در راه آزادی ایران، یک افتخاری برای شما و فرزندان شما به یادگار گذاشتم. مُردن که از لوازم طبیعی است. آدم که باید بمیرد، چرا با درد و مرض مرده باشد و به جانبازی از تألم نشاة زندگی بد، در یک چشم بهم زدن نمیرد.
دهخدا شعر معروف «یاد آر ز شمع مرده یاد آر» خود را به یاد او سرود و در صفحات ۴ و ۵ سومین شمارهٔ نشریهٔ صور اسرافیل در ایوردون سوئیس منتشر شده‌است.
32 شماره تهران و 3 شماره از روزنامه صوراسرافیل سوئیس به همت نشر تاریخ ایران در سال 1361 تجدید چاپ گردیده است.
منبع و مآخذ: 
تابوي سياسي در سه روزنامه ، قانون ، صور اسرافيل و کاوه / سميه زماني. دو فصل نامه ممالک محروسه س‎1‎ ش ‎1‎ (بهار و زمستان ‎1394‎) ص ‎117-92
تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، به قلم مهدی ملکزاده، چاپ تهران، ۱۳۲۷، جلد دوم
دوره روزنامه صور اسرافیل.- تهران: نشرتاریخ ایران، 1361