استاد محمد حسن گنجی  نشریات بسیاری در حوزه های مختلف ادبی، تاریخی و هنری به آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی واگذار نموده ، که مجموعه بسیار ارزشمندی از مطبوعات ایران است. او که این منابع را در طول سال ها فعالیت علمی اش بسختی گردآوری کرده بود برای حفظ ونگهداری به کتابخانه آستان قدس رضوی واگذار نمود.

یادگاری از  محمد حسن گنجی پدر جغرافیای نوین ایران  در آرشیو گنجینه رضوی
 بمناسبت سالروز درگذشت ایشان

گردآوری: ابراهیم حافظی(رییس اداره مطبوعات) 
29 تیر سالروز درگذشت استاد بزرگ حوزه جغرافیا، پدر علم جغرافیا و هواشناسی ایران و موسس دانشگاه بیرجند، دکتر محمد حسن گنجی است. که در 100 سالگی پس از کسب بسیاری از افتخارات علمی بدرود حیات گفت.
 استاد محمد حسن گنجی  سال 1368 بالغ بر 500 جلد نشریه در حوزه های مختلف ادبی، تاریخی و هنری به آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی واگذار نموده است، که مجموعه بسیار ارزشمندی از مطبوعات ایران است و عناوین متعددی را در خود جای داده است. او که این منابع را در طول سال ها فعالیت علمی اش بسختی گردآوری کرده بود برای حفظ ونگهداری به کتابخانه آستان قدس رضوی واگذار نمود.  از جمله نشریه های مهمی که در مجموعه ایشان موجود است مواردی بشرح ذیل اشاره می شود.
اطلاعات کودکان، دانشکده ادبیات تهران، دانشکده ادبیات تبریز، آینده، مجله دانشکده، سخن، یادگار، هوخت، باستان شناسی و هنر ایران، آسمان، فرهنگ ایران زمین، اداره فرهنگ بیرجند، سالنامه هواشناسی، سالنامه هدف، سالنامه کابل، سالنامه دبیرستان شاهرضا، سالنامه گمرک، مجله جغرافیا، مجله محیط شناسی، مجله خواندنیها و مجله جهان نو تنها بخشی از ده ها عنوان نشریه ای است که به آرشیو آستان قدس رضوی واگذار شده است. 
دکتر گنجی مدتی سردبیر نشریه مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان که در بیرجند منتشر می شد، بوده است. 

پروفسور محمد حسن گنجی در ۲۱ خرداد سال ۱۲۹۱ خورشیدی در بیرجند به دنیا آمد.
پس از به پایان رساندن تحصیلات متوسطه در زادگاه خود یعنی بیرجند‎ ‎در مهرماه ۱۳۰۹ خورشیدی به ‏تهران آمد تا حقوق بخواند. ولی در تهران متوجه شد که‎ ‎بیشتر استادان مدرسهٔ عالی حقوق آن زمان، ‏فرانسوی هستند و چون زبان فرانسوی‎ ‎نمی‌دانست به دارالمعلمین عالی رفت که نخستین بنیاد آموزش عالی آن ‏زمان بود. ‎دارالمعلمین عالی، که در ۱۳۰۷ بنیان‌گذاری شده بود، دو گروه «فلسفه و ادبیات» و‎ "‎تاریخ و ‏جغرافیاً داشت. گنجی در رشته تاریخ و جغرافیا نام‌نویسی کرد و پس از سه‎ ‎سال در ۱۳۱۲ لیسانس آن ‏رشته را دریافت کرد . 
سپس به‎ ‎عنوان دانشجوی برگزیده به اروپا اعزام شده و در دانشگاه ویکتوریا منچستر انگلستان به تحصیل ادامه داد و در سال ۱۳۱۷ لیسانس تخصصی خود را در جغرافیا اخذ کرد. وی سپس به ایران بازگشت و به مدت ۱۴ سال با‏‎ ‎سمت دبیری در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و دانشسرای عالی به تدریس جغرافیا‏‎ ‎پرداخت.
سپس در سال ۱۳۳۱ با استفاده از بورس تحصیلی عازم آمریکا شد و دکتری خود را در رشته جغرافیا از دانشگاه کلارک دریافت کرد.  پس ‏از اخذ مدرک دکترا در سال ۱۳۳۴ از آمریکا به ایران بازگشت و‏‎ ‎پس از طی ۵ سال دوره دانشیاری، در ‏سال ۱۳۳۹ به عنوان استاد پاره‎ ‎وقت (با رتبه ۱۰) دانشگاه تهران ارتقا یافت و متصدی کرسی ‏جغرافیای انسانی شد.
وی علاوه بر مدیریت گروه جغرافیا، ‏ریاست دانشکده ادبیان و علوم انسانی و معاونت‎ ‎دانشگاه تهران، پیش از انقلاب اسلامی، ریاست اداره کل هواشناسی ایران و ریاست هواشناسی‎ ‎منطقه آسیا را نیز بر عهده داشت .
در مهرماه ۱۳۴۷‏‎ ‎خدمت تمام وقت دانشگاه را پذیرفت و از سال ۱۳۴۸ در سمت استاد ‏و مدیر گروه آموزشی‎ ‎جغرافیا در دانشگاه انجام وظیفه کرد.
‎دکتر گنجی در کنار فعالیت‎ ‎خود دردانشگاه تهران، از مهرماه ۱۳۳۵ تا ‏مهرماه ۱۳۴۷ ریاست اداره کل هواشناسی‎ ‎ایران را نیز برعهده داشت وی در این مدت، نماینده ثابت دولت ‏ایران در سازمان‎ ‎هواشناسی جهانی بود، به مدت ۵ سال ریاست هواشناسی منطقه آسیا(به مدت ۵ سال) و ‏عضویت‎ ‎کمیته اجرایی سازمان مزبور رانیز برعهده داشت.
وی در بهمن ماه ۱۳۵۴ به افتخار بازنشستگی نائل آمد و از ‏مهرماه‎ ۱۳۵۴ ‎تا پایان سال ۱۳۵۷ ریاست مؤسسه آموزش عالی امیر شوکت الملک علم بیرجند را‏‎ ‎برعهده ‏داشت.
وی از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ مشاور رئیس سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح‎ بود. و از سال ۱۳۷۳ نیز با سمت مشاور دانشکده علوم زمین‏‎ ‎دانشگاه شهید بهشتی در طراحی و ‏اجرای برنامه‌ها مشارکت داشته‌است.
همچنین از سال‎ ۱۳۶۵ ‎عضویت بخش جغرافیایی سمت " سازمان مطالعه و ‏تدوین کتب دانشگاهی"  را دارا بوده‎ ‎و با بیشتر دانشگاه‌های تهران بویژه دانشگاه تربیت مدرس ‏در دوره‌های دکترای‎ ‎جغرافیا تدریس همکاری داشته‌است.
وی همچنین عضویت کمیته رهبری اطلس اقلیمی ‏ایران را‎ ‎در سازمان هواشناسی برعهده داشته‌است.
از پروفسور محمد حسن گنجی ۱۲ کتاب به زبان فارسی، ۱۴ کتاب به زبان انگلیسی و بیش از ۱۰۰ مقاله در رشته جغرافیا و هوا‌شناسی بجا مانده است. 
وی در بیست و نهمین کنگرهٔ ‏اتحادیهٔ بین‌المللی جغرافیایی در کره‎ ‎جنوبی در سال ۲۰۰۰ میلادی به عنوان یکی از ۱۵ جغرافیدان ‏برجستهٔ جهان شناخته شد و‎ ‎سازمان هوا‌شناسی جهانی، جایزه علمی سال ۲۰۰۱ خود را به وی اعطا ‏کرد.  از اوایل‎ ‎انقلاب نیز ‏تا اواخر عمر پربرکتش ، بالغ بر ۶۳ لوح تقدیر از مراکز آثار و مفاخر علمی، چهره‌های‏‎ ‎ماندگار، انجمن‌های علمی ‏جغرافیایی و دانشگاه‌ها دریافت کرده ‌است. 
از دیگر مشاغل وی می‌توان به موارد زیر اشاره‎ ‎کرد: 
•    ‏عضو مادام العمر انجمن جغرافیائی انگلستان
•    عضو سابق انجمن سلطنتی مردم‎ ‎شناسی انگلستان و ایرلند
•    عضو شورای عالی آمار
•    عضو هیأت تحریریه دائره المعارف‎ ‎بریتانیا
•    عضو افتخاری انجمن ‏آمریکایی پیشرفت علوم
•    عضو شورای عالی مردم شناسی‎
•    عضو انجمن جغرافیائی کشورهای آسیا و ‏آفریقا
•    عضو کمیته ملی آبشناسی (یونسکو‎)
•    عضو هیأت ممیزه دانشگاه تهران
•    عضو کمیسیون ‏بورسهای دانشگاهی
•    عضو کمیسیون‎ ‎همکاری فرهنگی ایران و فرانسه )دانشگاهی(
•    عضو کمیته ‏جغرافیائی فرهنگستان ایران‎
•    عضو شورای عالی جغرافیائی وابسته به سازمان جغرافیائی کشور
•    عضو کمیته‎ ‎برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش
•    عضو هیأت امنای مدرسه عالی بازرگانی رشت
•    ‎عضو هیأت امنای مدرسه عالی علوم اراک
•    عضو هیأت امنای مدرسه عالی فنی تهران
•    ‎عضو ‏اتحادیه انحمن‌های علمی
•    رئیس اولین کنگره جغرافیدانان ایران ۱۳۵۲
•    عضو‎ ‎شورای دانشگاه ‏تهران 
•    اولین رئیس انجمن جغرافیدانان ایران ۱۳۵۳ تا‏‎ ۱۳۵۷
پروفسور محمدحسن گنجی پدر جغرافیای نوین ایران پنجشنبه‌شب ۲۹ تیرماه سال ۹۱ در سن ۱۰۰ سالگی درگذشت

منبع:
برگرفته از سایت فصلنامه علمی – پژوهشی تحقیقات جغرافیایی  http://georesearch.ir/content/34/%D9