تاریخچه کتابخانه آستان قدس رضوی با فراز و فرودهای گوناگون تاریخی در خراسان و مشهد مقدس پیوند خورده است. نخستین بارقه پیدایش این جلوه قدسی، شش قرن پیش از این در اثر خیرخواهی و ایمان راستین واقفان و اهداء کنندگان با اخلاص و بی نام و نشان بوده، سپس عواملی نظیر روی آوردن طلاب علوم دینی مقیم شهر مشهد مقدس، زائران فاضل و دور اندیش و بذل عنایت خادمان و شیفتگان بارگاه امام رضا(ع) موجبات رونق آن را فراهم آورده است.
از حدود سال 1150 هجری قمری،‌ مکان ویژه ای برای کتابخانه در نظر گرفته شد،‌ اما توجه جدی به جایگاه کتابخانه به اوایل قرن 14 شمسی برمی گردد. همین امر مهمترین سبب شتاب در روند توسعه کتابخانه و اقبال روز افزون محققان و کتاب خوانان به این مکان به شمار می رود. گرچه در طول سالیان بارها محل کتابخانه تغییر یافته اما همواره در جوار مرقد مطهر و داخل حوزه اماکن متبرکه قرار داشته است.
نخستین بنای جامع و مستقل کتابخانه در سال 1330 ش. در ضلع شمال غربی رواق امام خمینی (ره) کنونی (صحن امام خمینی سابق) ساخته شد. سپس در سال 1356 ش. به ساختمان جدید و وسیعی واقع در طبقه فوقانی موزه آستان قدس رضوی واقع در ضلع شرقی همان رواق انتقال یافت.
ساخت بنای با شکوه ساختمان کنونی نیز که از سال 1360 ش. آغاز شده بود در سال 1372 ش. با مساحت 800/28 متر مربع زیربنا به پایان رسید و از نیمه دوم سال 1373 ش. مورد بهره برداری قرار گرفت.
این ساختمان عظیم در سالروز میلاد فرخنده حضرت ثامن الجج (ع) مطابق با 22 فروردین سال 1374 شمسی طی مراسم با شکوهی با حضور رئیس جمهور وقت، حضرت آیت ال... هاشمی رفسنجانی ، مقام منیع تولیت عظمای آستان قدس رضوی، جمع کثیری از شخصیتهای فرهنگی، پژوهشگران و شماری از کتابداران به طور رسمی گشایش یافت. 

منابع موجود در سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

کتاب‌های چاپی

دامنه زبانی مجموعه موجود زبانهای فارسی و عربی، انگلیسی، زبان فرانسه و زبانهای دیگر در زمینه های موضوعی مختلف می باشد. کتب به تفکیک در سایر زبانها زبان به قرار زیر می باشد:
آشوری، آلبانیایی ، آلمانی ، اتریشی ، اردو ، ارمنی ، ازبکی ، اسپانیولی ، اسپرانتو ، اوگاندیایی , ...

مجموعه نفایس

این مجموعه شامل آثار نفیس و ارزشمند هنری مانند آثار نقاشی، مینیاتور، تذهیب، آثار خوشنویسان بزرگ، و کتب مصور در مورد شهرها، آثار باستانی و آثار هنری ایرانی و اسلامی به زبان فارسی و انگلیسی می باشد.

مجموعه قرآن ها

در کتابخانه مرکزی قرآن های عربی- فارسی و به زبانهای مختلف دنیا شامل انگلیسی، فرانسه، آلمانی، بلغاری، روسی، سوئدی و... می باشد. قدیمیترین قرآن چاپ سنگی مربوط به قرآن به خط محمد حسین الاصفهانی چاپ تبریز به سال 1254 ه.ق. است که توسط محمد شاه قاجار وقف کتابخانه آستان قدس رضوی شده است. قدیمیترین نسخه چاپ سربی مربوط به قرآن چاپ انتشارات میرزا زین العابدین است که در سال 1247 ه.ق. به طبع رسیده است. نیز نفیس ترین قرآن ها از نظر قاب، خط و نوع چاپ و ... در این مجموعه وجود دارد.

کتاب‌های چاپ سنگی

این مجموعه درموضوعات مختلف به زبان فارسی و عربی می باشد. دامنه موضوعی این کتب به ترتیب شامل دین، ادبیات، تاریخ، زبان و موضوعات دیگر است. کلیه منابع موجود چاپ سنگی سازماندهی شده و برای جستجوی اطلاعات این کتب میتوان به فهرستگان پیوسته کتابخانه - پایگاه کتابها مراجعه نمود.

منابع مرجع

واژه نامه ها، دائره المعارفها، راهنماها، فرهنگهای جغرافیایی، کتابشناسی ها، فهرست ها، سرگذشت نامه ها،... مجموعه مرجع کتابخانه را تشکیل می دهند.

اطلاعات تماس کتابخانه آستان قدس رضوی