فرهنگنامه مصور مطبوعات زنان
فهرستگانی فاخر و جامع در معرفی مطبوعات زنان
در واپسین روزهای سال 1399 کتاب جدیدی در حوزه مطبوعات منتشر شد که از نظر معرفی آثار و کیفیت چاپ بی نظیر است.
«فرهنگنامه مطبوعات زنان» که به همت علیرضا ملک زاد با مقدمه استاد سید فرید قاسمی در زمستان 1399 توسط افق ملک در قطع وزیری و در 415 صفحه به چاپ رسیده است، معرف بیش از 1100 نشریه است که بوسیله زنان یا برای زنان به زبان فارسی منتشر شده اند.
از نام قدیمی ترین نشریه این حوزه با عنوان «دانش» چاپ سال 1289 شمسی تا جدید ترین نشریاتی که در سال های 1398 و1399 منتشر شده اند، در این کتاب قابل مشاهده است. این کتاب در سه فصل چاپ شده است. فصل اول به معرفی بیش از 280 نشریه با موضوع زنان پرداخته، فصل دوم فهرست بیش از 50 نشریه که در فهرستها اشاره شده ولی نسخه ای از آن دیده نشده و فصل سوم بیش از 840 نشریه با صاحب امتیازی یا مدیریت زنان را معرفی کرده است.
از ویژگی های ممتاز این کتاب، چاپ نفیس، طراحی و صفحه آرایی زیبا است. همچنین در درون متن ارائه تصویر هر نشریه جنبه بصری کتاب را برای خواننده جذاب نموده است. مشخصات توصیفی هر نشریه شامل عنوان، صاحب امتیاز، مدیر و سردبیر، سال انتشار، محل انتشار، محل نگهداری آن در آرشیوهای مطبوعاتی ایران و مآخذی که به معرفی هر نشریه پرداخته در متن ذکر شده است. کتاب حاضر برخلاف سایر آثار مرتبط با این موضوع به معرفی نشریات بیشتری پرداخته است. نکته مهم در این کتاب، اکثر نشریات بر اساس موجودی آرشیو شخصی مولف فهرست شده است.
به گفته استاد قاسمی در مقدمه، این اثر ارزشمند حاصل سخت کوشی مؤلف در گردآوری مطبوعات در طول 30 سال است که اکنون با چاپ فهرستهای ادواری ها به سرانجام می رسد. این اثر نخستین دفتر از فهرستهای مطبوعاتی است که توسط انتشارات افق ملک منتشر شده و بزودی آثار دیگری چون فرهنگنامه مطبوعات ورزشی و مطبوعات کودک نیز منتشر خواهد شد.
کتاب حاضر همراه با کتابهای «زنان روزنامه نگار و اندیشمند ایران» تالیف پری شیخ الاسلامی و همچنین کتاب «نشریات ویژه زنان» تالیف صدیقه ببران از آثار مهم در حوزه معرفی مطبوعات زنان است که نسخه ای از آنها در کتابخانه تخصصی مطبوعات وابسته به سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی برای محققان قابل استفاده است. پژوهشگران می توانند علاوه بر استفاده از این کتابها، بسیاری از نشریات معرفی شده را در همین محل مشاهده و بهره برداری نمایند.
بر اساس آنچه در «فرهنگنامه مطبوعات زنان» آمده، آرشیو مطبوعات سازمان بیش از 800 عنوان از نشریات مندرج در این فهرستواره را موفق شده جذب نماید و نسخه های متعددی از آنها به صورت چاپی یا دیجیتال در دسترس پژوهشگران است.
فصلنامه،پژوهشنامه مطالعات آرشیوی
فصلنامه ای است علمی–تخصصی درحوزه اسناد مکتوب وشفاهی که قصد دارد پژوهش هایی را باتکیه براسناد موجود در آستان قدس و سایر مراکز آرشیوی منتشرکند.