گردآوری: اعظم نظرکرده(مسئول امور نمایه سازی و مستندسازی اسناد)

کلمه کشیک در آستان قدس رضوی تقریباً به مجموع خادمان، فراشان، دربانان، کفشبانان، موذنان و خدمه دیگر اطلاق می‎شود که در مدت معین (معمولاً 24 ساعت) در داخل حرم و رواقها مشغول خدمت هستند. خدمت آنها  عبارت است از مراقبت از امور تنظیف، تعطیر و تطهیر و ... بدین ترتیب که خدام در داخل حرم مطهر، فراشان در رواق‎های اطراف حرم، دربانان در صحن ها، کفشبانان در کفشداری ها و موذنان به هنگام اذان در بالای مناره ها مشغول خدمت هستند. کفشبانان در واقع نگهدار کفش ها در محل کفشداری ها می‎باشند. زائرانی که از اطراف و اکناف برای تشرف به حرم  مطهر حرکت می‎کنند. هنگام ورود به اماکن متبرکه نخست کفش های خود را کفشداری می‎سپارند. و از او یک  شماره می‎گیرند، کفشدار کفش را در قفسه‎ای که برای کفش آماده گردیده می‎گذارد. زائر از زیارت باز می‎گردد و  شماره را می‎دهد و کفش خود را دریافت می‎کند.

پیشتر این شغل موروثی بوده و از پدر به پسر منتقل می گردید  . همه کسانی که در کفشداری‎ها کار می‎کنند، پرونده مخصوصی داشتند که بعد از انقلاب اسلامی به استخدام رسمی آستان قدس رضوی در آمده و براساس قوانین و مصوبات آستان قدس رضوی، حقوق و مزایا دریافت می‎کنند و از زائران در برابر کار خود چیزی نمی‎گیرند. اکنون کفشداری ها تابع تشکیلات آستان قدس رضوی  هستند و دارای سرپرست و متصدی کشیک هستند. مامورین بخش کفشداری در دو شیفت کار می‎کنند آنها هر روز دوازده ساعت در محل خدمت حاضر می‎شوند که چهار ساعت چهار ساعت عوض می‎شوند. در هر کشیک افرادی با عنوان باشی به عنوان سرپرست و رئیس؛ وظیفه ساماندهی امور اداری و جلوگیری از تخلفات افراد تحت سرپرستی خود را بر عهده دارند. این افراد با عنوان‎های سرکشیک، خادم باشی، دربانان‎باشی، کفشبان‎باشی و موذنباشی در اسناد ذکر شده‎اند. و این ترکیب در هر پنج کشیک رعایت می‎شود. این افراد معمولاً  از سادات که بعضاً سادات رضوی در اولویت قرار داشتند و شغل آنان نیز موروثی بود و از پدر به پسر انتقال می‎یافت. 
برطبق نظامنامه سرکشیکان و خادم باشیان آستان قدس درسال1299قمری که محمدتقی رکن‌الدوله متولی باشی آستان قدس رضوی آن راتدوین واجراکرد درموردبسته شدن درب حرم درشب ووظایف کفشبانان چنین آمده:
در وقت بستن درب حرم محترم که به اقتضای کثرت و عدم کثرت زوار مختلف می‌شود و از سه ساعت الی چهار ساعت از شب گذشته است و در وقت گشودن درب حرم محترم که دو ساعت به صبح مانده است، سرکشیک و خادم باشی، خود در درب حرم محترم حاضر شده خدام و فراش همه را حاضر کرده، درب حرم محترم را مقفَّل و مفتوح نمایند و همچنین در وقت تلاوت حفاظ در صبح باید سرکشیک و خادم‌باشی و خدام در صفّه دارالحفاظ حاضر بوده، بعد از فراغ و قرائت خطبه تا وقتی که اهالی کشیک دیگر حاضر شوند، در کشیک خانه حاضر بوده، بعد از حضور، اهالی کشیک آن روز فاتحه خوانده، متفرق شوند و می‌باید در کمال دقن قدغن کنند فراشان تحویل بین کشیک روز قبل، تمام اسباب حرم محترم و عمارات را تحویل فراشان کشیک بعد بدهند، اگر کسری در جایی ملاحظه کردند مُشرِف ثبت بردارد و همان لحظه در مقام پیدا کردن و یا غرامت گرفتن باشند و می‌باید سرکشیکان نهایت مراقبت کنند سرقتی از جیب‌بری زوار و غیره در حرم محترم و عمارات مبارکات نشود که مایه بدنامی ابدی است و اگر از طلا و نقرب دروب حرم محترم و عمارات چیزی مفقود شود بلا تأمل غرامت آن را از مستحفظ آن مقام گرفته، به جای خود نصب کنند و باید کمال قدغن را نمایند در حرم محترم و عمارات، تکدی به کلی موقوف و شمع‌فروشی در عمارات ممنوع باشد و خدام در وقت بیکاری و نشستن در کشیک‌خانه از غیبت و سخن‌هایی که اصلاً مربوط به عمل آنها نیست احتزار کنند و هیچ وقت خدام بی‌وضو داخل حرم مطهر نشوند و آستین جبه و عبا را ناکشیده به حضور حضرت امام(ع) مشرف نگردند.

حرم محترم و صحن مقدس به حفاظ نعال عصا و ادوات مختصه نوکر بابها از قمه و کارد و غیره مشغول گردند و نگذارند کسی با آلات حرب و عصا داخل حرم محترم شود و آنچه کفش که از زوار و کفشکنها مفقود می‌شود، در صورتی که صدق قول صاحب کفش معلوم شود، همان لحظه که سرکشیک و خادم‌باشی و دربان‌باشی کل ملع شدند، از کفشدار غرامت آن را گرفته بدهند. از زوار به طور اصرار نباید چیزی بگیرند. هر قدر زوار به آنها چیزی داده همان را دریافت کنند. در کفشکنها شمع‌فروشی به کلی موقوف باشد. شبها را باید کفشدارها در همان کفشکن بیتوته کنند، به منازل خود نباید بروند. در صورت تخلف از مراتب موقوفه مقصر خواهند بود.