برگزاری مراسم سوگواری و عزا و ذکر مصیبت به مناسبت های مختلف در حرم مطهر امام رضا از قدیم الایام مرسوم بوده است و در ایام وفات ائمه اطهار به خصوص در ماههای محرم، صفر، رمضان و ایام فاطمیه این مجالس برگزار می شده است و روضه خوانان، نوحه خوانان و خطبای آستان قدس در دارالضیافه، دارالذکر، دارالحفاظ یا ایوان طلا به ذکر مصیبت می پرداختند. برگزاری این مراسم باشکوه به روش های مختلفی از جمله روضه خوانی، ذکر گویی، مجلس تعزیه خوانی، شمع گردانی، خطبه خوانی و.... نشان دهنده توجه خاص به این ایام در طول تاریخ می باشد.
در اين بين، اجراي مراسم سوگواري امام حسين(ع) در حرم مطهر امام رضا (ع) روز عاشورا با وسعت و شكوه خاصي برپا مي شده است.   
  رواج و گسترش عزاداري براي امام حسين(ع) در ابتدا مرهون تاكيد ائمه اطهار و بعدها با تشويق و حمايت حكومت هاي شيعي نظير آل بويه رواج  يافت. اما با روي كار آمدن حكومت صفويه و رسمي شدن مذهب تشيع، عزاداري براي امام حسين (ع) كاملا نهادينه شد و به صورت امري عمومي در آمده و رواج بیشتری یافت. به نحوی که عزاداری مربوط به واقعه عاشورا به بزرگ ترین و باشکوه ترین مراسم مذهبی بدل شده بود.
   قديمي ترين خبر در مورد عاشورا در اسناد آستان قدس به سال 1011 قمری بر مي گردد كه در آن به تعطيلي حمام آغچه - يكي از موقوفات آستانه – در اطراف حرم مطهر(در کوچه سنگ تراش ها) در اين روز اشاره شده است. در واقع تعطيلي مستغلات، دکاکین و تعطیلی مکتب خانه حرم از ملزومات روز عاشورا بوده است. سیاه پوشانی گلدسته ها و گنبد طلا در ماه محرم و نخل بندی ایام عاشورا از دیگر آیین های مربوط به عزاداری ایام عاشورا در حرم رضوی در دوره صفویه و افشاریه می باشد.
 اسناد به جاي مانده از تشكيلات اداري آستان قدس در عصر صفويه، اطلاعات بسياري در خصوص مراسمات مذهبي به ويژه عزاداري ايام عاشورا در حرم رضوي دارد. صورت هزینه های برپايي مجالس روضه خواني عاشورا، پذیرایی و مهمانی و پرداخت انعام به روضه خوانان از ديگر اشارات اسناد در اين خصوص مي باشد. 
شیعیان که در طی قرن ها از آزادی عمل برای اجرای مراسم عزاداری برخوردار نبودند پس از به دست گرفتن قدرت سیاسی و به منظور پشتیبانی و یا کسب ثواب دنیوی و اخروی اموال زیادی را وقف برگزاری این مراسم کردند و سعی در زنده نگهداشتن شعائر دینی نمودند. در این میان، بانوان نیز در این امر سهیم بوده اند. گزارش برگزاری مراسم عزاداری از محل مصارف موقوفات از دیگر موارد موجود در اسناد می باشد.