1- مقاله نامه امام علی (ع)
حمیرا رئیسیان زاده
در‌گذر زمان ودر طی قرون متمادی، از امام علی‌علیه السلام بسیار گفته اند و فراوان نوشته اند،زیرا خلق و خوی ملکوتی آن امام همام در چنان مرتبه ای از فضیلت و کمال قرار گرفته است که بیشتر به تجسم اساطیر شباهت دارد تا واقعیتی در بطن تاریخ، اما با وجود انبوه نوشتارهادر خصوص این در خشنده ترین الماس هستی، هنوز هم میتوان تا انتهای عمر زمین از ایشان گفت و نوشت که باز حق مطلب اداء نشده است. چرا که نه بر اوج فضایل امام علی‌علیه السلام ‌‌کرانی است و نه بر انسانیت انسان پایانی.
در این مجموعه، به معرفی مقالاتی‌‌که‌ موضوع آن در‌‌باره امام‌علی‌علیه‌السلام و نهج‌البلاغه می‌باشد پرداخته‌شده‌است،و هدف از تدوین آن آگاهی و دسترسی محققان، مراکز تحقیقاتی و جامعه استفاده کننده از مقدار و محل مقالات مرتبط با موضوع امام علی علیه السلام می باشد، فاصله زمانی نشریات بررسی شده از تاریخ 24/7/1220 تا تاریخ 14/7/1379 هجری شمسی یعنی یکصد و پنجاه و نه سال می باشد که جمعاً6063 عنوان مقاله را در بر می گیرد.
فهرست کتاب به شرح زیر است :
پیشگفتار؛ مقدمه؛ زندگینامه؛ زمامداری؛ ایمان؛ ارزشها و روشها؛ مباحث اعتقادی، علمی، تربیتی، اجتماعی؛ نهج البلاغه؛ ما و امام علی علیه السلام ؛ فهرست نام پدید آورندگان؛ فهرست عنوان نشریات ادواری.


2- فهرست مقالات مربوط به خراسان : جلد اول

نقیب نقوی
خراسان به گواهی تاریخ ، یکی از مردخیزترین و نام آورترین سرزمین های این مرز

و بوم است که مردانی بنام و پرآوازه در تمامی زمینه های از آن برخاسته اند . ادیبان ، شاعران ، سخنوران ، فیلسوفان ،پزشکان ، دانشمندان ، ریاضی دانان ، ستاره شناسان ، جهانگردان و ... که روزگار همانند آنان را کمتر به خود دیده است ؛ فردوسی ، مولانا ، فارابی ، عطار، غزالی، خیام ، ابوعلی سینا و دیگر بزرگان شناخته شده ای که یا خود زادة خراسانند یا رگ و ریشة خراسانی دارند و گاه مهاجرانی هستند که شمع جانشان همیشه از عشق به خراسان شعله بر می گرفته است و فروغ این عشق بیشتر به خاطر امام معصوم در خراسان بوده که در کانون دلها جای دارد .

سرزمینی چنین پهناور با گذشته ای چنان پربار و درخشان بویژه از جهت اسلام و ادب و دانش انکیزه ای برای نگارنده بوده تا با بررسی مقاله های پراکنده که گاه از ویژگی ها و تازگی هایی برخوردار بوده اند ، اما شاید کمتر در نگاه و دسترس پژوهندگان بوده ، لذا در این کتاب سعی شده تا با گردآوری سیاهه ای از مقاله ها که در جاهای گوناگون آمده است گامی کوچک در دستیابی به گستره ای سرشار برداشته شود.

به دلیل گستردگی کار در دو بخش انجام شده است ؛ بخش اول یا همان جلد نخست در باره بقاع متبرکه ، ابنیه و آثار باستانی ، تاریخ ، جغرافیا ، گویش و . . است که در سال 1364 و توسط انتشارات کتابخانه گوهرشاد منتشر شده است .

3- فهرست مقالات مربوط به خراسان : جلد دوم ، بخش اول ( رجال)

نقیب نقوی
در ادامة جلد اول فهرست مقالات مربوط به خراسان، جلد دوم آن در سال 1368 ، توسط انتشارات کتابخانه گوهرشاد منتشر شده است . در حال حاضر جلد دوم ، بخش اول آن چاپ شده که درباره رجال خراسان می باشد و بخش دوم آن نیز در دست تهیه است . .مقالاتی در باب رجال خراسان به زبانهای انگلیسی ، فرانسه ، آلمانی و غیره نیز فراهم شده است که مجلدی جداگانه خواهد بود و به عنوان بخش پایانی این مجموعه است .

4- فهرست مجلات موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی ( جلد 1 )


اهمیت نشریات ادواری و مجلات که از مهمترین منابع و مآخذ تحقیق هستند بر ارباب دانش پوشیده نیست ، آرشیو مطبوعات و مجلات کتابخانه آستان قدس از ارزش خاصی برخوردار است . بدین لحاظ معرفی آنها به صورت فهرست در برنامه های کار کتابخانه آستان قدس رضوی در نظر گرفته شده است . در مقدمه فهرست حاضر از تلاش آقای محمد جوان در تدوین کتاب قدردانی شده است . در این فهرست بیش از 550 نوع مجله به زبانهای فارسی ، عربی ، اردو ، ترکی ، انگلیسی و فرانسه شناسایی و در سال 1361 توسط کتابخانه آستان قدس منتشر و معرفی شده اند . این کتاب پیوستی از تصویر چندین مجله قدیمی و همچنین در پایان نمایه های مجلات شهرهای ایران ، مجلات سایر کشورها ، مجلات بر حسب زبان (غیر فارسی ) ، نام اشخاص و تصاویر دارد .



5- فهرست روزنامه های موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی

رمضانعلی اسماعیل پور قوچانی

در این کتاب تعداد 334 عنوان روزنامه موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی بر اساس الفبای عنوان تنظیم شده و در سال 1364 توسط کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی منتشر شده است . گزینه های در نظرگرفته شده برای تنظیم فهرست سال آغاز انتشار ، زبان ، ناشر ، صاحب امتیاز ، مدیر مسئول ، فاصله انتشار ، آدرس ، و موجودی کتابخانه می باشند .

6- فهرست مجلات موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی ( جلد 2 )

رمضانعلی اسماعیل پور قوچانی
در این فهرست مشخصات و موجودی مجلات آرشیو مطبوعات کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی بعد از چاپ جلد اول و بر اساس موجودی مجلات تا پایان سال 1367 گردآوری و ضبط شده است .بخش اول این فهرست مشخصات کلیه عنوانهای جدید و افزایش موجودی عناوین معرفی شده در جلد اول را ارائه می دهد و منحصراٌ به شناسایی مجلات و نشریات ادواری اعم از هفتگی تا سالانه می پردازد و شامل مجلات فارسی ، عربی و اردو می باشد . در بخش دوم به خاطر تغییر شکل معرفی مجلات نسبت به جلد اول و همچنین کمی عناوین معرفی شده در آن تمام موجودی آرشیو به شکل جدید ارائه شده است که در انتهای فهرست از چپ به راست تنظیم شده و زبانهای دیگر را در بر می گیرد.این کتاب در سال 1370 و توسط آقای رمضانعلی اسماعیل پور قوچانی با معرفی 784 عنوان نشریه تهیه شده که توسط کتابخانه مرکزی آستان قدس منتشر شده است .در بخش پایانی کتاب نمایه های کسان ، ناشران ، سازمانها و انجمنها ، مجلات شهرستانها وجود دارد

7- چکیده نامه مقالات خراسان : (جلد اول)
رمضانعلی اسماعیل پور قوچانی

یکی از راههای امر بازیابی منابع اطلاعاتی ، نشر فهرست های مختلف است .در مورد مقاالات

نشریات ادواری نیز تهیه و نشر فهرست مقالات موضوعی و نمایه نامه ها راهگشای بسیار مفیدی

برای پژوهندگان خواهد بود . در این میان چکیده نویسی مقالات با توجه به تلخیص مفاد مقاله و مشخصات توصیفی آن به محقق فرصت انتخاب را در حداقل زمان ممکن می دهد . فهرست حاضر 500 مقاله از مقالات مربوط به خراسان را در برگرفته است که بصورت چکیده نامه و با رده بندی موضوعی دیوئی تهیه شده است . در پایان نیز فهرست اعلام دارد.

8- نشریه الکترونیکی چکانه ( تازه چه خبر ؟! )
(تازه های دانش سازمانی در مطبوعات )

امروزه مطبوعات در کنار سایر وسایل ارتباط جمعی ، یکی از مهم ترین و سریع ترین وسیله های انتقال افکار و اخبار است ، از آنجا که تعداد نشریه ها رو به فزونی می نهد اطلاع رسانی در این زمینه دارای اهمیت خاصی می باشد . در این راستا گروه مطبوعات سازمان، اطلاع رسانی برای مراجعان و بخصوص همکاران شاغل در واحدهای مختلف سازمان را وظیفه خود دانسته و به آن مباهات می کند و تلاش می نماید مسیر مطالعه و اطلاع رسانی در رابطه با مقالات منتشر شده را به وسیله ارائه فهرست مطالب نشریات ادواری مرتبط با حوزه کاری در نشریه " تازه چه خبر" کوتاه سازد . لازم به ذکر است این نشریه تا شماره 23 به صورت چاپی منتشر شده است و پس از آن در قالب الکترونیک و از طریق اینترانت سازمان قابل دسترسی است . موضوعات نشریه به صورت کلی کتابداری و اطلاع رسانی ، فناوری اطلاعات ، نسخ خطی ، اسناد و مطبوعات ، موزه و موزه داری ، حفاظت و مرمت ، مدیریت، روابط عمومی و معرفی نشریات خارجی است.


9- چکیده نامه مقالات خراسان
حمیرا رئیسیان زاده
یکی از وظایف مهم کتابخانه ها و مراکز اسناد ، اشاعه اطلاعات می باشد و برای این منظور ، از روشها و ابزارهای گوناگون استفاده می کنند . چکیده نامه ها و نمایه نامه ها که گاه به صورت توأم تهیه می شوند از مهم ترین ابزارهای اشاعه اطلاعات به شمار می روند . سازمان کتابخانه ها ، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نیز با توجه به وجود منابع بسیار غنی و متنوع در تالارها ومخازن مختلف ، بر خود بایسته دانسته که در این راه گام برداشته و به اشاعه اطلاعات بپردازد .

ازجمله ابزار جدید اطلاع رسانی ، چکیده نویسی مقالات است . مدیریت امور اسناد و مطبوعات سازمان با داشتن مجموعه های بزرگ اسناد و بویژه مجموعه بی نظیر و جامع آرشیو مطبوعات خود در نظر دراد تا چکیده نامه ها ی تخصصی در موضوعات مورد توجه جامعه تهیه و منتشر کند .یکی از اولویت های مورد توجه سازمان کتابخانه ها ، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی ، سازماندهی اطلاعات مرتبط باخراسان ، مشهد و آستان قدس رضوی و اشاعه آن است . از این رو کتاب حاضر با عنوان " چکیده مقاله های خراسان " به همت سرکار خانم حمیرا رئیسیان زاده و با صرف وقت و دقت بسیار زیاد تهیه و تدوین شده است . هدف این چکیده نامه ، ارائه اطلاعات توصیفی درباره مقاله هایی است که در مطبوعات مختلف در طول چند دهه اخیر درباره خراسان و آنچه با این سرزمین بزرگ مرتبط می باشد ، از جمله تاریخ ، جغرافیا ، ادبیات و فرهنگ ، . . . و مشاهیر آستان قدس رضوی انتشار یافته است .



10- تازه های مطبوعات ( فهرست عناوین جدید افزوده شده به مجموعه آرشیو مطبوعات )
اهمیت نقش مطبوعات در پژوهش و اطلاع رسانی بر کسی پوشیده نیست به همین علت جایگاه خاصی را در کتابخانه ها به خود اختصاص داده اند وهمواره کتابخانه های معتبر هزینه هایی را در راستای تأمین کسری ها ، اطلاع رسانی و تربیت نیروی متخصص متحمل می شوند

با توجه به گسترش روز افزون تعداد نشریات و نیز کمک به پژوهشگران جهت سرعت بخشیدن در کسب این اطلاعات ، گروه مطبوعات آستان قدس رضوی با انتشار فهرست عناوین جدیدی که به منابع آرشیو مطبوعات سازمان کتابخانه ها ، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی افزوده می شود ، جدیدترین اطلاعات را در اختیار پژوهشگران می گذارد .در این شماره فهرست عناوین مجلات ، روزنامه ها و هفته نامه ها ، نشریات لاتین و لوحهای فشرده ای که در سال 1379 و 1380 به مجموعه آرشیو مطبوعات افزوده شده ، ارائه گردیده است که مشتمل بر 254 عنوان مجله ، 133 عنوان روزنامه و هفته نامه ، 41 عنوان نشریه لاتین و 7 عنوان لوح فشرده می باشد که به صورت الفبای عنوان مرتب شده است . منظور از عناوین جدید ، کلیه عناوینی است که تا بحال آرشیو مطبوعات فاقد آنها بوده است هر چند تاریخ انتشار آنها مربوط به گذشته باشد .


11- " میراث مانا " ویژه نامه پانزدهمین جشنواره بین المللی مطبوعات و خبرگزاری ها


گاهنامه سازمان کتابخانه ها ، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

مطبوعات و نشریات ادواری از میراث مکتوب و منابع ارزشمند و قابل توجه پژوهشگران و افراد جامعه است که زمینه ساز بسیاری از تحقیقات ومطالعات علمی ، اجتماعی و تاریخی می باشند . آرشیو بزرگ مطبوعات آستان قدس رضوی با دارا بودن بیش از یک میلیون و هشتاد هزار نسخه روزنامه و مجله از مراکز بزرگ مطبوعاتی ایران است . گروه مطبوعات آستان قدس رضوی در تلاش است تا این مجموعه غنی را از راههای مختلف مانند وقف ، خریداری و جذب مجموعه های بزرگ مطبوعاتی بیش از پیش تکمیل و برای ارائه خدمات به جامعه محققان مجهزتر نماید . تاکنون تلاش های بسیاری جهت معرفی و شناساندن این مجموعه غنی صورت گرفته که نمونه آن انتشار ویژه نامه در نمایشگاههای بین المللی مطبوعات است .

12- مقاله نامه امام رضا(ع)

به کوشش : طاهره مهاجرزاده

در این مجموعه مطالب درج شده در نشریات ادواری (مقاله، گزارشها، اشعار و متون ادبی) با موضوعیت امام رضا«ع» و حرم مطهر معرفی شده است. این فهرست، حاوی اطلاعات کتاب شناختی مطالب و مقالات فارسی (به استثنای 5 جلد مجموعه آثار کنگرة جهانی امام رضا«ع» به زبان عربی) است. در تدوین این مقاله نامه تمام نشریات موجود در آرشیو مطبوعات کتابخانه آستان قدس رضوی مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه نهایی آن شناسایی و بازیابی بیش از 7000 مطلب از 925 عنوان نشریه، شامل 245 هزار شماره روزنامه، مجله و سالنامه بود در این میان نشریاتی که دارای سابقه طولانی در انتشار هستند نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تمامی شماره های موجود آنها بررسی شده است

در فرآیند طبقه بندی، با توجه به عنوان و موضوع مقاله، مطالب در 10 موضوع اصلی و 90 زیر مجموعه، قرار داده شد. از آنجا که برخی اخبار دارای اطلاعات سودمندی است گزیده ای از آنها نیز به صورت پیوست در انتها ارائه شده است. با توجه به بررسی انجام شده، کمی مطالب در برخی موضوعات می تواند نمایانگر ضرورت فعالیت بیشتر در آن حوزه ها باشد.

روش تنظیم این مقاله نامه موضوعی است؛ به این ترتیب که مطالب، ذیل یک موضوع اصلی(سر فصل) و توصیفگر (عبارتی که به عنوان موضوع انتخاب شده است) براساس الفبایی عنوان مقاله، قرار گرفته و مأخذشناسی هر مقاله، در کنار آن ارائه شده است. موضوع انتخاب شده بیشتر بیانگر موضوع غالب در مقاله است

مقاله نامه امام رضا «ع» در دو جلد تنظیم شده است. جلد نخست در برگیرنده موضوعات زندگینامه، فضایل و مناقب، سخنان و فرمایشات، کرامات، آثار منسوب، امام رضا«ع» در آینه ادبیات، امام رضا«ع» در آینه هنر و جنبه های متفرقه و جلد دوم شامل مقالات مربوط به حرم مطهر، زیارت، فهرست منابع و مآخذ، پیوست گزیده اخبار، فهرست الفبایی عنوان نشریات ادواری بررسی شده و نمایه نام پدیدآورندگان است.

13- فهرست روزنامه ها و هفته نامه های سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی(از آغاز تا پایان سال 1384)

به کوشش : طاهره مهاجرزاده

مهمترین مرکز نگهداری از آثار مکتوب فرهنگی، آرشیو کتابخانه‌ها است که علاوه بر حفاظت، ساماندهی منابع آرشیوی را نیز به منظور ارائه خدمات به محققان و پژوهشگران بر عهده دارند. در ایران کتابخانه‌ها هر کدام به نوعی برای جمع آوری نشریات ادواری و حفاظت از آنها تلاش کرده‌اند اما ارزش این تلاش زمانی بیشتر است که در مورد عنوان‌ها و موجودی هر یک از آنها از طریق تهیه فهرست اطلاع‌رسانی شود. این فهرست‌ها از نظر تعیین محل نگهداری هر یک از عنوان ها و شماره‌های موجود آنها مفید هستند و اگر فهرست باوسواس علمی تهیه شده باشد، آگاهی‌های بیشتری نیز به پژوهشگر می‌دهد و بر سرعت تحقیقات می افزاید.در همین راستا تهیه فهرست نشریات ادواری سازمان کتابخانه ها ، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در قالب طرح پژوهشی در دستور کار قرار گرفت. فهرست روزنامه ها و هفته نامه های موجود در آرشیو مطبوعات سازمان از آغاز تا پایان سال 1384، در آبان سال 1388 در 2 جلد (1701 صفحه) منتشرشده است . در این کتاب مرجع 1858 عنوان معرفی شده است همچنین به منظور سهولت استفاده از آن 6 نمایه در انتهای کتاب ارائه شده است که عبارتند از نمایه نام اشخاص، سازملن ها و مؤسسات، روزنامه های شهرستان ها، روزنامه های خارج از کشور، روزنامه ها بر حسب تاریخ آغاز انتشار و روزنامه ها بر حسب زبان. چهار ویژگی مهم این فهرست عبارت است از: بیان تمام تغییرات اعم از عنوان، شکل ظاهری، فاصله انتشار، محل انتشار، زبان و افرادی که در انتشار نشریه سهم داشته‌اند (به ترتیب تاریخ حضورشان)، ذکر کلیه تفاوت ها، عدم یکپارچگی و یا نادرستی برخی اطلاعات ذکر شده در منابع مختلف همچنین ارائه اطلاعات جانبی جهت شناخت هر چه بیشتر نشریه و فهرستنویسی آن، مشخص کردن موجودی نسخه های بدل (تصویری) هر عنوان و معرفی تمام مواردی که تحت عنوان ضمیمه، ویژه نامه، شماره مخصوص، فوق العاده، مناسبت ها، یادواره، سالگشت، بزرگداشت، یادنامه و ... همراه نشریه منتشر شده با ذکر موضوع، شماره و تاریخ تحت عنوان "ویژه نامه های موجود".

در مجموع از میان روزنامه های این آرشیو 836 عنوان متعلق به شهرستان ها، 106 عنوان مربوط به خارج از کشور و بقیه در تهران منتشر شده است همچنین 206 عنوان مربوط به عصر قاجار، 408 عنوان مربوط به دوره پهلوی و 1244 عنوان مربوط به سالهای بین 1357 تا پایان 1384 است