قرآن فوق العاده نفیس و شاهکار تذهیب به شماره 100
این شاهکار به امر امیر محمد نصیرخان تالپر بلوچ حمزوی سلطان مملکت سند ساخته و پرداخته شده و در هنگامی که آن ناحیه به تصرف قوای استعماری انگلستان درآمده بود، به روضه رضویه وقف شده است. لازم به ذکر است که ما بین هر دو صفحه یک ورق پوست آهو گذاشته‌اند تا تذهیب و تزیین آن محفوظ بماند.
خط متن: نسخ جلی، خط ترجمه: نستعلیق عالی با شنگرف، تفسیر «خلاصة المنهج» ملا فتح الله کاشانی در حواشی به خط شکسته نستعلیق، فاتحة الکتاب و آغاز سوره بقره و معوذتین به خط ثلث و قلم زر، کاتب خط متن و ترجمه فارسی و مذهب: علی بروجردی، کاتب تفسیر قرآن: حسن بن جعفر کشمیری، تاریخ کتابت: شعبان 1245، نوع کاغذ: ترمه، رنگ کاغذ: حنایی، دو صفحه اول و دوم هر يک داراي لوح مذهب و مرصع لولائي محور، لولا يک ستون زرين و مرصع با گل و برگ، حاشيه لوح ترنجي با نيم ترنجهاي زرين در زوايا، متن يک ترنج مثمن زين به گل و برگ مذهب بر زمينه کاغذ و يک ترنج کوکبي در وسط متن با چهار ابرو در اطراف همگي مذهب و مرصع دايره مياني ترنج کوکبي زمينه زرين مرصع با گل‌هاي الوان ريز و آيه «قل لئن اجتمعت الانس و الجن ....» به رقاع و قلم لاجورد در دو صفحه درج شده، دو صفحه پنجم و ششم لوح لولائي با محور جدول زرين، حاشيه لوح نيم ترنجهاي بزرگ زر و لاجورد مذهب بين آنها جقه و ترنجهاي کوچک با همين تزئين متن صفحه پنجم يک سرسوره مذهب با کتيبه بازوبندي، بقيه متن تقسيمات گره‌بندي، درون هر گره يک ستاره هشت پر زرين مرصع، فواصل آنها زمينه لاجورد با ستاره و بادامي و شمسه‌هاي کوچک زرين تزئين شده و درون هر ستاره هشت پر نيز نام سوره به رقاع و قلم لاجورد نوشته شده، صفحه نهم داراي يک سرلوح مذهب و مرصع با دو حاشيه باريک گل و برگ زرين مرصع و بين اين دو حاشيه باريک يک حاشيه پهن که نقوش سرتنگ در سه طرف رسم شده، متن محدود به جدول زرين با شش کتيبه عمودي که متون تفسيري به نستعليق در سه ستون در هر کتيبه به صورت مورّب درج شده، حاشيه صفحه به همين ترتيب در هر طرف يک کتيبه بزرگ که نوشته‌هاي تفسيري به همان ترتيب دارد و حاشيه بعدي مذهب و مرصع در دو طرف و مفرسي با شرفه‌هاي کوتاه لاجورد مضافا اينکه صفحه دهم متن و حواشي قرينه است ولي به جاي سرلوح نيز يک کتيبه شبيه ذيل صفحه که شرح گرديد دارد، صفحه يازدهم لوح لولايي محور با محور جدول زر و لاجورد داراي دو حاشيه: اول حاشيه سازي نيم ترنجي بين آنها جقه و ترنج کوچک تزئيني حاشيه مياني پهن بين دو جدول زرين تحريردار در سه طرف هر طرف يک کتيبه ترنجي که در سه رديف نوشته‌هاي تفسيري به قلم ستعليق سياه دارد که مورب نوشته شده و فواصل کتيبه‌ها مذهب و مرصع است، متن با تقسيمات شلجمي به زر و لاجورد همگي مرصع که درون شلجمي‌هاي زرين عدد خود به ترتيب تا جزو سي‌ام نوشته شده است در بالاي متن يک سرسوره مستطيلي با کتيبه بازوبندي زرين مرصع دارد که فهرست جزوهاي قرآن به ثلث جلي و قلم لاجورد نوشته شده و زمينه سرسوره لاجورد و نقوش زرين دارد، صفحه سيزدهم و چهاردهم هر يک داراي لوح لولايي با محور جدول زرين با گل و برگ الوان حاشيه اول نيم ترنجي با جقه‌هاي مذهب و مرصع بين آنها حاشيه دوم در سه طرف سه مستطيل مذهب و مرصع درون هر مستطيل دو نيم ترنج متقابل زمينه آنها لاجورد با گل و برگ زرين، درون نيم ترنج‌ها متن تفسيري به قلم شکسته نستعليق جناغي مورب به سياهي، متن هر صفحه تمام تذهيب بر زمينه لاجورد دو کتيبه و يک ترنج ستاره‌اي شکل بزرگ هشت پر درون کتيبه نام سوره به رقاع و قلم لاجورد و درون ستاره صفحه سيزده سوره حمد به قلم زر تحريردار بر زمينه لاجورد با گل و برگ زرين و صفحه ۱۴سوره بقره با همان قلم و تزئينات تا «بالاخرة هم يوقنون» (آيه ۴) درج است. در کتيبه بالائي نام سوره و پائيني تعداد آيات درج است. تزئينات عمومي و قرينه در بقيه صفحات: ۱. همه صفحات داراي لوح لولايي است با جدول زر تحريردار با دو حاشيه، اول نيم ترنجي و جقه‌هاي بين آنها همگي مذهب و مرصع حاشيه دوم يک ستون در مقابل عطف مذهب و مرصع که داراي دو کتيبه بزرگ ترنجي و دو ترنج لوزوي در بالا و پايين است درون کتيبه‌ها يک ستون مذهب و مرصع رسم شده است و طرفين آن متن تفسيري به صورت مورب جناغي نوشته شده به قلم شکسته نستعليق و درون لوزي‌هاي مذهب، شماره جزء و مکي و مدني بودن سور درج شده است به ثلث جلي و قلم لاجورد. متن: بعد از جدول زرين تحريردار درون متن يک ترنج مثمن با جدول زر، ابروها زمينه لاجورد با گل و برگ زرين درون ترنج مثمن، در بالا و پايين آن دو کتيبه ترنجي شبيه ترنجهاي حاشيه با همان تزئين و متن تفسيري با همان قلم و بين اين دو کتيبه متن قرآن با جدول‌هاي سطري و ترجمه هر سطر يک مستطيل مذهب است با يک کتيبه قلمداني زرين که متن به نسخ جلي و قلم سياهي کتابت شده است. جدول ترجمه بدون تزئين و به نستعليق خفي بر زمينه کاغذ نوشته شده است. توضيح اينکه اين لوح در تمام صفحات تکرار شده است. ۲. فواصل بين آيات گوي رنگين به لاجورد و سرخي. ۳. فواصل تمام سطرها چه متن و چه حاشيه خفي و جلي زراندازي بين سطري دارد تا حد سياهي حروف که به نظر مي‌رسد حروف مشکي سايه سفيد دارند. ۴. فضاي بعد از تذهيب و ترصيع در همه صفحات تشعيري است و با نقوش اسليمي و گل و برگ و پيچ زراندازي شده است. ۵. بين تمام صفحات يک برگ پوست آهو نانويس قرار دارد. (براي جلوگيري از سايش و فرسايش) ۶. آغاز هر مبحث تفسيري يا آغاز تفسير يک آيه کلمه اول آيه به قلم نسخ و سرخي و بقيه به سياهي و قلم نستعليق است. ۷. در آغاز هر جزء براي درج مطالب تفسيري چهار الي شش صفحه به شرح ذيل تذهيب و ترصيع و فقط مطلب تفسيري درج شده است. مثلا در آغاز جزء ثاني شش صفحه به شرح زير تذهيب و ترصيع شده است که قرينه و مشابه هستند. لوح ولايي با حاشيه‌سازي همانند صفحات ديگر با همان تزئينات متن داراي چهار ستون با جدول زر تحريردار پهن، درون هر ستون دو کتيبه ترنجي با دو ترنج لوزي در بالا و پايين کتيبه‌هاي ترنجي بزرگ و در وسط هر يک ستون مذهب و مرصع آن را نصف کرده و در طرفين ستون متن تفسير به صورت جناغي مورب به شکسته نستعليق و يا نستعليق به قلم سياهي نوشته شده و درون لوزي‌ها نوشته‌ها دفتري است و فواصل کتيبه‌ها مذهب و مرصع است و ۵ صفحه ديگر قرينه و مشابه اين صفحه مي‌باشد. ۸. آغاز هر جزء يک سطر الي دو سطر براي آشکار نمودن شروع جزء بعد سطرها به جاي زراندازي لاجورد با نقوش الوان و از قلم زر تحريري استفاده شده است. ۹. سرسوره‌ها يک مستطيل بزرگ مذهب و مرصع بر زمينه لاجورد و جدول زرين مرصع و يک ترنج در وسط زرپوش با ترصيع گل‌هاي ارغواني و نوشته‌ها به رقاع جلي و قلم لاجورد با ذکر تعداد کلمات و حروف هر سوره، توضيح اينکه نقوش تزئيني و شکل ترنج در سرسوره‌هاي ديگر متنوع و مختلف است. دو صفحه انجام هر يک داراي لوح لولايي با جدول زر تحريردار و حاشيه‌سازي مفرسي با سرتنگ‌هاي مذهب بر زمينه لاجورد و حاشيه مياني در سه طرف با ۱۲ کتيبه ترنجي برخي نانويس و با نقوش تشعيري تزئين شده است و برخي نيز نوشته تفسيري دارد با مشخصاتي که ذکر شد و اين حاشيه بين دو جدول پهن زرپوش که با گل و برگ مرصع شده قرار گرفته است. متن اين دو صفحه از يک ترنج مثمن تشکيل شده با چهار ابروي مذهب و مرصع مثمن يک حاشيه ۲ سانتيمتري بدون تزئين دارد که تفسير همانند مشخصات ذکر شده قبلي دارد و بعد از حاشيه مکتوب يک ترنج کوکبي و دو کتيبه بازوبندي در بالا و پايين آن رسم شده که در کتيبه‌ها نام سوره و مشخصات آيه و کلمه و مکي و مدني ذکر شده و درون ترنج نيز سوره فلق و در صفحه بعد سوره ناس به ثلث جلي و قلم زر بر زمينه لاجورد با نقش و نگار زرين کتابت شده است. چهار پر از پرهاي ترنج کوکبي گل و برگ الوان بر زمينه زر دارد. دو صفحه بعد از انجام هر يک داراي لوح لولائي محور لوح جدول زرپوش مرصع حاشيه‌سازي لوح ترنجهاي کوچک تزئيني درون متن ترنج مثمن با گل و برگ زرين و ابروهاي مذهب و مرصع و درون آن يک شمسه ترنج مذهب و مرصع با دو سرترنج دايره مياني شمسه ترنج زرپوش و دور و صفحه کتيبه کاتب به قلم لاجورد و رقاع نوشته شده با ترقيم و نام واقف و سفارش دهنده نسخه و دو کتيبه بازوبندي زرپوش نوشته‌ها به لاجورد. دو صفحه بعد هر يک داراي لوح لولائي با جدول زر تحريردار همانند صفحات ديگر قرآن با همان حاشيه‌سازي و تزئينات فاصله کمند و جدول در بالا، مبحث معانقه در تجويد به نستعليق و قلم سياه چليپايي تا ميانه ضلع متقابل عطف با زراندازي بين سطري نگاشته شده است و در اين نقطه يک مثلث مذهب و مرصع است و بعد دعاي تلاوت به نسخ جلي و قلم لاجورد بر زمينه زر نگاشته شده با جدول و ترجمه و به نستعليق خفي و قلم سرخي و در صفحه مقابل اين حاشيه در قسمت بالا ادامه دعاي تلاوت و قرينه آن خواص سور به نستعليق با زراندازي دندان موشي نگاشته شده، متن هر دو صفحه بعد از جدول يک حاشيه باريک لاجورد با ريسه گل و برگ زرين و سطربندي متن زرپوش جدول ترجمه سفيد، متن به نسخ جلي و با سرسوره که در سه کتيبه درون آن «اعوذ بالله من الشيطان الرجيم» بر زمينه کاغذ درج است و آغاز متن: (اين دعا بعد از تلاوت بخواند) شروع شده است و متن صفحه مقابل با همان تزئينات مشابه ابتدا مشخصات قرآن از «امام حميد اعرج» نقل شده و سپس بقيه نظرات و در پيشاني مذهب آن «بسم الله الرحمن الرحيم» درون يک کتيبه بازوبندي زرپوش و در اواسط متن نيز آداب قرائت براي قاري و مستمع به عربي و قلم نسخ با همان ترتيب و تزئين و ترجمه کتابت شده است. دو صفحه بعد حاشيه سازي همانند صفحات مياني قرآن، فاصله بين جدول و کمند بقيه خواص سور در سه ضلع به نستعليق و قلم سياه و زراندازي بين سطري دندان موشي، نام سوره در آغاز بحث به سرخي و قلم نسخ و درون متن نيز به همين ترتيب خواص سور تا پايان قرآن که در حاشيه صفحه دوم ختم مي‌شود، نوشته شده است. توضيح اين که در آغاز و انجام بين صفحات مذهب فاصله گذاري شده و صفحات بعد از آن سفيد و فاقد نوشته و تزئينات است.درون جلد: متن مستطيل با چهار حاشيه حاشيه اول هشت کتيبه مذهب با گل و بوته حاشيه دوم و سوم و چهارم نقاشي گل و بوته بين جداول الوان، برون جلد: متن مستطيل مذهب مرصع گل بوته کاري و چهار حاشيه با جدول و گل و بوته کاري الوان حاشيه داخلي با تقسيمات هندسي و کتيبه‌هاي قلمداني و شش جدول بين حواشي پهن و باريک، مشکي، گره‌بندي به سفيدآب
