5اسفند/ تولد طبیب و شیمیدان مشهور ایرانی محمد بن زکریای رازی(251-ق)

 زکریا از کودکی به کسب علم و دانش شوق فراوانی داشت و تحصیلات مقدماتی خود را در همین شهر آغاز کرد. در ریاضیات، فلسفه، نجوم و ادبیات به کمال رسید و چون به تحصیل علم کیمیا نیز علاقه داشت مدتی نیز به آن پرداخت.
در سی و پنج سالگی به بغداد رفت و به تکمیل معلومات خود در فلسفه، نجوم و سایر معارف پرداخت، سپس به ری بازگشت. توجه رازی به طب در سنین میانه‌ی عمر او صورت گرفته و در این باره گفته‌اند که چون بر اثر آزمایشات فراوان در علم کیمیا، عارضه‌ای در چشم او پدید آمد به چشم پزشکی مراجعه کرد. طبیب برای معالجه‌ی او پانصد دینار طلب کرد. او آن پول را داد و به خود گفت: (( کیمیا، علم طب است نه آنکه تو بدان مشغولی!)) پس به تحصیل علم طب پرداخت و چنان در این زمینه سرآمد شد که(( جالینوس)) شهرت گرفت. مدتی در خدمت حاکم ری ریاست بیمارستان این شهر را به عهده داشت، چند سال نیز در بغداد عهده‌دار این شغل بود. اما چندان در آنجا نماند و با وجود آنکه همواره مورد توجه شاهان بود در هیچ یک از دربارها چندان اقامت نمی‌کرد. قسمت اعظم حیات خویش را در ری که زادگاه وی، و از شهرهای بزرگ اسلامی به شمار می‌آمد، گذرانید. سرانجام نیز در پنجم شعبان سال 313 هجری قمری در سن شصت سالگی در همین شهر وفات یافت. در اواخر عمر، به جهت کثرت مطالعه و آزمایش‌های مواد شیمیایی، کور شد. رازی صاحب اخلاق نیکو و رفتار پسندیده بود و با بیماران به مهربانی و عطوفت رفتار می‌کرد، و به فقیران و ضعیفان کمک و یاری می‌رساند.
رازی نه فقط در طب به تجربه و آزمایش معتقد بود بلکه آزمایش را در کلیه مباحث علوم طبیعی، ضروری می‌دانست. وی آزمایش‌های شیمیایی خود را با چنان دقتی تشریح و توصیف کرده است که امروزه هر شیمیدانی می‌تواند عین همان آزمایش را دوباره انجام دهد. رازی مواد شیمیایی را طبقه‌بندی کرد؛ درباره وزن مخصوص، تحقیقاتی انجام داد و به اکتشافات مهمی مانند اکتشاف الکل و اسید سولفوریک، نایل آمد. وی همچنین نخستین کسی است که کلیه موجودات جهان را به سه طبقه حیوانات، نباتات و جامدات تقسیم کرده است.
کتاب‌های فراوانی در علوم گوناگون از ذکریای رازی باقی مانده است که می‌توان(( القوانین الطبیعیه فی الحکمه الفلسفیه))، (( الطب المنصوری)) و غیره را نام برد. مهمترین اثر او(( الحاوی)) نام دارد که بعضی آن را از کتاب قانون ابن سینا نیز مهمتر دانسته‌اند. همچنین کتاب(( الجدری و الحصبه)) یا آبله و سرخک که از آثار مفصل رازی است و در اروپا مشهور می‌باشد.
منبع:
1- شخصيت‌هاي نامي جهان/ احمد دانشگر.- تهران: حافظ نوين، ‎۱۳۸۷.
2- زندگينامه شاعران و دانشمندان/ نوشته مصطفي رحيمي‌نيا.- تهران: جهان‌آرا، ‎۱۳۸۱.