معرفی نفیس ترین و قدیمی ترین نسخه در موضوع لغت

صحاح اللغة = تاج اللغة و صحاح العربیة = الصحاح[1]  

(عربی/ لغت)

(19407)                                                                                       

مؤلف: ابونصر اسماعیل بن حماد جوهری فارابی (-393ق.)

لغت نامه مشهور تحقیقی است که مولف آن را با استقراء در محاورات اعراب بادیه نشین، کلمات و لغات صحیح عرب را در2 مجلد شامل 28 باب به ترتیب حروف الفبا و بر اساس حرف آخر مرتب کرده است.

به گفته مولف در دیباچه؛ وی اولین شخصی است که توانسته لغات عربی را به ترتیب حروف تهجی مدون سازد.

از زمان تالیف تاکنون به علت اهمیت و ارزش فراوان کتاب مذکور، تعداد15 شرح و حاشیه و تلخیص بر آن نگاشته اند که از قدیم ترین آن می توان از شرح «ترویج الارواح فی تهذیب الصحاح» محمود بن احمد زنجانی(-656ق)، و از مشهورترین آن می توان از شرح«صراح اللغة»جمال الدین محمد قرشی(قرن7ق)نام برد.

نسخة حاضر ناقص الاول است.

آغاز موجود: «... فصل الباء... بالتحریک لحم القدم و فرسن البعیر و لحم اصول الاصابع»

آغاز کتاب: «بسمله. الحمدلله شکرالله علی نواله و الصلوة علی محمد و آله اما بعد فانی قد اودعت....

انجام: «...ألایا اسلمی یا دارمی علی البلی... تم جزء الثامن من کتاب الصحاح»

نسخ معرب 33 سطرى، کاتب: احمد بن محمد بن علی (قرن 6ق.)، تاريخ تحرير: سلخ ذی‎قعده 569، كاغذ: حنائی بغدادی آهار مهره، 195گ 39×29، عناوين به سیلو و شنگرف، دارای چند عرض دید، جلد: تيماج قهوه‎ای، وقفی علی اکبر فردوسی در خرداد 1374.

 تهیه کننده: حسین خبازیان

1. کشف الظنون 2/1071، فنخا 21/414.