گنجینۀ رضوی و مجموعه‌ای از نفیس‌ترین دست‌نوشته‌های دیوان حافظ
به گزارش گنجینۀ رضوی، مدیر مرکز نسخ خطی سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی از وجود 174 نسخۀ دست‌نویس دیوان حافظ در این مرکز خبر داد. ابوالفضل حسن‌آبادی به قدیمی‌ترین نسخۀ دیوان حافظ شیرازی، شاعر پرآوازۀ قرن هشتم در این مجموعه اشاره کرد و گفت: نسخۀ خطی متعلق به سال 859 هجری که به دست عبدالرحمن خوارزمی به خط نستعلیق 14سطری کتابت شده، قدیمی‌ترین نسخۀ دیوان حافظ در این مرکز است که اوراق آن جدول‌بندی به زر و تحریر مشکی است و به شمارۀ 51069 در مخزن ثبت شده است.
وی همچنین نسخه نفیس متعلق به قرن 12 هجری اهدایی مقام معظم رهبری که به دست استاد معروف خطاطی، غلامحسین امیرخانی، به مقام معظم رهبری اهدا شده بوده را یکی دیگر از نفایس خطی دیوان حافظ نام برد و اظهار داشت: این نسخه شامل غزلیّات، قطعات، رباعیّات، ترجیع‌بند، ساقی‌نامه، مخمّس و مثنویّات از خواجه شمس الدّین محمّد حافظ شیرازی است که به شمارۀ 22234 ثبت مخزن خطی کتابخانۀ آستان قدس شده است.
حسن‌آبادی در این خصوص افزود: این نسخه به دست کاتبی نامعلوم، با خط شکسته نستعلیق خفی ممتاز 15سطری، در اواخر شوال سال 1124 کتابت شده است. وی در ارتباط با خصوصیات ظاهری این اثر توضیح داد: کمند و جدول‌بندی اوراق در این اثر به زر و تحریر مشکی؛ جدول‌های فاصل میان ابیات به زر تحریردار؛ زمینۀ داخل جدول زرافشان غبار؛ دارای سرلوح مزدوج مرصّع مذهّب؛ ترنج وسطِ کتیبه، زرپوش و نانوشته که احتمالاً برای عنوان نسخه آماده شده بوده است؛ بین سطورِ دو صفحه اوّل طلااندازی و فاصلۀ ابیات مذهّب و منقّش و در حاشیه، گره‌بندی اسلیمی مذهّب است که در 192 برگ در ابعاد 5/15×5/9 سانتی‌متر کتابت شده است.
وی با بیان اینکه این اثر را رهبر انقلاب در تیرماه 1374 وقف گنجینۀ رضوی کرده‌اند، به متن وقف‌نامۀ ایشان در ابتدای نسخه اشاره کرد و گفت: متن وقف‌نامۀ مقام معظم رهبری به این شرح است: «بسمه‌تعالی، این نسخه نفیس دیوان لسان‌الغیب حافظ شیرازی را که هنرمند برجسته زمان ما، آقای غلامحسین امیرخانی، به اینجانب اهدا کرده‌اند، به آستان والای کتابخانه حضرت ثامن‌الحجج‌علیه‌الصلوه و السلام تقدیم می‌دارم. (سیّدعلی خامنه‌ای)»
حسن‌آبادی در ادامه، ديوان حافظ خط شکسته نستعليق خوش و استادانه ميرزا محمدعلى شكسته نگار شيرازى قرن 13قمری به شماره ثبت 4632 را از دیگر نفایس این مجموعه نام برد و تصریح کرد: این اثر از غزليات شروع مىشود و در رجب 1276 قمری به دستور سلطان مراد ميرزا حسام السلطنه فرمانروای فارس کتابت شده است. وی افزود: اين نسخه وقفی نایینی است و از آغاز تا انجام داراى تذهيب و ترصيع پركار و نفيس است؛ در متن و دو صفحه اول دارای حاشيه و سرلوح است و جدول‌هاى حد فاصل و رباعيات تماماً با طلا پر شده است.
مدیر مرکز نسخ خطی سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی، به نسخه نفيس ديگري اشاره کرد که به خط نستعلیق ممتاز به قلم عبدالوهاب یزدانی، فرزند وصال شیرازی، است و اضافه کرد: اين ديوان، برای نواب شاهزاده ابوالفتح میرزا در 1237 قمری کتابت شده است. وي اين نسخه را نیز وقفی میرزا رضا خان نائینی در مرداد 1311 شمسی دانست و ادامه داد: ابتداي نسخه، سه مجلس تصویر اثر محمدرضا بروسان قزلباش (1242-1327 شمسی) ديده مي‌شود و برخی تشعیرسازی‌هاي آن، اثر عبدالعلی بروسان، فرزند مرحوم قزلباش، است و شرح حال محمدرضا قزلباش که به خامۀ خوش محمدحسن میرجهاني کتابت شده نیز به همراه تصویر مرحوم قزلباش که کار شاگرد وي، هاشم ظریف تبریزیان است، به آن ضميمه شده است.
گفتنی است، بیستم مهرماه، در تقویم رسمی کشور روز بزرگداشت حافظ شیرازی نام گرفته است.
