20 مهر/ روز بزرگداشت حافظ

اطلاعات چندانی از خانواده و اجداد خواجه حافظ در دست نیست. ظاهرا پدرش بهاء الدین نام داشته و مادرش نیز اهل کازرون بوده است. آنچه با تکیه به اشارات دیوان او و برخی منابع معتبر قابل بیان است، آن است که او در خانواده‌ای ازنظر مالی در حد متوسط جامعه زمان خویش متولد شده است( با این حساب که کسب علم و دانش در آن زمان مربوط به خانواده‌های مرفه و گاهی متوسط جامعه بوده است).
در نوجوانی قرآن را با چهارده روایت آن از بر کرده و از همین رو به حافظ ملقب گشته است. در دوران امارت شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرده و شغل دیوانی پیشه کرده است. علاوه بر شاه ابواسحاق در دربار شاهان آل مظفر شامل شاه شیخ مبارز الدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز راه یافته بود.
شاعری پیشه اصلی حافظ نبوده و امرار معاش او از طریق شغلی دیگر( احتمالا دیوانی) تامین می‌شده است. این مطلب را خود حافظ در بعضی اشعارش بیان نموده است.
بیشتر شعرهای او غزل هستند که به غزلیات حافظ شهرت دارند. او از مهمترین تاثیر گذاران بر شاعران پس از خود شناخته می‌شود. در قرن‌های هجدهم و نوزدهم اشعار او به زبان‌های اروپایی ترجمه شد و نام او به محافل ادبی جهان غرب راه یافت. هر ساله در تاریخ 20 مهر ماه مراسم بزرگداشت حافظ در محل آرامگاه او در شیراز  با حضور پژوهشگران ایرانی و خارجی برگزار می‌شود. در ایران این روز را روز بزرگداشت حافظ نامیده‌اند.  از جمله آثار این شاعر بزرگ می‌توان دیوان و غزلیات وی را نام برد.
دیوان حافظ: دیوان حافظ که مشتمل بر حدود 500 غزل، چند قصیده، دو مثنوی، چندین قطعه و تعدادی رباعی است. تا کنون بیش از چهار صد بار به اشکال و شیوه‌های گوناگون، به زبان فارسی و دیگر زبان‌های جهان به چاپ رسیده است. شاید تعداد نسخه‌های خطی ساده یا تذهیب شده آن در کتابخانه‌های ایران، افغانستان، هند، پاکستان، ترکیه و حتی کشورهای غربی از هر دیوان فارسی دیگری بیشتر باشد.
غزلیات: حافظ را چیره‌دست‌ترین غزل‌سرای زبان فارسی دانسته‌اند. موضوع غزل وصف معشوق، می و مغازله است و غزل‌سرایی را باید هنری ادبی دانست، که در خور سرود و غنا و ترانه‌پردازی است. با آنکه حافظ غزل عارفانه مولانا و غزل عاشقانه سعدی را پیوند زده، نوآوری اصلی او در تک بیت‌های درخشان، مستقل و خوش‌مضمون فراوانی است که سروده است. استقلالی که حافظ از این راه به غزل داده به میزان زیادی از ساختار سوره‌های قرآن تاثیر گرفته است، که آن را انقلابی در آفرینش این‌گونه شعر دانسته‌اند.
 در مورد سال درگذشت حافظ اختلاف کمتری بین مورخین دیده می‌شود و به نظر اغلب آنان 792 هجری قمری بوده است. از جمله در کتاب مجمل فصیحی نوشته فصیح خوافی که معاصر حافظ بوده و همچنین نفحات الانس تالیف جامی به صراحت این تاریخ به عنوان سال درگذشت خواجه قید شده است. محل تولد او شیراز بوده و در همان شهر به خاک سپرده شد. روایت است هنگامی که قصد دفن حافظ را داشتند، عده‌ای از متعصبان با استناد به اشعار حافظ درباره میگساری با دفن وی به شیوه مسلمانان مخالف بودند و در مقابل عده دیگر وی را فردی مسلمان و معتقد می‌دانستند. قرار شد که از دیوان حافظ فالی بگیرند که این بیت آمد:
قدم دریغ مدار از جنازه حافظ                     که گرچه غرق گناه است، می‌رود به بهشت
این شعر در بدخواهان شاعر تاثیر بسیاری کرده و همه را خاموش می‌کند.
آرامگاه حافظ در شهر شیراز و در منطقه حافظیه واقع شده است. امروزه این مکان یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری به شمار می‌رود و بسیاری از مشتاقان شعر و اندیشه حافظ را از اطراف جهان به این مکان می‌کشاند.
منبع: مشاهير ايران زمين/ به‌کوشش امير بهنام.- تهران: پاسارگاد، ‎۱۳۹۵.