آستان قدس رضوی بزرگترین مرکز نسخه‌های چاپ سنگی است
به گزارش گنجینۀ رضوی مجید غلامی جلیسه، محقق، فهرست‌نگار و مصحح نسخ خطی و چاپ‌سنگی در نشست وبیناری که به مناسبت هفتۀ پژوهش و رونمایی از قدیمی‌ترین کتب چاپ‌سنگی مصور موجود در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی برگزار شد، از ضرورت انتشار فهرست کتب چاپ‌سنگی سخن گفت. وی با بیان اینکه رفتار ما نسبت به کتابهای چاپ‌سنگی در ایران حرفه‌ای نیست، اظهار داشت: کتابهای چاپ‌سنگی، برزخی بین کتابهای چاپ جدید و خطی هستند. توجه ما به نسخه‌های خطی به دلیل ارزش ذاتی آنها بالا است و به کتابهای جدید نیز به دلیل درخواست و مخاطب زیاد رسیدگی ویژه داریم اما کتابهای چاپ‌سنگی مورد غفلت واقع می‌شوند.
غلامی جلیسه گنجینۀ کتابهای چاپ‌سنگی آستان قدس رضوی را از نظر تعداد منابع، قابل توجه خواند و گفت: این گنجینه از جهت تعداد کتب چاپ‌سنگی شاید بزرگترین مجموعه در ایران و حتی در دنیا باشد. وی در خصوص کیفیت این آثار افزود: از جهت نوع آثار و تنوع آثار نیز می‌توان گفت که منابع چاپ‌سنگی آستان قدس رضوی بسیاری از پژوهشگران را از مراجعه به سایر کتابخانه‌ها بی‌نیاز می‌کند.
وی با اشاره به فهرست‌نویسی و در دسترس بودن این منابع در بستر اینترنت، این کار را قابل ستایش اما ناکافی دانست و بیان کرد: در ایران انتشار فهرست نسخه‌های چاپ‌سنگی به صورت مکتوب مرسوم نیست و این کارِ پژوهش را با دشواری روبرو کرده است.
مدیرعامل سابق خانۀ کتاب ادامه داد: اغلب کتابخانه‌های بزرگ فهرست نسخ چاپ‌سنگی خود را در بستر اینترنت قرار دادند اما باید گفت که این کافی نیست و تا زمانی که مکتوب نشود، قابل ارجاع در پژوهش نیست و از امکان مراجعۀ مکرر نیز بی بهره است.
غلامی جلیسه تأکید کرد: هیچ کتابخانه‌ای در ایران آن حجم از آثار شبه قاره را که کتابخانه آستان قدس در اختیار دارد، ندارد و کتابخانۀ آستان قدس یکی از مخازن ارزشمند کتب چاپ‌سنگی در دنیا است.
وی همچنین با اشاره به وجود حجم قابل توجهی ار قرآن‌های چاپ سنگی و چاپ حروفی در کتابخانۀ آستان قدس رضوی بیان کرد: جا دارد به صورت ویژه به این قرآن‌ها رسیدگی شود و درواقع بررسی انحصاری قرآن‌ها در هر کتابخانه‌ای به خصوص آستان قدس از بایسته‌های پژوهشی است.
همچنین رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این مراسم وبیناری به ارائۀ سخنرانی پرداخت. حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدجلال حسینی با تأکید بر اینکه کتابخانه آستان قدس امانتی است که در طول زمان به دست ما رسیده است و ما زندانبان نیستیم، اظهار داشت: راهبرد ما دسترسی آسان به منابع است و در این راه اقدامات مختلفی را آغاز کردیم و همچنان نیز آمادۀ همکاری‌های گسترده در این زمینه هستیم. وی از اعطای آی‌پی دسترسی به منابع کتابخانۀ آستان قدس شامل نسخ خطی و چاپ‌سنگی به مراکز پژوهشی متقاضی سخن گفت و اظهار داشت: در آستان قدس رضوی از زمان تولیت فقید موضوع پژوهش به عنوان یکی از موضوعات راهبردی مطرح بوده که زیرساخت‌های خوبی همچون دانشگاه بین‌المللی امام رضا و بنیاد پزوهش‌های اسلامی نیز در همین راستا ایجاد شده است.
حسینی کتابخانۀ آستان قدس رضوی را با قدمت هزار سال، پیشرو در این حرکت کلان فرهنگی دانست و گفت: کتابخانۀ آستان قدس وظیفۀ مهمی در شکل‌گیری مرجعیت علمی بر عهده دارد و برنامه‌های مختلفی را در این جهت در دست اجرا دارد.
حسینی همچنین کاربردی نبودن برخی از پژوهشها را حلقۀ مفقودۀ علم و عمل عنوان کرد و گفت: راهبران حوزۀ پژوهش به این حوزه باید توجه داشته باشند و پژوهشها را به میدان عمل بیاورند.
گفتنی است در این مراسم که به مناسبت هفتۀ پژوهش و در قالب شصت‌وپنجمین برنامه از سه‌شنبه‌های علمی‌فرهنگیِ سازمان کتابخانه‌ها موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی برگزار شد، از قدیمی‌ترین نسخ چاپ‌سنگیِ مصور موجود در این مرکز رونمایی شد. همچنین جواد فرهنمندنژاد، دبیر سه‌شنبه‌های علمی‌فرهنگیِ این سازمان از رونمایی قدیمی‌ترین اسناد ثبت احوال در دوم دی‌ماه خبر داد.