اسناد انقلاب اسلامی؛ گویای پیشتازی قیام زنان علیه کشف حجاب

به گزارش گنجینه رضوی، فاطمه خندان اعلام کرد: مدیریت اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی انواع مختلفی از اسناد را طبقه‌بندی کرده است که در خصوص قیام زنان مشهد 231 مورد از مصاحبه‌های بانوان، 121 قطعه عکس، 17 برگ سند و 20 دقیقه فیلم در این مرکز بستری مناسب را جهت تبیین هویت و جایگاه بانوان مشهد در انقلاب اسلامی و مستندسازی مجاهدت بانوان در مبارزات انقلابی سال 1357 فراهم کرده است.

وی در ارتباط با این واقعه بر اساس اسناد موجود اظهار داشت: دومین حرکت علیه تصویب قانون کشف حجاب، قیام اختصاصی زنان در 17 دی ماه 1356، یعنی 42 سال پس از تصویب این قانون و قیام مردمیِ گوهرشاد، در اعتراض به قانون ضد مذهبی رضاشاه و باز هم در مشهد از سوی مکتب اسلام‌شناسی برنامه‌ریزی و اجرا شد.
خندان افزود: این حرکت شجاعانه زنان مشهد به درگیری با مأموران و بازداشت چندتن از بانوان انجامید که اعتراض مراجع و زنان به این بازداشت‌ها پس از مدتی منجر به عقب‌نشینی رژیم و آزادی زنان در بند شد.

این کارشناس اسناد انقلاب اسلامی ادامه داد: اهمیت این اقدام به حدی بود که مقام معظم رهبری در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی در تاریخ 14 /10/1390 از آن چنین یاد می‌کنند: «زنان، هم در دوران مبارزه نقش داشتند، هم به‌خصوص در همان دوران انقلاب؛ یعنی آن یک سال و نیمی که حرکت انقلابىِ عمومی شروع شد، نقش داشتند. زنان یک نقش مؤثر و بی جایگزین داشتند که اگر نبودند زنان توی این اجتماعات، بلاشک این اجتماعات عظیم و این تظاهرات عظیم، آن اثر را نمی‌بخشید؛ علاوه بر اینکه در بعضی جاها مثل مشهد ما، اصلاً شروع این تظاهرات، از زنان شد؛ یعنی اولین حرکت عمومىِ مردمی، یک حرکت زنانه بود؛ البته مورد تعرض پلیس هم قرار گرفتند. بعد از آن بود که حرکت‌های مردانه راه افتاد.»

خندان در این ارتباط اضافه کرد: تظاهرات بانوان مشهد در سالگرد این قیام در 17 دی 1357 نیز که به دعوت مراجع و روحانیت مبارز انجام گرفته بود، به درگیری انجامید. تظاهرات زنان کفن‌پوش پس از تحصن در منزل آیت‌الله قمی نیز از دیگر صحنه‌های حضور زنان مشهد در انقلاب مردمی است. وی افزود: این همراهی و همبستگی با تحصن فرهنگیان و پزشکان و تا پیروزی انقلاب ادامه داشت. خندان با تأکید بر دیجیتال شدن اسناد انقلاب در مرکز اسناد آستان قدس رضوی، از امکان دسترسی پژوهشگران به این اسناد از طریق کتابخانۀ دیجیتال رضوی به آدرس digital.aqr.ir سخن گفت و اظهار داشت: پژوهشگران با ثبت درخواست خود در کتابخانۀ دیجیتال آستان قدس رضوی از طریق خدمات تحویل مدرک، می‌توانند از اسناد درخواستی خود در این حوزه بهر‌ه‌مند شوند.