کتابخانۀ آستان قدس رضوی؛ صاحب بیشترین نسخ خطی در کشور

به گزارش گنجینۀ رضوی، نسخه‌پژوه و فهرست‌نگار نسخه‌های خطی در نشستی، کتابخانۀ آستان قدس رضوی را پیشتاز فهرست‌نویسی نسخ خطی در ایران خواند و اظهار داشت: نخستین فهرستی که در ایران منتشر شده است مربوط به کتابخانۀ آستان قدس رضوی در سال 1305 است و پس از آن سبک جدیدی در فهرست‌نگاری نسخ خطی در ایران پایه‌گذاری شد و ادامه پیدا کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالفضل حافظیان به تشریح وضعیت آماری کتابخانه‌های ایران در ارتباط با نسخ خطی پرداخت و گفت: کتابخانۀ آستان قدس رضوی با حدود 45هزار جلد نسخۀ خطی غیر قرآنی و حدود 22هزار و 500 جلد نسخۀ قرآن و جزوۀ قرآنی در صدر کتابخانه‌های ایران قرار دارد. وی افزود: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی در قم با 45 هزار جلد نسخۀ خطی، کتابخانۀ ملی با حدود 40هزار جلد، کتابخانۀ مجلس حدود 26هزار جلد، مرکز احیاء میراث اسلامی در قم با حدود 12 تا 14هزار جلد، کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران با رقمی در همین سطح، کتابخانۀآیت‌الله گلپایگانی در قم و کتابخانۀ ملک در تهران هرکدام با حدود 11هزار جلد، بیشترین میزان نسخ خطی در ایران را در اختیار دارند.

این نسخه‌پژوه و فهرست‌نگار نسخ خطی همچنین از شهرهای تهران، قم و مشهد به ترتیب به عنوان دارندگان بیشترین تعداد نسخ خطی نام برد و افزود: نسخ خطی در شهرهای مختلف پراکنده است و شهرهایی مثل تهران، قم، اصفهان، شیراز، مشهد، کاشان، قزوین، کرمانشاه، خوانسار، همدان، رشت، چالوس، بابل و گلپایگان از جمله شهرهایی هستند که نسخ خطی را در خود جا داده‌اند و فهرستی از آنها چاپ شده است.

وی خاطرنشان کرد: من معتقدم کسانی که با علوم حوزوی آشنایی دارند در کار فهرست‌نگاری موفق‌تر هستند و یک دلیل آن نیز این است که اغلب نسخ خطی کتابخانه‌های ایران مربوط به علوم اسلامی است و 60درصد نسخ خطی به زبان عربی، 30درصد به زبان فارسی و مقداری هم به زبان ترکی است. او در این خصوص افزود: 60درصد نسخه‌های خطی کتابخانه‌های ایران مربوط به علوم اسلامی است و 40 درصد باقی‌مانده شامل دیگر علوم مانند علوم انسانی، علوم طبیعی، علوم غریبه و علوم پایه است.

حافظیان به فهرست‌های نسخ خطی چاپ شده از سوی کتابخانه‌های ایران پرداخت و گفت: کتابخانۀ آستان قدس رضوی تاکنون حدود 50 جلد فهرست از منابع خود را به چاپ رسانده است. وی درخصوص کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی تصریح کرد: این کتابخانه، تاکنون 49 جلد فهرست برای کتب خطی به همراه 4 جلد راهنما و 5جلد فهرست نسخ عکسی چاپ کرده است و 12جلد فهرست کتب چاپ‌سنگی را نیز آمادۀ چاپ دارد.
او ادامه داد: کتابخانۀ ملی حدود 40جلد، کتابخانۀ ملک 11جلد و 2جلد راهنما، مرکز احیای میراث اسلامی در قم 15جلد فهرست خطی و 9جلد فهرست عکسی و کتابخانۀ آیت‌الله گلپایگانی نیز 9جلد فهرست در 5 جلد قطور را به چاپ رسانده است.
حافظیان خاطرنشان کرد: کتابخانۀ مجلس کتابخانه‌ای است که تا زمان حضور دکتر جعفریان تمام 24هزار نسخۀ خطی موجود در آن دوره را در 50 جلد فهرست‌نگاری کرده است.