در مراسم رونمایی از نخستین روزنامۀ منتشر شده در مشهد مطرح شد: روزنامۀ ادب؛ تأثیرگذارترین روزنامه بر تحولات اجتماعی

به گزارش گنجینۀ رضوی، دکتر حسین الهی در مراسم رونمایی از روزنامۀ «ادب»، نخستین روزنامۀ چاپ شده در خراسان، که در کتابخانۀ آستان قدس رضوی برگزار شد، روزنامۀ ادب را از مؤثرترین روزنامه‌ها بر وضع اجتماعی مردم در زمان خود خواند.

وی در این مراسم اظهار داشت: برای بررسی وضع هر جامعه، باید گذشتۀآن را مرور کرد تا تأثیر روزنامه را در زمان انتشار و پیش و پس از آن مشاهده کرد. او روزنامۀ ادب را یک روزنامۀ سیاسی، ادبی، اقتصادی و اجتماعی دانست و بیان کرد: در زمان انتشار این روزنامه، ایران از نظر سیاسی به دولت‌های انگلیس و روس بسیار وابسته بود و نفوذ این دولت‌ها حتی در آگهی‌های این روزنامه مشاهده می‌شود.
الهی استفاده از واژگان فارسی را یکی از امتیازات برجستۀ این نشریه ذکر کرد و گفت: ادب، اولین روزنامه‌ای است که کلمات فارسی را به جای کلمات بیگانه به کار می‌برد و بسیاری از واژگان برای نخستین بار در این روزنامه به کار رفته است.

این استاد تاریخ، تصریح کرد: در زمان انتشار این روزنامه، ایران از نظر سواد و بهداشت در وضعیت بسیار نامناسبی قرار داشت تاجایی که در بخش‌هایی از روزنامه دیده می‌شود که مردم در بالاخیابان مشهد، درحالی که مبتلا به مرض مالاریا بودند، آفتاب می‌گرفتند.
الهی همچنین با بیان اینکه در شماره‌هایی از روزنامۀ ادب مبارزه با خرافات نیز دیده می‌شود، افزود: این روزنامه، شناسایی خوبی نیز از جغرافیای شهری ارائه می‌دهد. وی فرهنگ‌سازی را از دیگر ویژگی‌های این نشریه برشمرد و تصریح کرد: در مقالاتی از این روزنامه به زنان پرداخته شده و توصیه شده که به دختران خود اجازه دهید خود برای ازدواج تصمیم بگیرند.
او ادامه داد: قدرت حاکمه در زمان انتشار این روزنامه به گونه‌ای بود که کسی جرأت نداشت جز آنچه متولیان امر می‌خواستند را بازگو کند.

الهی، از فقر فرهنگی مردم مشهد در آن زمان سخن گفت و اظهار داشت: در آن زمان در مشهد که باید شهری مذهبی باشد، مراکز فساد به وفور دیده می‌شد و دزدی و ناامنی به شکل گسترده‌ای رواج داشت. وی افزود: روزنامۀ ادب همه‌گیر نبود؛ چراکه اغلب مردم بی‌سواد بودند.
وی همچنین از تغییر رویۀ ادیب‌الممالک فراهانی، صاحب‌امتیاز روزنامۀ ادب در اواخر عمر خود سخن گفت.
گفتنی است، پیش از ظهر امروز در هفتادو چهارمین سه‌شنبۀ علمی‌فرهنگی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از روزنامۀ ادب رونمایی شد و این درحالی است که مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی تنها دارندۀ مجموعۀ کامل 110 شمارۀ منتشر شدۀ روزنامۀ ادب در ایران است.