نسخههای خطی با رنگ و بوی جوادالائمه(ع) در کتابخانۀ امام رضا(ع)
به گزارش گنجینۀ رضوی، کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی از وجود نسخ خطی نفیس در احوالات، احادیث و ادعیه جوادالائمه(ع) و همچنین حرز امام جواد(ع) در این مرکز خبر داد. وی از نسخۀ خطی جلد دوازدهم بحارالانوار به شمارۀ ثبت 1926 نام برد و اظهار داشت: این اثر در احوال، مناقب و فضائل امام رضا(ع)، امام جواد(ع)، امام هادى(ع) و امام حسن عسكرى(ع) است. صداقتحسینی در این خصوص گفت: اين جلد در 39 باب تألیف شده که تاريخ ختم تأليف آن جمعه 17 ذيحجه 1077 قمری ثبت شده است. وی افزود: این اثر به خط نسخ 13سطری در كاغذ آهار مهره نخودى و در 158 برگ کتابت شده که اوراق آن وصالی شده است.
او همچنین از نسخه دیگری از تألیفات علامه محمدباقربن محمدتقی مجلسی با عنوان «جلاء العيون» نام برد و بیان کرد: این نسخه به شماره ثبت 1987، در بيان احوال و مصائب چهارده معصوم عليهمالسلام با اخبار وارد شده از طرق اماميه است که یک مقدمه و 14 باب را در بردارد. صداقتحسینی افزود: این اثر در سال 1089 قمری تألیف و در محرم 1236 قمری به دست محمدعلىبن عبدالكريم به خط نستعليق 25 سطرى کتابت شده است.
این کارشناس نسخ خطی ادامه داد: «کتاب لوامع الانوار فی معرفه ائمه الاطهار» تألیف علیبن حسن زوارهای اصفهانی از دانشمندان قرن 10هجری، استادِ فتحالله کاشانی و شاگردِ محقق کرکی، دیگر اثر نفیس این مجموعه است که بخشی از آن به فضایل و مناقب امام نهم اشاره دارد. وی گفت: زوارهای این اثر را به دستور شاه طهماسب صفوی از کتاب «احسن الکبار فی مناقب الائمة الاطهار» تألیفِ محمدبن ابی زید بن عربشاه ورامینی انتخاب و تلخیص کرده و خود نیز پارهای از مطالب را بر آن افزوده است. او افزود: این اثر در قرن 12 کتابت شده و به شمارۀ 8331 در مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی نگهداری میشود.
صداقتحسینی در ادامه، از وجود چندین نسخه خطی حرز امام جواد(ع) در این گنجینه خبر داد. وی به نسخهای طوماری از حرز امام جواد(ع) در قطع طوماری اشاره کرد و اظهار داشت: این نسخه، به طول 6 متر و 97 سانتیمتر و عرض 7 سانتیمتر بر روی پوست به شیوۀ ظریف و هنرمندانهای کتابت شده است و قدمت آن به قرن دوازدهم قمری برمیگردد که در سال 1373 خورشیدی بهدست «عباس شیخی نارانی» وقف آستان مقدس رضوی شده است.
وی تصریح کرد: این حرز بر روی یک طرف پوست بسیار ظریف و شفاف کتابت شده که رنگها از طرف دیگر آن مشهود است و از مهمترین امتیازات آن این است که کل قرآن بر روی این نسخه به خط خوانا و زیبا کتابت شده است و حرز حضرت با شیوۀ نگارش خاص با استفاده از دو رنگ سیاهی و سرخی در دل متن قرآن طراحی شده است.
صداقتحسینی گفت: این نسخۀ طوماری ارزشمند، دارای سرلوحِ ظریفِ زرپوشِ زرین بهصورت یک کتیبه در آغاز حرز است که داخل آن، جملۀ «هذا حرز حضرت جواد علیهالسلام» با خط ثلث و به شنگرف کتابت شده است. وی افزود: رنگینویسیِ این طومار، با سیاهی و سرخی و دارای جدولبندی مضاعف با طلا و لاجورد است و اسامی سورههای قرآن به لاجورد در زمینۀ زر درج و با رنگ طلایی برجسته شده است.
او همچنین از نسخۀ خطی «فتحیه» که شرح خطبۀ نکاحیۀ حضرت جوادالأئمه(ع) است، «ناسخالتواریخ» در شرح حال و احادیث امام جواد(ع) و نسخهای از ترجمۀ زیارت جامعه با ترجمۀ محمدکاظم مشهدی به کتابت قرن دوازدهم که بخشی از دعاهای حضرت در آن موجود است، در زمرۀ دیگر نسخ خطی ارزشمند موجود در کتابخانۀآستان قدس رضوی در این موضوع نام برد.