دست نوشته‌هایی از نوروزنامه‌های 490 ساله در گنجینۀ رضوی
به گزارش گنجینۀ رضوی، مسئول امور ارزشیابی نسخ خطی سازمان کتابخانه‌ها ،موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از وجود بهاریه‌ها و نوروزنامه‌های خطی و چاپ سنگی در این مرکز خبر داد.
سيدمحمدرضا فاضل هاشمی در این ارتباط به نسخه‌ای خطی از نوروزنامه‌اي اشاره کرد که حکيم ترمذي پس از 125 سال زندگي و جستجو در علم نجوم و احکام آن، تأليف کرده است. وی افزود: حکیم ترمذی در این اثر دربارة پيامد وقوع نوروز و سال‌تحویل در هريک از روزهاي هفته و نشانه‌هاي هرکدام از دوره‌هاي 12سالة تقويم مغولي که هريک به نام جانوري است، بحث کرده و هفته را از روز يکشنبه آغاز کرده است. او دربارة ويژگي‌هاي نسخه‌شناسی این اثر گفت: نسخة موجود در سال 943 تا 954 قمری بر کاغذ نخودي آهارمهره به خط نستعليق و به دست محمود درويش‌علي بن درويش کتابت شده و جداول آن به سرخي و لاجورد است.
این کارشناس نسخ خطی به برخي دیگر از رساله‌ها با موضوع نوروز اشاره و تصريح کرد: «رساله در گل و نوروز» تأليف «خواجگي کاشاني» تحرير 1050ق، «رساله در اعمال و فضيلت نوروز» کتابت 1084ق، «بندي در احکام نوروز» تحرير قرن13ق، «رساله در نوروز و سال نو» تحرير قرن 13ق، «رساله در ساعات و احکام نوروز و احکام خسوف و کسوف»، «قاعده في احکام نوروز» تحرير 1252ق که دربارۀ احکام واقع‌شدن نوروز است، «آداب و اعمال نوروز» تأليف «احمدبن محمد شفيع وقار شيرازي» و تحرير1281ق در بيان آداب و اعمال مستحب نوروز از دیگر نوروزنامه‌های این مرکز است.
فاضل هاشمی در ادامه به بهاريه‌هاي منظوم اشاره کرد و گفت: یکی از این آثار به خط نستعليق11 سطري در سال 1233ق بر کاغذ نخودي تحرير شده است. وی افزود: اين نسخه، داراي لوح زرين منقّش در حاشيه و جدول‌کشي طلا با گلبرگ است. صفحة اول آن، داراي سرلوح مزدوج مذهب و منقش نيم‌ترنج است و در متن کتاب طلااندازي‌شده است.
وي همچنین از نسخه‌های تأليف محمد کازراني تحرير 1334ق؛ تأليف سليمان‌‌خان لله برگشاطي به کتابت 1328ق؛ نوروزنامه کتابت 1285ق؛ نوروزنامه دربارة اعمال نوروز و فضيلت آن و مسائل اخلاقي مربوط به آن به کتابت قرن 13ق به عنوان دیگر بهاریه‌های منظوم موجود در این مرکز نام برد.
فاضل هاشمي در این ارتباط به نسخه‌هایی از دیوان شعرای دورۀ سلجوقیه، غزنوی و سامانیان اشاره کرد که قصائد ابتدایی آنها در وصف بهار است و تصاویر نابی از بهار را در اشعارشان متجلی کرده‌اندکه از جملة آن، دو نسخه از «مثنوي پير و جوان» تحرير سال‌های 1254ق و 1319ق است.
کارشناس و نسخه‌پژوه کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی همچنین از نسخ «منتخباتي از اشعار شعرا» شامل يوسف و زليخاي آذر، حکايت کنيزک صيني اسکندر از نظامي، پيروجوان ميرزا نصير، بهارية عثمان مختاري، بهارية ظهوري، ساقي‌نامة مولانا اميدي، قطعة سلمان ساوجي و ساقي‌نامة نظامي، کتابت 1292ق در شمار بهاریه‌های منظوم دست‌نویس این مرکز نام برد.
