اشیای موزه ای

موزه‎‌های آستان قدس رضوی دارای چهار ساختمان قرآن و هدایای مقام معظم رهبری، مرکزی، فرش، مردم شناسی و 16 گنجینۀ تخصصی با هجده هزار مترمربع فضای نمایشی و بیش از هشت هزار شیء، درحال نمایش است.
      موزۀ قرآن و نفایس: اولین موزۀ قرآنِ جهان با ماهیت دینی و هنری، در سال 1364 شمسی به پیشنهاد رهبر معظم انقلاب اسلامی تأسیس شد. در این موزه، مجموعه‎ای از قرآن‏‌های خطی با قدمت تاریخی از قرون اولیۀ اسلامی تا قرن 13ق، همچنین مرقعاتی از دورۀ صفوی تا عصر حاضر و مجموعه‎ای از جلدهای لاکی و روغنی و ابزار کتابت، به نمایش در آمده‌است.
      موزۀ هدایای مقام معظم رهبری: در 22 بهمن ماه سال 1373 موزه‏‌ای با نام موزۀ هدایای مقام معظم رهبری، در طبقه همکفِ ساختمان موزه قرآن و نفایس افتتاح شد. اما در بهار سال 1396، با هدف افزایش رضایت‏مندی زائران و مجاوران، به سه تالار قرآنی، مفهومی و محتوایی توسعه یافت و بر تعداد آثار آن نیز افزوده و از فناوری جدید و دیجیتال نیز بهره‌مند شد.
      تالار آثار استاد محمود فرشچیان: در سال 1389 تالار آثار اهدایی استاد محمود فرشچیان، در طبقۀ همکف موزۀ قرآن و نفایس آستان قدس رضوی افتتاح شد و 18 اثرارزشمند از استاد در آن به نمایش درآمد.
      موزۀ تخصصی فرش: اولین موزۀ فرش در سال 1377شمسی در محل کنونی موزۀ قرآن و موزۀ جدید آن نیز، در آبان سال 1390 در کنار موزۀ مرکزی راه اندازی شد. این موزه دارای سه طبقه به مساحت 6647 مترمربع است که یکي از بزرگ ترين موزه‌های تخصصي فرش جهان به شمار می‏‌رود. در اين گنجينۀ كم‌‏نظير، قالي و قاليچه‏‌هایی با قدمت دورۀ صفویه تا زمان حاضر كه از نفيس ترين شاهكارهاي هنري هستند، در معرض ديد علاقه‏‌مندان قرار گرفته‌است.
      موزۀ مرکزی: این موزه چهار طبقه است؛ زیرین، همکف، اول و دوم و شامل موزۀ تاریخ حرم رضوی و گنجینه‌های سکه، تمبر، اسکناس، هنرهای تجسمی، آبزیان، نجوم، ساعت، مدال، سلاح و ظروف است.
      موزۀ تاریخ حرم رضوی: در آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، اشیای موزۀ قدیم برای نمایش به این موزه منتقل و موزۀ عمومی در طبقه همکف بازگشایی شد. موزۀ تاریخ حرم رضوی در 1000 مترمربع فضای نمایشی، تعدادی از اشیای ارزشمند معنوی، تاريخي، فرهنگي و هنري، مانند ضريح‌‏هاي طلا و نقره و فولادي، كتيبه‌‏هاي طلاي حرم مطهر رضوی، درهاي چوبي، درهای طلا و نقره، محراب‏‌هاي زرين فام، پنجره فولاد حرم مطهر رضوی و... را درمعرض نمايش قرار داده‌است.
      گنجینۀ تمبر و تاریخچۀ پستی: گنجينۀ تمبر در 21 بهمن ماه سال 1369 در طبقۀ منهای یک موزۀ مرکزی، افتتاح شد. این گنجینه با دارا بودن بیش از 800.000 قطعه، انواع تمبر و دیگر اقلام پُستی با فضای نمایشی 300 متر مربع، بیش از 3000 قطعه تمبر و اقلام پستی از ایران و 240 کشور جهان را به نمایش گذاشته است.
      گنجینۀ اسکناس: این گنجینه، همزمان با گنجینۀ تمبر، در 21 بهمن ماه سال 1369 افتتاح شد. در این گنجینه 492 برگ از اسکناس‌های مربوط به ایران و 80 کشور جهان از میان بیش از 23000 اسکناس اهدایی به نمایش گذاشته شده است.
      گنجینۀ سکه: تا قبل از سال 1388، سکه‎ها در محل موزۀ تاریخ حرم رضوی به نمایش گذاشته شده بود، اما پس ازآن، مجموعۀ سکّه‎ها به گنجینۀ تمبر و اسکناس منتقل شد و در فضایی وسیع‎تر به نمایش درآمد. در حال حاضر از مجموع بیش از60.000 قطعه سکۀ موجود در مخزن، 1069 قطعه سکۀ ضرب چکشی و 1005 قطعه سکۀ ضرب ماشینی و 156 قطعه سکۀ یادبود از ایران و 50 کشور جهان، در معرض دید عموم قرار گرفته‌است.
      گنجینۀ هنرهای تجسمی: این گنجینه در سال 1378 در طبقۀ اول ساختمان موزۀ مرکزی، با 450 مترمربع فضای نمایشی افتتاح شد. اکنون تعدادی از آثار نفیس در سبک‏‌هاي گوناگون، از هنرمندان برجستۀ ايرانی و اروپايی را در معرض دید عموم قرار داده است.
      گنجینۀ آبزیان: گنجينۀ آبزيان در سال 1378 در طبقۀ اول ساختمان موزۀ مرکزی با 457 مترمربع فضای نمایشی، افتتاح شد. این گنجینه شامل دو بخش نرم تنان و موجودات دريایي تاكسيدرمي است؛ گونه‌هاي مختلفی از صدف و حلزون و نمونه‌های با ارزشی از موجودات دریایی، به ویژه از خلیج فارس، در این گنجینه به نمایش گذاشته شده است.
      گنجینه ‏های نجوم، ساعت، سلاح، ظروف و مدال: این گنجینه‌ها با وسعت حدود 900 متر مربع در طبقۀ دوم ساختمان موزۀ مركزي در سال 1378 افتتاح شده‌است.
      گنجینۀ نجوم: برخی از اشیای این گنجینه عبارت است از انواع تلسكوپ، کره‌های سماوي و نجومي، دوربین‌های چشمي و اپرا، تئودوليت(سمت ياب)، سكستانت و اكتانت، كادران، انواع مدل حركت زمين، وسايل نجوم دريايي، دستگاه مورس و زلزله نگار.
      گنجینۀ ساعت: مشتمل بر ساعت‏‌های آفتابی و مکانیکی است.
      گنجینۀ سلاح: یکی از گنجینه‏‌های جذاب و پربیننده است که تعدادی از سلاح‏‌هاي سرد و گرم ساخت دوران صفویه تا زمان معاصر را به نمایش گذاشته است.
      گنجینۀ ظروف: این گنجینه شامل تعدادی ظروف سفالی، چینی، بارفتن و فلزی است. سفال‏‌ها مربوط به عصرآهن(1200 سال ق.م.) و دورۀ تاریخی(مربوط به دورۀ پیدایش خط) است که منابع با ارزشی برای دستیابی به شیوۀ زندگی و حتی عقاید مردمان آن روزگار دارد.
      گنجینۀ مدال: این گنجینه در اوایل پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی با مدال‌های اهدایی مرحوم غلامرضا تختی در طبقۀ همکف موزۀ مرکزی شکل گرفت.  در سال 1392گنجینۀ تخصصی مدال، در طبقۀ دوم موزۀ مرکزی با مساحتی در حدود 250 مترمربع افتتاح شد و تعداد زیادی مدال، بازوبند، جام، تندیس و نشان در معرض نمایش بازدیدکنندگان قرار گرفت.
      موزۀ مردم شناسی(حمام مهدی قلی بیک): در سال 1385 هم‌زمان با ولادت باسعادت حضرت علی بن موسی الرضا(ع)، موزۀ مردم شناسی در محل حمام مهدی قلی بیک افتتاح شد؛ حمامی که  بیش از چهار قرن قدمت دارد و به دستور مهدی قلی بیک، میرآخور(مسئول اصطبل شاهی) شاه عباس صفوی، در سال 1027 قمری ساخته شده‌است. این حمام دارای چهار بخش سربینه(رختکن لباس)، گرم خانه، چاله حوض(استخر آب سرد) و تون(گلخن یا آتش خانه) است.
      گفتنی است که مجموعه موزه‌های آستان قدس رضوی، شامل موزه‌های قرآن، هدایای مقام معظم رهبری، استاد فرشچیان، موزۀ مرکزی (موزه‌های تاریح حرم رضوی، سکه، تمبر، اسکناس، مدال، هنرهای تجسمی، نجوم، ساعت، سلاح، ظروف و آبزیان) و موزۀ فرش، در داخل حرم رضوی و در صحن کوثر و موزۀ مردم شناسی (حمام تاریخی مهدی قلی بیک) در خارج از حرم مطهر و در سمت راست سردرب غربی صحن جامع رضوی(باب الهادی) قرار دارد.

      برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره تلفن‌های تماس این مجموعه و یا ایمیل Museum@aqr.ir با کارشناسان مربوط تماس حاصل فرمایید.