منابع دیجیتال و الکترونیکی
ویژگی جستجو در منابع الکترونیک، هرگز با جستجو در منابع کاغذی، قابل مقایسه نیست. در منبع الکترونیک، پژوهشگر می تواند در عرض چند ثانیه، واژه یا عبارت مورد نظر خود را در میان هزاران جلد کتاب و مجله، جستجو کند و نتایج این جستجو را به صورت مرتب شده بر اساس میزان ارتباط و یا تاریخ تدوین، به دست آورد؛ در حالی که در نسخۀ کاغذی، پژوهشگر باید کتابها و مجلهها را یک به یک ورق زده و یا دستکم، با کمک فهرست هر منبع، به مطلب مورد نظر خود دست یابد.
ویژگی دیگر منابع الکترونیکی، سهولت تهیۀ آنهاست. مشکلاتی که پژوهشگران برای تهیه و تکثیر کتاب و مجلۀ کاغذی دارند، از قبیل هزینه و زمان، در نسخۀ الکترونیکی بسیار کمتر است. حتی پژوهشگر میتواند حاصل پژوهش خود را با کمترین هزینه و در کوتاهترین زمان، بر روی شبکه اینترنت عرضه کرده، در دسترس عموم قرار دهد. همین عامل، باعث شده که امروزه نسخۀ الکترونیک بسیاری از منابع قدیمی، بیشتر از نسخههای کاغذی آنها در دسترس باشد.
سهولت جابجایی و دسترسی به آثار مورد نیاز نیز از دیگر مزایای منابع الکترونیکی است. بدین صورت که پژوهشگر میتواند از طریق اینترنت در هر زمان و مکان، وارد کتابخانۀ الکترونیک شود و از منابع موجود بهرهبرداری نماید؛ به عنوان مثال، کاربران کتابخانۀ الکترونیک آستان قدس رضوی (digital.aqr.ir) از طریق اینترنت به بیش از دو میلیون منبع علمی، اعم از نسخۀ خطی، چاپ سنگی، پایان نامه، کتاب چاپی، مقاله و ... دسترسی دارند.
انواع منابع الکترونیک:
1- منابعی که از ابتدا به صورت نسخههای الکترونیک عرضه شدهاست و یا به عبارتی، الکترونیک متولد شدهاند و نسخۀ کاغذی ندارند. امروزه، کتابها و مجلههای الکترونیک زیادی از این دست یافت میشود که بر روی لوح فشرده و یا شبکۀ اینترنت عرضه شدهاست.
2- منابعی که قبلاً به صورت کاغذی، چاپ یا استنساخ شده و سپس با استفاده از اسکنرها و دوربینهای دیجیتال، به صورت الکترونیک، درآمده و یا نسخۀ الکترونیکی آن از طریق OCR، تایپ و ... تهیه شدهاست.
سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، بیش از یکصد و چهل میلیون منبع دیجیتال دارد که به شکلهای مختلف در دسترس کاربران قرار گرفتهاست. منابع مذکور از طریق سامانۀ کتابخانۀ الکترونیک آستان قدس رضوی و یا ایستگاههای مطالعۀ الکترونیک آستان قدس رضوی در مناطق مختلف کشور، در دسترس پژوهشگران قرار دارد. در سامانۀ کتابخانۀ الکترونیک آستان قدس رضوی، منابع مختلف الکترونیک، از قبیل نسخههای خطی، کتابهای چاپ سنگی، کتابهای چاپی، اسناد، عکسها، پایاننامهها، مجلات و روزنامهها، کتابهای الکترونیکی، مقالات الکترونیکی، پایاننامههای الکترونیکی، پوسترها، فیلمها، بریدۀ جراید و ... به زبانهای مختلف موجود است که در قالب پایگاههای مرتبط ، سازماندهی شده و در دسترس پژوهشگران قرار گرفتهاست.
پژوهشگران برای دسترسی به منابع الکترونیکی آستان قدس رضوی میتوانند به نشانی digital.aqr.ir و یا به ایستگاههای مطالعۀ الکترونیک آستان قدس رضوی در مناطق مختلف کشور مراجعه نمایند. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر می توانند با شماره تماس 05132219554 با بخش سازماندهی و توسعۀ منابع الکترونیک، تماس بگیرند.