نُسخ خطی از دعای عرفه در گنجینۀ رضوی

به گزارش گنجینۀ رضوی، مدیر مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان ‌قدس‌ رضوی اعلام کرد: مجموعۀ ارزشمندي از نسخه‌های ‌خطی و چاپ سنگي از دعای عرفه، شرح دعای عرفه، اعمال حج و آداب و اعمال عید قربان در گنجينۀ کتب خطي کتابخانۀ مرکزي آستان ‌قدس ‌رضوي نگهداري مي‌شود.

دکتر ابوالفضل حسن‌آبادی به نسخۀ ارزشمندی از «اقبال‌الاعمال» سید‌بن طاووس اشاره کرد که قدیمی‌ترین نسخۀ آن در کتابخانۀ آستان قدس موجود است و در مراسم سه‌شنبۀ علمی‌فرهنگی 29 تیرماه برای نخستین بار از آن رونمایی خواهد شد. وی همچنین از «دعاء یوم العرفه» به زبان عربی در میان دیگر نسخه‌های موجود نام برد و تصریح کرد: این نسخه در سال 1021 قمری کتابت شده و خط آن نسخ، عناوین به شنگرف و جلد آن، تیماج مشکی است.
وی افزود: اثر دیگر که قطعه‌ای از «زادالمعاد» علامه مجلسی به همراه دعای عرفۀ سجادیه(ع) است، با عنوان «اعمال روز عرفه» به زبان فارسی در قرن 13 قمری به خط نسخ 15 سطری بر کاغذ نخودی آهارمهره کتابت شده است.

حسن‌آبادی در ادامه، به نسخه‌ای از ترجمۀ منظوم دعای عرفه به زبان فارسی اشاره و اضافه کرد: این نسخه‌ را علی‌بن حسین خاموش یزدی به نظم درآورده و خودِ ناظم، آن را به خط نستعلیق شکسته کتابت کرده است و دارای جدول به سیاهی است. این نسخه، ترجمۀ دعای عرفه حضرت سیدالشهداء(ع) به شعر منظوم فارسی از میرزاعلی‌خان ترجمان متخلص به «خاموش» متوفی 1379 ه‌ق در نجف اشرف است که یک بار در نجف در زمان حیات شاعر به نام «رازنامۀ خاموش» به چاپ رسیده و دارای 873 بیت است. این نسخه در خردادماه 1356 به‌دست عباس ترجمان وقف حرم رضوی شده است.

مدیر مخطوطات کتابخانۀ مرکزی آستان ‌قدس‌ رضوی همچنین از نسخۀ شرح دعای عرفه به زبان عربی نام برد که شرحی تحقیقی بر دعای مأثورۀ عرفه یا موقف منقول از سیدالشهداء(ع) است و مشتمل بر حمد و ثناء پروردگار و بیان معارف الهی است. وی افزود: این نسخه در قرن14 قمری به‌دست محمدعلی فاضل تألیف و در همان زمان به خط نستعلیق تحریری بر کاغذ مشقی کتابت شده است و احمد فاضل آن را در اسفند 1366 وقف حرم رضوی کرده است.

حسن‌آبادی در پایان از برخی نسخه‌های چاپ سنگی نیز یاد کرد و گفت: نسخه‌ای با عنوان «ادعیه الطواف، مناسک حج و العمره و دعاء عرفه» به زبان عربی در 97 صفحه به خط نسخ است که به‌دست مرحوم آیت‌الله شمس‌الإشراق در بهمن 86 وقف شده است.
وی همچنین نسخه‌ای به زبان فارسی و اردو با عنوان «تحفه المصلین» به ضمیمۀ نزهه الناظرین الماهرین، خیر الکلام فی مسائل الصیام، کشف المستور عن وجه السحور، هدایه النجدین الی مسائل العیدین و اعتقادنامه را دیگر اثر چاپ‌سنگی در این مجموعه خواند و گفت: این نسخه، در سال 1271 قمری به چاپ رسیده است و دارای حواشی و فهرست در انتهای نسخه است.