خلیج همیشه فارس در مستندات تاریخی گنجینه رضوی

به گزارش گنجینه رضوی، نام خلیج فارس از کهن‌ترین ادوار تاریخی تا دایرة المعارف‌های کنونی قرن 21م با تغییر اندکی در رسم الخط‌های گوناگون ملل همچنان باقی مانده است. در دوره هخامنشیان خلیج فارس با نام «سینوس پرسیکوس»Sinus persicus   و  «ماره پرسیکوم» mare persicum شهرت داشته است. این نام به تدریج به زبان‌های کهن و جدید وارد شد و ممالک و مسالک نویسان، مورخان و جغرافی‌دانان نیز از این دریا با نام‌های «دریای پارس» «بحر فارس» و «خلیج فارس» یاد کرده‌اند.
در آثار مورخان و جغرافی نویسان همانند ابن‌فقیه در کتاب مختصر کتاب البلدان از بحر فارس یا دریای پارس، ابن خردادبه در کتاب المسالک و الممالک، یاقوت حموی در معجم البلدان و اصطخری نیز در کتاب المسالک و الممالک از بحر فارس، ابن مسعود در مروج الذهب، معادن الجوهر و التنبیه و الاشراف نیز به دریای پارسی اشاره شده که منابع آن در کتابخانه تخصصصی جغرافیای کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی در دسترس پژوهشگران قرار دارد.
از جمله دیگر منابع موجود دراین کتابخانه که به نام خلیج فارس اشاره دارد از کتاب احسن التقاسیم؛ مقدسی، صوره الارض؛ ابن حوقل، کتاب البدء و التاریخ؛ ابن مطهر و کتاب التفهیم ابوریحان بیرونی می‌توان نام برد.
از نویسندگان معاصر عرب از جمله جرجی زیدان و فیلیپ در کتاب‌های خود از نام خلیج فارس یاد کرده و نیز در فرهنگ المنجد که قاموس‌های معتبر عربی است نیز از خلیج فارس سخن گفته شده است.

استناد به نسخ خطی با قدمت یکهزار سال
نسخه‌های خطی متعددی با قدمت‌های چند صد ساله در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی موجود است که توضیحات ارزشمندی را در خصوص نام خلیج فارس در اختیار خواننده قرار می‌دهد.
کتاب المسالک و الممالک اثر جغرافیدان نامدار ایرانی؛ ابواسحاق ابراهیم بن محمد اصطخری است که در قرن 4 ق و به زبان عربی تألیف شده و از نخستین آثار جغرافیایی دانشمندان مسلمان به حساب می آید. این کتاب توضیحات کاملی از قلمروی اسلامی، از جمله سرزمین‌های مسلمان شمال آفریقا، سرزمین‌های عربی و نیز سرتاسر فلات ایران تا آسیای میانه را شامل می‌شود.
این کتاب به زبان فارسی ترجمه شده است که یکی نسخه‌های خطی آن در مخزن کتـاب‌های خطی کتـابخانه آستـان قدس رضوی نگهداری می‌شود. این نسخه ترجمه فارسی المسالک و الممالک تألیف ابو اسحاق ابراهیم بن محمد فارس اصطخری، معروف به کرخی (246ق) است که مترجم آن معلوم نیست، اما همان است که به کوشش ایرج افشار در 1340شمس  به چاپ رسیده است.
در بسیاری از این منابع تاریخی از خلیج فارس با عنوان دریای فارس، بحر فارس، بحر عجم، خلیج عجم برده شده است.

سند قرار داد 1238 ق
یکی از این اسناد موجود در مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی که به نام خلیج فارس اشاره دارد، قرار دادی است که در سال 1238ق، بین محمد زکي‌خان سردار فارس و سرحددار انگلیس در هندوستان بسته شده و در آن به همکاری‌های متقابل برای برقراری امنیت در بنادر و جزایر واقع در خلیج فارس و توافق بر سر حضور نیروهای انگلیسی در آن حدود اشاره شده است.
خلیج فارس آبراهی هلالی شکل به وسعت  232850 کیلومتر مربع است که در جنوب سرزمین ایران واقع شده
و بعد از خلیج مکزیک و خلیج هادسون سومین خلیج بزرگ جهان محسوب می شود.
با توجه به اهمیت استراتژیک خلیج فارس، در سال 1384 جمهوری اسلامی ایران برای پاسداری از میراث فرهنگی و معنوی «خلیج فارس» و رسمیت بخشیدن به آن، روز10 اردیبهشت ماه را در تقویم رسمی کشور به نام روز ملی خلیج فارس نامگذاری کرده است.