کتابخانه تخصصی جغرافيا

از آنجايي كه منابع جرافيايي از لحاظ فيزيكي و محتوايي و نحوه استفاده، داراي تنوع و ويژگي هاي منحصر به فرد مي باشند و محافظت و ساماندهي آنها فضا و امكانات  خاصي را مي طلبد، كتابخانه مركزي آستان قدس رضوی، اقدام به تاسيس  تالار تخصصي جغرافيا در سال 1380 نمود.

این کتابخانه تلاش کرده است تا با گردآوري  انواع  منابع  جغرافيايي(‌کتاب، نقشه، اطلس و...)و ایجاد فضای فیزیکی مناسب،  پاسخگوي دانشجویان، اساتید و محققانی باشد که در سطوح محلی، منطقه ای و ملی پژوهش می کنند.

انواع منابع جغرافيايي  شامل كتاب ها، مجلات، نقشه ها، اطلس ها، كره هاي جغرافيايي، فرهنگ آباديها، سرشماري ها ، آمارنامه ها، نرم افزارهاي مختلف جغرافيايي ،امكانات و وسايل نقشه كشي  و نقشه خواني، دسترسي به  اينترنت و لوحهاي  فشرده گردشگري و ... كه امروزه در تحقيقات جغرافيايي  كاربرد فراواني دارند در اين تالار گرد آوري شده است.

هم اكنون در اين کتابخانه، بیش از 5300 نسخه كتاب چاپی با موضوع جغرافيا(شاخه هاي جغرافياي طبيعي، انساني، برنامه‌ريزي‌شهري و ...) و موضوعات و رشته هاي وابسته(زمين شناسي، نجوم و ...)، حدود380 عنوان اطلس فارسي و لاتين،  بيش از 4700 برگ نقشه جغرافيايي قديم و جديد به زبانهاي مختلف، مانند: نقشه هاي مربوط به ادوار تاريخي ايران، پراكندگي  ايستگاه هاي هواشناسي ایران ( 1346 ش) و قديمي ترين نقشه مشهد (1333 ش ) و نقشه هاي پوششي ايران در مقياس  50000: 1  و 25000: 1 و اطلس منابع آب و قریب به 680 عنوان پایان‌نامه از منابع این کتابخانه  می‌باشد. در مجموع بیش از 10000 منبع جغرافیایی در این کتابخانه موجود است.

همچنين انواع اطلس‌هاي جغرافيايي مانند: "نخستين اطلس جغرافيايي " مربوط به سال   1339 و از انتشارات سحاب، " اطلس تاريخ اسلام"، " اطلس شيعه"، "اطلس راه هاي ايران1396"، اطلس ملي ايران( با موضوعات مختلف) و ... در اين کتابخانه وجود دارد. از ديگر منابع تالار 282 حلقه لوح فشرده، شامل :جاذبه هاي خراسان شمالي، اطلس كامل ايران، اطلس جهان باستان، اطلس جهان،تنوع زيستي ايران و ...

ازميان اطلسهاي خريداري شده و مورد استفاده مراجعان و از منابع كمياب مي توان به اطلس"EARTH" اشاره نمود. اين اطلس به زبان انگليسي بوده و نسخه 337 از 2000 نسخه منتشر شده در جهان مي باشد. در پيش گفتار آن نوشته شده، كه كتاب مذكور به هيچ عنوان بازچاپ نمي شود.این اطلس دارای تصاوير بسيار زيبا  از قاره ها و كشورهاي جهان و کرات دیگر  مي باشد.

اطلسهاي "شيعه" و " تاريخ اسلام" و"تاريخي ايران"و "SPECIAL MAPS OF PERSIA 1477-1925" (که بالاترين آمار مراجعه كننده را دارد) از سایر اطلس های موجود می باشند.

با توجه به این که از برخی منابع، مانند: نقشه ها و آمارنامه ها و سرشماری ها و اطلس تنها یک نسخه وجود دارد، اسکن شده و در کتابخانه تخصصی جغرافیا نگهداری می شود. در صورت نیاز مراجعان، فایل اسکن شده از طریق سایت کتابخانه دیجیتال، در اختیار آنان قرار می گیرد.

اهم فعالیت های کتابخانه تخصصی جغرافیا ( 1380 ) از بدو تأسیس تا حال حاضر، عبارتند از:

1. انجام پروژه رف خوانی نقشه ها (تطبیق نقشه ها با دفتر ثبت و سیستم سیمرغ و فهرست توصیفی هر نقشه" برای اولین باردرکتابخانه
2. اسکن تمام منابع تا سال 1400
3. نگهداری نقشه ها در فضایی خاص  و در دما و رطوبت استاندارد
4. جهت سهولت دریافت خدمات نگارش کتاب" نقشه های موجود در کتابخانه مرکزی" در سه جلد
5. انجام طرح پژوهشی با راهنمایی جناب دکتر فتاحی با عنوان "تدوین فهرست توصیفی اطلس های جغرافیایی فارسی موجود در کتابخانه مرکزی با تاکید بر فهرست نویسی نقشه ها و تدوین الگوی مناسب ذخیره الکترونیکی"  ( این کار برای اولین بار در ایران انجام شده است)، که چاپ شده ودر قالب کتاب از سوی سازمان کتابخانه ها در سال 1398 منتشر شد.
6. برای صرفه جویی در وقت مراجعه کننده کتاب "معرفی و ارزیابی اطلس های جغرافیایی فارسی بر اساس معیارهای استاندارد" نگاشته شده است.
7. نگارش کتاب" فهرست توصیفی کتابهای خلیج فارس"
8. اخذ شابکا(شناسگر استاندارد بین‌المللی کتابخانه‌های ایران)
9. برپایی نمایشگاه نقشه ها و منابع خلیج فارس در اردیبهشت 98
10. خریداری نقشه های توپوگرافی 25000 : 1 خراسان رضوی(تنها مرکزی در ایران است که بصورت تجمیع نقشه های مذکور را در اختیار دارد).
11. برگزاری همایش جغرافیا و پژوهش در آذر ماه 1398  با حضور اساتید برجسته جغرافیای ایران ( دکتر علیجانی و دکتر حاتمی نژاد)
12. برگزاری وبینار روز ملی خلیج‌فارس با همکاری انجمن معلمان جغرافیای استان و انجمن ژئوپولیتیک ایران- اردیبهشت ماه 1400
13. برپایی نشستهای‌تخصصی با همکاری گروه‌جغرافیا و انجمن‌علمی‌آموزشی معلمان جغرافیای خراسان‌رضوی و دانشگاه فردوسی و سایرمراکز آموزشی پژوهشی استان و کشور
14. عقد تفاهم‌نامه همکاری‌های علمی و آموزشی، با انجمن‌علمی‌آموزشی معلمان‌جغرافیای خراسان‌رضوی
15. حفاظت و نگهداری از نقشه‌ها در دما و رطوبت استاندارد وتوجه به  رعایت استفاده مناسب توسط مراجعه‌کنندگان
16. خدمات به محققان درحداقل زمان و تجمیع منابع در یک محل
17. استفاده مراجعان از مشاور پژوهشی و  متخصص( یک روز در هفته)
18. برقراری ارتباط با محققان و اساتید و علاقمندان به دانش جغرافیا جهت وقف منابع‌جغرافیایی
19. بروز کردن منابع و خرید منابع تخصصی جدید
20. ارسال مطلب برای سایت کتابخانه

تالار مذكور همه روزه از ساعت 7:15 لغايت 13:30 پنجشنبه ها تا 12:30 مفتوح مي باشد.

    معرفی کتاب