زوایای جدیدی از 70 سال تاریخ معاصر ایران در مجموعه اسناد خاندان شاه محمدی
به گزارش گنجینه رضوی، بیانیههای احزاب مختلف سیاسی، شب نامه، متن سخنرانی شخصیتهای گوناگون، دعوت نامه، شکایات، تلگراف، اعلامیه، آگهیهای ترحیم و تسلیت، کارت پستال، نمونه تبلیغات، نامههای اداری و احکام پرداخت و افزایش حقوق، مالیات وکمک نقدی بخشی از محتوای این اسناد است.
اعظم نظرکرده مسئول امور نمایهسازی و طبقهبندی مرکز اسناد آستان قدس رضوی، قدیمیترین سند موجود در این مجموعه با ارزش را متعلق به سال 1303 ق و جدیدترین سند را مربوط به دوره معاصر وسال 1374 شمسی عنوان کرد.
از کتابچهها تا اساسنامهها
وی اسناد این مجموعه را از نظر نوع و مضمون به کتابچهها، نظامنامه، آییننامه و اساسنامه تقسیم کرد و به اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرای وزارت عدلیه، قانون مالیات بر شرکت وتجارت، قانون ثبت ومهر دولتی، انجمن امرا، نظامنامه کانون بانوان ایران و سواران نظامی به عنوان بخشی از نظام نامههای این مجموعه اشاره داشت.
کتابچه مجازات عمومی، مقررات اطبا، قانون انجمن های ایالتی وولایتی، متمم قانون تابعیت، قانون تسریع محاکمات ، قانون اصول تشکیلات عدلیه، دستورالعملهای پزشکی، قانون خدمت نظام وظیفه، قانون مدنی، اصول قواعد و قوانین مالیه، جزای عرفی، دستورالعمل اداره مدعی العموم، قانون نامه تذکره ایران، دستورالعمل وزارت معادن و نیز اساسنامه انجمن ایران و هند و سازمان زنان ایران بخش دیگری از داشتههای این مجموعه بود که وی برشمرد.
اسناد دیوانی و اداری بیان کننده ساختار جامعه
اسناد دیوانی از مهمترین منابع پژوهش در تحقیقات تاریخی محسوب میشوند که حاوی مطالب و نکات بسیاری از ساختارهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، حقوقی، نظامی و مالی جامعه هستند و معمولا ً در نگارش آنها دیدگاه بالاترین نهاد تصمیمگیری حکومت، یعنی نهاد دیوان سالاری نقش اساسی دارد.
نظرکرده با ارائه این توضیح اسناد این مجموعه را دربرگیرنده نامههای وزارت دربار پهلوی، وزارت فلاحت وتجارت و فواید عامه، ارکان حرب لشکر شرق، نامههای اداری اداره محاسبات آستان قدس رضوی، کنسولگریهای کشورهای مختلف از جمله روسیه، انگلستان و آلمان در ایران، شرکت نفت ایران و انگلیس، وزارت کشور، شرکت ملی نفت ایران، ژاندارمری کل کشور، نهضت جنگل، شهربانی کل کشور، وزارت فرهنگ، وزارت امور خارجه عنوان کرد.
نظرکرده همچنین در کنار تعرفههای انتخاباتی، نمونه کارت و نامههای مبارزاتی این مجموعه، به اسامی افراد مشهور و ذی نفوذ از جمله امیر عباس هویدا، محمد ولی اسدی، مهدی بازرگان، محمد مصدق، آیتالله محمود و ابوالحسن طالقانی، آیت الله خمینی، وثوق الدوله، محمد علی فروغی، علی امینی، عبدالحسین هژیر، محمد حسین بهجت تبریزی(شهریار)، حسین علاء، شیخ فضل الله نوری، سید جلالالدین تهرانی و غلامرضا تختی در این مجموعه اشاره کرد.
شایان ذکر است مرکز اسناد آستان قدس رضوی هم اکنون با 13 میلیون و 500 هزار برگ سند مکتوب و 100 هزار عکس، نگاتیو، اسلاید، کنتاک، فایل دیجیتالی و بیش از 2میلیون مطبوعات، خدمات گسترده ای را به پژوهشگران ارائه می دهد.