جغرافیا در ایران از دارالفنون تا انقلاب اسلامی

      بخش اول نگاهی است به روند "آموزش جغرافیا "که به سه دوره تقسیم شده است1- آموزش جغرافیا در دارالفنون، 2- آموزش جغرافیا از آغاز معارف نوین تا تاسیس دارالمعلمین عالی،3- آموزش جغرافیا در مدارس عالی و دانشگاه‌ها.
      بخش دوم به بررسی کتاب‌های جغرافیایی در سه مقطع اختصاص دارد1- از دارالفنون تا آغاز معارف جدید، 2- در دبستان‌ها و دبیرستان‌ها در دوران معارف جدید، 3- کتاب‌های دانشگاهی که در پی آن مهم‌ترین منابع و کتاب‌ها و تحقیقات چاپ شده در موضوعات و شاخه‌های مختلف دانش جغرافیا معرفی شده‌اند.
      بخش سوم شامل معرفی "انجمن‌ها و موسسات جغرافیایی "است؛ در این بخش ابتدا به پیشینۀ انجمن‌های جغرافیایی در پاره‌ای از کشورهای جهان اشاره و آن‌گاه مؤسسات جغرافیایی معرفی شده است.
      در بخش چهارم به کنگره‌ها و سمینارهای مهم جغرافیایی پرداخنه‌است؛ از جمله: 1- اولین کنگرۀ جغرافی‌دانان ایران و تشکیل انجمن جغرافی‌دانان ایران، 2- دومین کنگرۀ جغرافی‌دانان ایران، 3- سمینار مسائل جغرافیای ناحیه‌ای ایران در دانشگاه فردوسی، 4- سومین تا ششمین کنگره جغرافی‌دانان ایران .
      موضوع پنجمین بخش کتاب به ارزیابی تاریخچه و سرگذشت "نقشه و نقشه سازان " ایران اختصاص یافته که شامل گزارشی از فعالیت چند مرکز است: 1- نقشه در دارالفنون، 2- خدمات جغرافیایی ارتش، 3- سازمان جغرافیایی کشور، 4- سازمان نقشه‌برداری، 5- موسسات کارتوگرافی خصوصی (سحاب، گیتاشناسی)، 6- جغرافیا و دور سنجی در ایران.
      بخش ششم در برگیرندۀ فعالیت‌های بین‌المللی جغرافیایی ایران و عضویت، حضور و نقش جغرافی‌دانان و مراکز جغرافیایی ایران در مجامع و کنفرانس‌های بین‌المللی و پیامدهای آن است.
     در بخش هفتم، جغرافی‌دانان نامدار ایران و احوال و آثار آنها معرفی شده است .
      بخش هشتم با عنوان "تکمله و ضمایم "شامل مطالب و اطلاعاتی است در زمینۀ دانش و فعالیت‌ها و آثار جغرافیایی پس از انقلاب اسلامی تا زمان خاتمۀ تألیف این اثر که مجموعه مباحثی را در حوزه‌های پیش‌گفته، در برمی‌گیرد. موضوعات اصلی این بخش بدین قرار است: 1- آموزش، 2- کتاب‌ها و مجلات و فصل‌نامه‌های جغرافیایی، 3- انجمن‌ها و مؤسسات و گروه‌های تحقیقاتی جغرافیایی، 4-کنگره‌ها و سمینارها، 5- نقشه و نقشه‌سازان، 6- روابط بین‌المللی جغرافیایی، 7- جغرافی‌دانان ایران. مطالب کتاب جغرافیا در ایران با فهرست منابع به پایان می‌رسد .

تاٌلیف: محمدحسن گنجی