اطلس شيعه

      اين كتاب براي اولين بار در سال 1387 در قطع رحلي بزرگ، در 744 صفحه، منتشر شد و در سال 1388 سه بار بازچاپ شد. اين اثر داراي 270 نقشۀ رنگي است كه در پايان، نمايۀ نقشه نيز  دارد.
      در اين اثر، نقشۀ زندگي و سال‌شمار حدود 40 مرجع مهم و تأثيرگذار شيعه و توضيحات مبسوطي دربارۀ هر يك، ارائه شده است.     همچنين مشخصات تمامي امامزاده‌هاي ايران همراه با نقشه‌هاي قديمي و جديد شهرهاي گوناگون مذهبي، در اين اثر گردآوري شده است.
      مهمترين مسئله در اين راستا، اين است كه تشيع را از نخستين روزهاي پيدايش، دوران امامان (ع) و سپس پيشرفت آن را در بلاد مركزي اسلام و مناطق پيرامون آن  بررسي نمايند .
      در اينجا دو شاخص وجود دارد: نخست تمركز روي مناطق جغرافيايي شيعه، دوم عنصر زمان.
      در فصل اول با عنوان: " آغاز تشيع"، به تعريف شيعه و باورهاي تشيع پرداخته شده است و در اين راستا به مسئلۀ غدير، به عنوان "غدير ستون تشيع" اشاره شده و متن حديث غدير را آورده است و اصحاب پيامبر را كه راويان اين حديث بوده و روايت آنان در منابع اهل سنت آمده است، بر مي شمرد .
      در مبحث مسجد غدير، نقشه‌اي مبني بر موقعيت جغرافيايي غدير خم را نيز آورده و به مسئلۀ منشأ انشعابات دروني شيعه مي‌پردازد.
      فصل دوم با عنوان " امامان شيعه " به مبحث نهج البلاغه، منبع انديشۀ كلامي، تاريخي و مذهبي شيعه مي‌پردازد. در ادامه به قيام عاشورا و شهداي كربلا اشاره مي‌كند. تاريخچۀ حرم حسيني و حرم كاظمين و حرم رضوي و حرم عسكريين (ع)را بررسي مي كند و تقويم تاريخي شيعه و مراجع بزرگ شيعه (329-1420) مباحث پاياني اين فصل است .
      "تشيع در شهرهاي ايران " عنوان فصل سوم كتاب است كه با موضوع انتقال شيعه از كوفه به قم آغاز مي‌شود. شهرهاي مورد نظر در اين بخش عبارتند از: قم، كاشان، خراسان، نيشابور، سبزوار، جرجان، استرآباد، اهواز، اصفهان، كرج، قزوين، ري و ورامين .
      فصل چهارم به «دولت‌هاي شيعه در ايران» پرداخته است كه نخستين آنها دولت علويان طبرستان و پايان آن عصر امام خميني(ره) است. در اين ميان، از دولت‌هايي چون آل‌بويه، اسماعيليه، ايلخانيان، سربداران، مرعشيان، صفويان، قاجار تا  انقلاب اسلامی سخن به میان آمده است .
      فصل پنجم، «تشيع در عراق» نام دارد كه از شهرهاي كوفه و واسط و بغداد سخن گفته شده و با گذر از مهم‌ترين رويدادهاي تاريخي شيعه در اين ديار، به زمان حال رسيده و از بغداد عصر جديد و دولت شيعي كنوني عراق نيز سخن گفته شده است.
      فصل ششم «تشيع در جزيرة‌العرب» است كه دربارۀ شيعيان مدينه و همين طور منطقۀ شرقيه؛ يعني احساء و قطيف، سخن گفته شده است. پس از آن از بحرين و ديگر كشورهاي حاشيه خليج‌فارس مانند قطر، امارات، كويت و عمان نيز سخن به ميان آمده و بخش قابل‌توجهي نيز به يمن و زيديه اختصاص داده شده است .
      فصل هفتم، «تشيع در شامات» است كه از ورود تشيع به شام به ويژه حلب سخن گفته، سپس شهرهاي سوريه از جمله دمشق و نيز علويان و در پايان شيعيان لبنان تا زمان حاضر تبيين شده است .
      فصل هشتم، «تشيع در آفريقا» نام دارد كه بخش عمدۀ آن به علويان و دولت فاطمي اختصاص دارد و پس از آن به رسوخ و نفوذ تشيع در كشورهاي آفريقايي كه عمدتاً در 100 سال اخير به ويژه پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران بوده، پرداخنه است.
      فصل نهم، «تشيع در شبه قاره و افغانستان» كه ضمن آن به تفصيل از دولت‌هاي شيعي در حيدرآباد و مناطق ديگر هند و نيز نواب‌شيعي حاكم بر برخي از نواحي و همين طور شيعيان كشمير و سپس پاكستان بحث شده است.
      براي هر بحث و متن تاريخي، چندين نقشۀ تاريخي ارائه شده است. در پايان اين بخش، نفوذ تشيع در كشورهاي مالزي، اندونزي و تايلند نيز مورد توجه قرار گرفته است.
      فصل دهم، «تشيع در قفقاز و تركيه» كه در آن از شيعيان آذربايجان و همين‌طور استانبول و ديگر شهرهاي تركيه سخن گفته و بحثي نيز دربارۀ علويان صورت گرفته است.
       فصل يازدهم، «تشيع در اروپا» كه بيشتر مربوط به قرن اخير است. در اين فصل از شيعيان بريتانيا، آلمان، و همين‌طور ايتاليا و بلژيك به اجمال بحث شده است.
      فصل دوازدهم «تشيع در آمريكا» و كاناداست كه از برخي از مؤسسات و تشكل‌هاي شيعي به اجمال سخن به ميان آمده است.

 پديد آور: رسول جعفريان،  مشخصات نشر: تهران: سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، ‎۱۳۸۷.