رویدادنگاری مطبوعات پیرامون دانشجو و قدیمی ترین مطبوعات دانشجویی مشهد رونمایی شد

به گزارش گنجینه رضوی، در این برنامه که در تالار شیخ بهایی ساختمان سازمان علمی و فرهنگی برگزار شد، محمد سرباز وطن، نویسنده و تحلیلگر سیاسی بسیج دانشجویی استان خراسان رضوی به تحلیل وقایع روز دانشجو با استناد به سخنان شهید مصطفی چمران به عنوان شاهد عینی این واقعه پرداخت.

*روز دانشجو روز تولد شعار مرگ بر آمریکاست*
وی، روز دانشجو را روز تولد مبارزه با استکبار ستیزی و شعار مرگ بر امریکاست خواند و با اشاره به فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری در جمع بسیجیان گفت: اولین و مهمترین خاسته ایشان از بسیجیان ورود به بحث جهاد تبیین و روشنگری است و رسانه ها باید در این مسیر حرکت کنند.
این نویسنده با بیان این پرسش که چرا باید یک نشریه به سمت روشنگری برود؟ و چرا جوان باید بتواند قدرت تحلیل سیاسی داشته باشد؟ افزود: نشریات علمی فضای هجو و زرد یک بخش از نشریات هستند و دسته دیگر، نشریات جریان ساز هستند که قبل از انتشار ممیزی می شود زیرا این نشریات به سمت تحلیل وقایع مهم سیاسی می رود.
وی ادامه داد: جامعه¬ای که با آن رو به رو هستیم با پدیده¬های سیاسی گره خورده است و اگر بتوانیم در مورد وقایع درست فکر کنیم می¬توانیم قضاوت درست و عملکرد درستی را پیدا کنیم.
سرباز وطن، به سخنی از مقام معظم رهبری در این خصوص استناد کرد که با اشاره به کتاب الغارات می-فرمایند در دوره 5 ساله حکومت امام علی(ع) تحلیل سیاسی مردم ضعیف بود و به شدت ایشان را اذیت می کرد و تاثیرگذار بر زمان بود.
این سخنران، تشییع بی نظیر شهید سردار حاج قاسم سلیمانی را در دوره ای که کشور زیر باز هجمه های رسانه ای و تحریم های اقتصادی قرار گرفته بود، نشان از تحلیل درست و به موقع مردم از وقایع سیاسی کشور خواند.
وی تصریح کرد: در انقلاب ها سه عنصر رهبر، مردم و ایدئولوژی وجود دارد که هر کدام مشکل داشته باشد انقلاب با شکست مواجه می شود.

*شهادت دانشجویان؛ خون ریخته شده برای مطالبه گری*
سرباز وطن با بیان اینکه دانشجو باید مطالبه گر و حساس به سرنوشت کشورش باشد گفت: 16 آذر دانشجو فضایی ضد آمریکایی را رقم زد زیرا پیشینه ای چون بازگشایی مجدد سفارت انگلیس که سال ها با قراردادهایی نظیر 1933 به نفت ایران چنبره زده بود را می دید.
همچنین به باد رفتن نهضت ملی شدن صنعت نفت در شرایطی که کشور داشت صنعت نفت خود را ملی میکرد توسط امریکایی که خود را دوست نشان می داد، بازگشت شاه فراری بعد از این واقعه، ورود یکی یکی دولت های غربی به کشور و قیام های مردمی برای بستن قراردادهایی امثال کنسرسیوم که تنها16 درصد در خوشبینانه ترین حالت سهم ایران از نفت خودش بود، فضایی پر از التهاب را از کودتای 28 مرداد تا 16 آذر سال 1332 در کشور ایجاد کرده بود و همه این اتفاقات توسط دانشجویان رصد می شد.

*شهید چمران شاهد عینی ماجرا*
وی در ادامه سخنان خود به روایت هایی از شهید چمران به عنوان شاهد عینی ماجرا که در این ایام دانشجوی دانشگاه فنی و مهندسی بود اشاره کرد.
سرباز وطن گفت:  شهید چمران در نوشته های خود مربوط به این واقعه می گوید:
دانشجو پرچم دار مبارزات ملی بود در 14 آذر شروع به اعتراض بر آنچه در فضای سیاسی کشور حاکم است می کند، اما در تاریخ کشور سراغ نداریم که ارتش وارد دانشگاه شود.
شهید چمران ادامه می دهد: صبح 16 آذر فضای غیر عادی بر دانشگاه حاکم می شود. ساعت 10 سربازان وارد فضای آموزشی کلاس شدند و دانشجویان اعتصاب می کنند اما سربازان ارتش اجازه خروج نمی دهند.
«دست نظامیان از دانشگاه کوتاه» شعار یکی از دانشجویان بود که با رگبار ارتش مواجه شد و در این تیراندازی مصطفی بزرگ نیا 3 گلوله، شریعت رضوی با سرنیزه و تیزخلاص، ناصر قندچی با رگبار مسلسل  به شهادت رسیدند.
تیرها به رادیاتورهای کنار دیوارها برخورد میکرد و آب آن روان شده بود و با خون¬های ریخته شده دریایی از خون را در صحن دانشگاه ایجاد کرده بود.
اما فردای آن روز که نیکسون برای دریافت دکترای افتخاری خود به دانشگاه آمد اثری از آن جنایت نبود و همه چیز در بایکوت خبری در سکوت فرو رفت و حتی نشریات انعکاس دهنده خبر سه قطره خون نیز تعطیل شدند.

* 16آذر یک اتفاق ملی*
وی با اشاره به کم کاری های صورت گرفته از بیان درست واقعه 16 آذر 1332 برای نسل امروز اظهار کرد: دانشجوی امروز نمی داند روز دانشجو چه روزی است و فضای ضد استکباری و استعماری آن مختوم شده است.
سرباز وطن ادامه داد: روز 16 آذر یک روز ضد استکبار است که رگه های مذهبی آن کمرنگ و بیشتر این حرکت یک اتفاق ملی بود.

*بزرگترین آرشیو مطبوعات دانشجویی ایران*
جمیله جهانی، کارشناس سازماندهی و آماده سازی مطبوعات سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، در این مراسم به بخشی از وقایع آن روز اشاره کرد و با بیان جایگاه نشریات دانشجویی در افکار این قشر از جامعه گفت: با گسترش و پیچیدگی ارتباطات، رسانه ها نقشی مهم و انکارناپذیر در جهت تاثیرگذاری سیاست ها و راهبردهای هر جامعه به عهده گرفتند و در این میان نشریات دانشجویی به عنوان یک رسانه نیمه فراگیر یا به تعبیر دیگر رسانه فراگیر در محدوده خاص نقش مهمی در تاثیرگذاری بر افکار عمومی دانشجویان در امور گوناگون دارند.
وی به سخنی از مقام معظم رهبری خطاب به دانشجویان اشاره کرد که فرمودند: «از همین نشریات دانشجویی استفاده کنید به مخاطبین خودتان قدرت تحلیل بدهید که حوادث و پدیده ها را بتوانند بشناسند و تحلیل کنند و نگذارید از بیرون دانشگاه برای محیط دانشجویی خط و رسم نشان و هدایت های غلط درست کنند.»
این کارشناس، قدمت نشریات دانشجویی در ایران را بیش از 85 سال عنوان کرد و گفت: با توجه به موجودی آرشیوهای مطبوعاتی از جمله آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی سالنامه ای با نام «موسسات علمی و فلاحتی کرج» که در سال 1315 شمسی توسط دانشجویان پایه دوم دانشکده فلاحت کرج به صورت سالانه در تهران با موضوع کشاورزی و باغبانی منتشر شده، اولین نشریه دانشجویی کشور به شمار می رود.  
وی، شناسایی و جذب نشریات دانشجویی که بخش مهمی از تاریخ مطبوعات ایران را شکل می دهد یکی از وظایف این مرکز عنوان کرد و گفت: مرکز مطبوعات سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی طی 4 دهه فعالیت، در حال حاضر  بزرگترین آرشیو مطبوعات دانشجویی ایران را در اختیار دارد.

*رونمایی از مطبوعات*
پنج ماه از کودتای 28 مرداد 1332 نگذشته بود که قرار شد نیکسون معاون رئیس جمهور آمریکا برای بررسی شرایط بعد ازکودتا به ایران سفر کند.
دانشگاهیان واکنش نشان دادند و از 14 آذر اعتراضات شکل گرفت و شاه که می خواست کشور را آرام نشان دهد، دستور حمله به دانشجویان را صادر کرد.
دانشگاه تهران در رأس اعتراضات قرار داشت. رژیم پهلوی با حمله وحشیانه به دانشکده فنی دانشگاه تهران و زخمی کردن تعداد زیادی دانشجو و استاد ، سه دانشجوی این دانشکده را به نام های سید مهدی شریعت‌رضوی، احمد قندچی و مصطفی بزرگ‌نیابه شهادت رساند.
روزنامه ها در جو پرتنش آن روزهای ایران، اخبار کوتاهی از این واقعه چاپ کردند.
روزنامه اطلاعات 17 آذر 1332 با تیتر«حادثه دانشگاه» شهادت دانشجویان را مساله ای از روی غفلت می داند که شاید از روی دلسوزی و جلوگیری از هرج و مرج، مامورین انتظامی شلیک کرده باشند و به دانشجویان توصیه می کند که در وقایع حساس، کمتر تحت تاثیر شرایط قرار گیرند و صبور باشند.
روزنامه کیهان چاپ عصر 16 آذر1332 خبر از درگیری در دانشگاه تهران می دهد   و حادثه را ناشی از عدم توجه دانشجویان به اخطار مامورین جلوه داد.
روزنامه پارس شیراز 19 آذر 1332 اعلامیه ای از سوی دانشگاه شیراز چاپ کرد که تاکید دارد: دانشگاه تهران در عین بیطرفی کامل در امور سیاسی، با نهایت علاقمندی و آرامش در محیط دانشگاه، از واقعه روز 16آذر که بر خلاف انتظار، در دانشگاه روی داد متاسف و امیدوار است با اطمینانی که از سوی مقامات مربوط داده شده موضوع دقیقا رسیدگی شود.
یک سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، روزنامه ها برای اولین بار به بررسی آزادانه این حوادث پرداختند.
روزنامه کیهان و جمهوری اسلامی  در 15 آذر 1358 با خانواده سه تن از شهدای این حادثه مصاحبه کرد و گوشه هایی از اتفاقات آذر 1332 را مستندسازی کرده اند.
روزنامه کیهان 15 آذر 1358 با تیتر های «سه قطره خون» و «خون دانشگاه پیش پای امپریالیسم » 16 آذر را نقطه عطف مبارزات دانشگاهی می داند و آن را سمبل مقاومت دانشجویان معرفی می کند و پیشنهاد می کند 16 آذر باید تبدیل به یک روز ملی شود.
روزنامه اطلاعات 15 آذر 1358 با صدور بیانیه وحدت جنبش های دانشجویی، از اقدامات دانشجویان به عنوان مبارزات حق طلبانه یاد می کند.
این روزنامه  نوشته است: «16 آذر تبلور خونین مبارزات دانشجویی» و این سه شهید را پیشتاز مبارزات مردم پس از کودتای 28 مرداد می داند.
آرشیو مطبوعات کتابخانه آستان قدس رضوی بیش از 10 هزار عنوان از نشریات دانشجویی را جذب کرده است وقدیمی ترین نشریه، «سالنامه موسسات علمی و فلاحتی کرج» است که سال 1315 چاپ شده است.
شایان ذکر است در مشهد نیز بیش از 200 عنوان توسط دانشگاه های مختلف چاپ شده که قدیمی ترین آنها «خراسان دانشجو» چاپ بهمن 1339 و «آفتاب شرق دانشجو» از بهمن 1340 و «آن زمان این زمان» چاپ سال 1351 است.