ظرفیت‌های فرا روی جهان اسلام در فضای مجازی

فناوری جدید، باعث تحول در زندگی انسانها شده است. پیشرفتهایی که در عرصة فناوری صورت میگیرد، نیازهایی را برآورده میکند و در کنار آن، نیازمند خوگرفتن و عادتکردن انسانها و جوامع با آنهاست تا بتوانند از آنها به نحو مناسب استفاده کنند. یکی از ابعاد و مراحل این پیشرفت فناورانه، پیشرفت بشر در عرصة فناوری اطلاعات و گام نهادن در عرصة فضای مجازی است. این پژوهش بر آن است تا به بررسی این امر توجه کند که کشورهای مسلمان تا چه میزان از این فضا استفاده کردهاند و چه ظرفیت و توان بالقوهای وجود دارد تا بتوانند به نحو بهینه و بهتر از این فضا استفاده کنند. برای دستیابی به این منظور، ابتدا امکانات موجود در این عرصه معرفی شده و سپس سهم و نحوه بهرهبرداری کشورهای مسلمان از این امکانات مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش تصویری روشن از وضعیت فعالیت جهان اسلام در فضای مجازی در اختیار میگذارد تا بتوان در برنامهریزیهای مربوط به تعاملات کشور با جهان اسلام از آن استفاده کرد. کتاب حاضر از 5 بخش تشکیل شده است. در بخش اول با عنوان کلیات و تعاریف، طرح تحقیق، معنا و مفهوم فضای مجازی، ویژگیهای فضای مجازی، مفهوم اسلام و محدودة آن و نیز مفهوم مسلمانان بررسی شده است. در بخش دوم با عنوان ظرفیتهای موجود در فضای مجازی، به بررسی ظرفیتهای موجود در فضای مجازی پرداخته شده و در این بخش، ذیل 10 فصل، حوزههای مختلف موجود در فضای مجازی شامل اخبار و اطّلاعرسانی، کتابخانة مجازی، آموزش و دانشگاه مجازی، سفرهای مجازی، نمایشگاههای مجازی، جمعآوری کمکهای خیریه، اتاقهای گفتگو، گروهها و اجتماعات، تجارت الکترونیکی و فروشگاههای مجازی و جنبههایی از حکومت الکترونیک بررسی شده است. بخش سوّم به استفادة جهان اسلام از اینترنت اختصاص دارد که در ذیل آن به تفکیک به دولتها، گروهها و سازمانها و نیز فعالیتهای غیرسازمان یافته درعرصة اجتماع پرداخته شده است. در این بخش ذیل هر فصل، سایتهای اینترنتی مربوط مورد تحلیل قرار گرفته است. در بخش چهارم به آسیبشناسی و علّتیابی موانع موجود بر سر راه استفاده از اینترنت در جهان اسلام پرداخته شده است. در این بخش با بهرهگیری از نتایج به دست آمده در این تحقیق، کاستیها و آسیبپذیریهای مربوط به استفاده از ظرفیتهای فضای مجازی در جهان اسلام و در میان مسلمانان مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان و در بخش پنجم نیز نتیجهگیری و پیشنهادها آمده است.