حرم رضوی به روایت کتاب چاپ سربی انگلیسی 115 ساله کتابخانه رضوی

به گزارش گنجینه رضوی، علی مهاجرانی، کتابدار تالار تخصصی کتاب‌های خارجی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی در آستانه میلاد حضرت رضا(ع) در این‌خصوص به خبرنگار ما گفت: کتاب ایران و مردم آن، توسط «الا سایکس»، در اوائل قرن بیستم در حدود سال 1910 میلادی، به چاپ رسیده است.
وی با تأکید بر اینکه این کتاب، اثری جالب و تاریخی درباره ایران در دوران قاجار است، بیان کرد: الا سایکس، خواهر «سر پرسی سایکس»، دیپلمات و نویسنده معروف بریتانيایی، است که در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بيستم میلادی همراه با برادرش به ایران سفر کرد. او تجربيات خود را در این کتاب به تصویر کشيده است.
مهاجرانی ادامه داد: او برادرش را در چندین سفر دیپلماتيک و اکتشافی به ایران و مناطق اطراف، از جمله در مأموریت وی به کرمان و یزد، همراهی کرد. همچنین در زمانی که سفر براي زنان به‌ویژه در خاورميانه، اقدامی نادر بود، الا سایکس با شجاعت به این مناطق سفر کرد و تجربه‌هایش را مستند کرد. 
وی با اشاره به اینکه سایکس کتاب‌های دیگری نیز از سفرنامه خود نوشته است، تصریح کرد: در این کتاب، الا سایکس مشاهدات خود از سفر به ایران را با دقت و نگاهی انسان‌شناسانه و البته گاهی با دیدي شرق‌شناسانه، روایت می‌کند. او به شرح زندگی روزمره مردم، آداب و رسوم، لباس‌ها، معماري، جشن‌ها و ساختار اجتماعی ایرانيان می‌پردازد. 
این کتابدار تالار تخصصی کتاب‌های خارجی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی افزود: تصاویر و توصيفات او از شهرهایی همچون تهران، شيراز، اصفهان و مشهد، براي خواننده غربی آن زمان، بسيار جذاب بوده است و امروز نیز براي ما ارزش تاریخی دارد.
وی ادامه داد: از جمله ویژگی‌هاي برجسته این کتاب می‌توان به مواردی از جمله «نگاه نزدیک به زندگی مردم عادي، نه فقط طبقه حاکم»، «ترکيب خاطره‌نویسی با توصيف جغرافيا و فرهنگ» و «استفاده از نثر ساده و قابل فهم براي مخاطب عمومی» اشاره کرد. همچنین این اثر، دربرگيرنده اطلاعاتی نادر از زمان و مکان‌هاي کمتر دیده‌شده است.
وی درباره اطلاعات نسخه‌شناسی اثر نیز گفت: این کتاب با حروف چینی صنعتی در 544 صفحه 33 سطری، به‌صورت چاپ سربی با جلدی گالینگور که عطف آن منقش به برگ‌های زرکوب است، منتشر شده است. همچنین این اثر، دارای 19 تصویر به همراه یک نقشه تاشو از ایران در انتها است. 

حرم رضوی؛ قلب تپنده شهر مشهد
همچنین مهاجرانی با استناد به متن کتاب، بیان کرد: در آن زمان، مشهد به‌عنوان شهري زیارتی و مرکز خراسان، از طریق مسيرهاي سخت و طولانی از روسيه یا اروپا قابل دسترسی بود. دراین‌میان، الا سایکس در این اثر، توصيف دقيقی از سفر پرمشقت با درشکه‌هاي ویکتوریا و عبور از کوه‌هاي البرز تا رسيدن به مشهد، ارائه می‌دهد.
وی افزود: در واقع، فصل پنجم کتاب ایران و مردم آن، روایتگر دقيق‌ترین و شاعرانه‌ترین توصيفات از شهر مشهد در دوره قاجار است. همچنین این فصل نه‌تنها تصویري ملموس از شهر، خيابان‌ها، مردم و بازارهاي آن ارائه می‌دهد، بلکه حرم امام رضا(ع) را همچون قلب تپنده معنوي شهر به تصویر می‌کشد. 
این کتابدار تالار تخصصی کتاب‌های خارجی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی تصریح کرد: نویسنده بارها تأکيد می‌کند که حرم و مسجد امام رضا(ع)، روح و جوهره شهر مشهد است. غيرمسلمانان اجازه ورود به داخل حرم را نداشتند و تنها می‌توانستند از دور، گنبد طلایی و مناره‌ها را نظاره کنند. 
وی ادامه داد: همچنین در متن با نثري شاعرانه و لطيف، زیبایی موزایيک‌ها و کاشی‌کاري‌ها، گنبد طلایی که در آفتاب می‌درخشد و آرامش معنوي حاکم بر این فضا، توصيف شده است.