پژوهشکده تالار محققان

بخش پژوهشکده تالار محققان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی
اهميت و جايگاه پژوهش و تحقيق در توسعه همه جانبه بركسي پوشيده نيست، تحقيق و پژوهش شاهراه ورود به خودكفايي و استقلال همه جانبه است تا جامعه‌اي از نظر علمي جايگاه مورد قبولي در جهان كنوني نداشته باشد نمي‌تواند از استقلال سخن بگويد. در جهان كنوني جامعه‌اي مستقل است كه در داد و ستد اطلاعاتي تنها گيرنده و مصرف كننده نتايج تحقيق و پژوهش ديگران نباشد بلکه خود نیز در این روند مشارکت داشته و تولید کننده اطلاعات باشد.
سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی را که می توان آن¬را از بزرگترین مراکز اطلاع رسانی کشور دانست از قدیم الایام جهت پیشبرد اهداف پژوهش با فراهم نمودن امکانات و خدمات موردنیاز و مکانی آرام و مناسب جهت مطالعه و پژوهش محققان یاری رسان پژوهشگران در به ثمر رساندن فعالیت¬های پژوهشی آنان می¬باشد.
برای اولین بار اتاق محققان در جوار بخش مخزن در مرداد ماه 1366 برای استفاده پژوهشگران ایجادشد . با ايجاد اتاق محققان منابع مرجع تکراري در مخزن به اتاق محققان منتقل شد و همراه با خدمات رساني به محققان و اعضاء اتاق محققان خدمات مرجع نيز ارائه گردید. در سال 1374 با افتتاح  ساختمان کتابخانه جديد( کتابخانه مرکزی)  و جابه جايي بخش¬ها به ساختمان فعلي کتابخانه، اتاق محققان نيز در جوار بخش مخزن چاپي ايجاد گرديد و منابع مرجع نيز در آن نگهداري مي شد و برطبق روال قبل خدمات عمومي و خدمات مرجع یک جا  ارائه مي¬گرديد. در سال 1380 تالار محققان به محل فعلي منتقل و تالارمرجع و تالار محققان در فضایی نزدیک به 1000 متر مربع ادغام گرديد. البته در ماهيت خدمات تغييري صورت نگرفت.
در این میان، بخش محققان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی بارزترین نمونه اهداف این کتابخانه عظیم می¬باشد که همه روزه پذیرای پژوهشگران از سراسر کشور می باشد که جهت استفاده از منابع اطلاعاتی کمیاب این کتابخانه و استفاده از امکانات و خدمات اطلاع رسانی مناسب این بخش به آن مراجعه می نمایند. به طور کلی اعضای این بخش را دانشجویان کارشناسی ارشدی که به مرحله تصویب پیشنهاده تحقیق خود رسیده اند، دکتری تخصصی که در حال تدوین پایان نامه می باشند و همچنین مؤلفان و نخبگان دانشگاهی و پژوهشگران تشکیل می¬دهند. البته پذیرش و تمدید عضویت در تالار محققان از طریق شورای محققان انجام می گیرد و اعضاء جهت عضویت یا تمدید باید سوابق پژوهشی خود را به به منظور بررسی در شورا به مسئول تالار ارائه نمایند.
تالار محققان از دو تالار مجزا برای آقایان و خانم ها تشکیل شده است که افراد محقق می توانند در هر شیفت کاری تعداد 5 کتاب و در طول روز 10 نسخه کتاب از مخزن بسته درخواست نمایند البته در مجموع محققان می توانند تعداد 50 نسخه کتاب از مخزن بسته در دست مطالعه داشته باشند و در صورت نیاز با هماهنگی اداره تعداد این کتاب قابل افزایش خواهد بود.
در هر تالار تعدادی میز عمومی و تعدادی میز انفرادی وجود دارد که میزهای انفرادی در قسمت آقایان 100 عدد و در قسمت بانوان 85 عدد است، لازم به توضیح است که برای داشتن میز انفرادی محققان باید حداقل سه روز در هفته در بخش حضور داشته باشند و مرتب گزارشی از کار پژوهشی خود را به مسئول تالار ارائه دهند.
اعضای تالار محققان با توجه به مدرک تحصیلی آنها به سه دسته تقسیم می شوند:
   کد 1 : مقطع دکتری
  کد 2: مقطع کارشناسی ارشد
  کد 30: مقطع کارشناسی دارای تألیف کتاب یا مخترع
با توجه به اهداف و سیاست های تالار محققان که پژوهش و تحقیق  اولویت اول آن است این بخش در راستای کمک به محققان و پژوهشگرانی که عضو آن هستند امکان استفاده رایگان از اینترنت وایرلس را به میزان 500 مگا بایت در هر شبانه روز فراهم آورده است، محققان می توانند برای انجام تحقیقات خود از کتابهای موجود در مخزن بسته و همچنین  پایگاه مقالاتی که با توجه به  IP سازمان نظیر: نورمگز، مگ ایران، سیویلیکا و ایران نمایه از طریق رایانه آنها قابل دسترس است و پایان نامه های بخش و منابع مرجع موجود در تالار محققان استفاده نمایند. شایان ذکر ست که تعداد منابع موجود در تالار محققان به تفکیک 6537 پایان نامه و 6086 کتاب مرجع می باشد همچنین محققان می توانند از پایان نامه های کتابخانه دیجیتال آستان قدس نیز بهره مند شوند.
شایان ذکر است از سال 1396 شورایی به نام شورای محققان در پژوهشکده تالار محققان ایجاد شد که پذیرش و تمدید عضویت محققان با توجه به مستندات پژوهشی این اعضاء و پس از بررسی پرونده پژوهشی آنها در شورا که هر هفته برگزار می گردد، انجام می شود.
مهمترین خدمات این بخش را می¬توان این¬گونه برشمرد:
1.    پاسخگويي تلفني به سوالات مرجع
2.    راهنمايي كتابداران تالار در يافتن منابع
3.    درخواست کتاب از مخزن چاپي برای اعضاء و همچنین سایر اعضای کتابخانه و حتی عضو مهمان
4.    راهنمايي و آموزش كتابداران تالار جهت استفاده از نرم افزار سيمرغ و جستجوی اینترنتی
5.    راهنمايي و آموزش كتابداران تالار جهت استفاده از منابع مرجع چاپی و الکترونیکی
6.    ارائه خدمات تكثير منابع اطلاعاتي كتابخانه
7.    دسترسی به پایگاههای اطلاعاتی، بانک های اطلاعاتی اسلامی و اینترنت نیمه بهاء
8.    . امکان استفاده از رایانه شخصی( لپ تاپ) و بهره¬گیری از اینترنت وایرلس تالار
9.    تهیه کمد های مخصوص نگهداری لپ تاپ برای افزایش ضریب امنیت نگهداری و عدم نیاز به حمل و نقل اضافی لپ تاپ به تالار محققان با نگهداری لپ تاپ در کمد لپ تاپ مخصوص محقق.
10.     استفاده از خدمات میز مرجع الکترونیکی
11.    استفاده از پايان نامه هاي موجود در بخش محققان
12.    ارائه خدمات مشاوره پژوهشي
13.    امكان استفاده از قرآنهاي چاپي نفيس ، كتابهاي كمياب ، كتابهاي عطف زرد ، علوم غريبه، درسی و ... با کسب مجوز از رئیس اداره کتابخانه عمومی
14.    برگزاری کلاس¬های آموزشی مؤثر و مورد نیاز پژوهشگران با همکاری آموزش سازمان
15.    تهیه و خرید کتاب¬های درخواستی پژوهشگران از بازار به صورت ویژه و با هماهنگی رئیس بخش محققان
16.    امکان استفاده از میزهای انفرادی برای پژوهشگران
17.    امکان تخصیص کمد لپ تاپ  برای نگهداری رایانه شخصی اعضاء در تالار
18.    تسهیلات رفاهي (شامل توزیع چاي ، استفاده از تلفن داخل شهري،  دسترسی به روزنامه-ها)
19.    ارائه خدمات (شبانه روزی)
خدمات مشاور پژوهشی
اعضاء تالار محققان مي توانند از خدمات مشاوره پژوهشي،  در زمينه موضوع يابي، تدوين طرح، پرسشنامه، روش تحقيق، و مآخذ شناسي ، شيوه استناد به منابع مختلف، شناخت و ارزيابي منابع و ...  استفاده نمايند. اين خدمات شامل موارد ذيل مي باشد:
    مشاوره در تعيين و تبيين موضوع و مسئله پژوهش، شناسايي منابع معتبر مربوط به موضوع، انتخاب عنوان پژوهش، تعريف مفاهيم و اصطلاحات پژوهش
    راهنمائي و آموزش در زمينه هاي روش تحقيق، آئين نگارش علمي شامل تدوين طرح، تهيه كتابشناسي مقدماتي، يادداشت برداري، تهيه پانويس¬ها، انواع نگارش علمي، تدوين پيشنهاده پژوهش، پايان نامه نويسي،  نحوه ارجاع و استناد دهي، جستجو در نرم افزار كتابخانه
    راهنمايي، معرفي منابع قابل بازيابي از طريق اينترنت و آموزش نحوه جستجو در موتورهاي جستجو و پايگاههاي اطلاعاتي علمي
    جسـتـجو، گـردآوري و تـدويـن سيـاهه منابع موجود در كـتـابخانه بـراسـاس پـايـگـاهـهاي اطـلاعـاتـي نـرم افـزار کتابخانه ای سیمرغ
    جستجو، گردآوری و ارائه منابع و پیشینه پژوهش بر اساس نتایج موتورهای جستجوی اینترنت و جستجو در پایگاههای اطلاعات علمی در اینترنت.
    استفاده از مشاوره اساتید مجرب دانشگاهی در برخی رشته های علوم انسانی نظیر ادبیات، تاریخ و ...( این خدمات با تعیین وقت از طرف مشاوران عزیز در برخی روزهای هفته به صورت مشخص و معین صورت می گیرد، برخی از اساتید به صورت افتخاری این وقت را در اختیار پژوهشگران قرار می دهند).
    طراحی و راه اندازی نرم افزار اختصاصی بخش محققان به منظور گردآوری اطلاعات علمی و سوابق پژوهشی محققان که جلسات مربوطه برگزار شده و متون و جداول اولیه آماده شده است و در مرحله برنامه نویسی توسط مهندسین طرح می باشد.