بسم الله الرحمن الرحیم

بیانیّه هیئت داوران دوازدهمین جشنوارۀ بین‌المللی کتاب سال رضوی

قال علی‌بن موسی‌الرضا علیه ‌آلاف ‌التحیّة‌ و الثناء:
علم، قلب‌ها را حیات می‌بخشد و جهالت را از آن‌ها می‌زداید و چشم‌ها را روشنایی می‌بخشد و تاریکی‌ها را از برابر آن‌ها برطرف می‌کند و به بدن آدمیان توانایی می‌دهد و ضعف و ناتوانی را از آن رفع می‌سازد. علم، بنده را به جایگاه نیکان می‌رساند و با خوبان و نیکوکاران هم‌ نشین می‌کند و در دنیا و آخرت به مقام‌های بلند نایل می‌سازد.

(مسند امام رضا علیه‌السلام، جلد1، صفحۀ ۷)

درود خدا بر نبیِّ اُمّیﷺ که خواندن و نوشتن نیاموخته بود ولی خداوند، خطابش را به او با امر به خواندن آغاز کرد و در کتاب آسمانی او، قلم چنان مرتبت یافت که ذات اقدس الهی به آن سوگند یاد کرد؛ و صلوات و رحمت خداوند بر او و بر خاندان پاکش که راسخانِ در علم‌اند و مفسّران وحی الهی و مشوّقان علم‌آموزی و انتقال آن به نسل‌های بعد؛ چنان‌ که امام صادق(ع) فرمودند:«همچنین [یکى دیگر از نعمت‌هاى الهى]، کتابت و نوشتن است که به وسیلۀ آن، اخبار گذشتگان براى بازماندگان، بازماندگان براى آیندگان نگه‌دارى مى‌شود و نیز به وسیلۀ آن[کتاب‌ها،]دانش‌ها و آداب مختلف و اخبار،جاویدان مى‌شود».
به همین دلیل است که مقام معظّم رهبری، حضرت آیت‌اللّه خامنه‌ای(مُدَّظلّه‌العالی)، کتاب را یکی از بهترین ابزارهای کمال بشری، و مادر و عصارۀ تمدّن‌ها می‌دانند.
آستان مقدّس رضوی در راستای تشویق به تولید علم و گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی، با عنایت به سه تکلیفی که مقام معظّم رهبری دامَ‌ظلّه‌العالی در حوزۀ کتاب ترسیم فرموده‌اند ـ یعنی تولید کتاب خوب، کتاب‌خوانی به عنوان یک سنّت رایج و نقد و بررسی کتاب ـ دوازدهمین دوره از جشنوارۀ بین‌المللی کتاب سال رضوی را برنامه‌ریزی و اجرا کرد که وظیفه داریم ضمن تشکر از تولیت معزّز آستان قدس رضوی به دلیلِ اهتمام به این امر، از همۀ دست‌اندرکاران و تلاشگران این جشنواره نیز قدرشناسی کنیم و به عالِمان، پدیدآورندگان آثار و ناشران دست ‌مریزاد بگوییم که به لطفِ توجّه و استقبال آنان، بیش از چهارصد و سی اثر گران ‌سنگ در این دوره به دبیرخانۀ جشنواره رسید و به ترازوی نقد و ارزیابیِ شماری معتنابه از داوران و صاحب‌نظران گذاشته شد و پس از آن، هیئت علمی کوشید تا با دقّت علمی، استقلال‌گرا، پاسخ‌گو، نظام‌مند و با احترام به خِرَد جمعی، به گزینش نهایی خود از بین آثار رسیده به دبیرخانه بپردازد.
نوآوری و تازگی موضوع، پرداخت علمی، رعایت آداب و اخلاق پژوهش، بهره‌مندی از منابع معتبر، و کاربست آرایه‌های هنری، فنّی و مانند آن، از سنجه‌های گزینش آثار در دستِ‌کم شش مرحلۀ این کار مهم و پُر مسئولیت بوده‌است.
با پیروی از رهنمود های مقام معظّم رهبری(مد ظله العالی)که تأکیدی ویژه به حوزه‌های «شعر»، «داستان» و «کودک و نوجوان» دارند، هیئت داوران اهتمام ویژه‌ای به این محورها مبذول داشت و افراد بیشتری را مورد تشویق قرار داد.
ضمن این‌که این هیئت،بر حمایت و پشتیبانی از ترجمه و انتشار کتاب‌ های برجستۀ حوزۀ داستان و کودک و نوجوان به زبان‌های پرمخاطب دنیا تأکید دارد.
برخلاف دوره‌های پیشین که کفّۀ «تاریخ و سیرۀ رضوی» سنگین‌تر بود، در این دوره شاهد اقبالی مناسب به سایر حوزه‌ها در موضوع اصلیِ «امام رضا(ع) و خاندان مکرّم آن حضرت» و نیز موضوع جانبیِ «گفتمان تمدّن نوین اسلامی» بودیم.
در عین حال، جا دارد که صاحبان قلم با نگاه به نیازهای روز و فتنه‌های عصر حاضر، به بُعدهای بیشتری از مقولۀ زیارت، نیاز زائران، و آداب و بایسته‌ های فرهنگِ مجاوری و زائرپذیری، به‌ویژه موضوع «خدمت کریمانه، با تکیه بر آموزه‌های صاحب این آستان مَلَک‌ پاسبان» به دیدۀ اعتنا بنگرند؛ چنان‌که ترویج فرهنگ وقف و نذر فرهنگی می‌تواند از محورهای بایسته و شایستۀ پژوهش و نوشتن دانسته شود.
همچنین شایسته است که پدیدآورندگان و ناشران بر تولید آثاری همّت بگمارند که آموزه ‌های رضوی را کاربردی کند و آن ‌ها را برای مخاطب بین ‌المللی بنگارد؛ به‌طوری ‌که این آموزه‌ها در زندگی افراد نفوذ کند و مخاطب بین ‌الملل به درکی راحت، شیوا و دل‌نشین از آموزه‌های رضوی برسد. از همین روی، هیئت داوران به آثاری که برای مخاطب کودک و نوجوان به نگارش درآمده و نیز آموزه‌های رضوی را در قالب داستان طرح کنند، اهمیّتی ویژه خواهد داد.
در این‌جا لازم می‌دانیم، مراتب امتنان خود را از ناشران وابسته به آستان قدس رضوی اعلام داریم؛ به‌ویژه شرکت انتشاراتی «به‌نشر» که با ارائۀ پنجاه و دو اثر می ‌توانست رتبۀ دومِ «بخش ناشران برتر» را پس از «معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی» با شصت و پنج اثر از آن خود کند. همچنین «بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی» که با ارائۀ سی و چهار اثر علمی این امکان را داشت که در جایگاه سوم قرار گیرد امّا این ناشران با پیروی از سیره و آموزه‌های صاحب این بارگاه منوّر که «کرامت» در سرلوحۀ آن قرار دارد، این جایگاه را به ناشران غیرِ وابسته به آستان قدس رضوی واگذار کردند تا هیئت داوران بتواند برای تشویق ناشران خصوصی، جایگاه نخست و سوم را به آن‌ ها اختصاص دهد و «معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی» را که می‌توانست در جایگاه نخست باشد، به عنوان تبرّک در جایگاه دوم قرار دهد. البته این هیئت معتقد است، با رویکرد به اینکه از سویی، تولید محتوا دربارۀ حضرت علی‌بن موسی‌الرضا(ع)، وظیفۀ ذاتی نهادهای علمیِ وابسته به آستان مقدّس رضوی است و از سوی دیگر، حضور این مراکز علمی در جشنواره ضروری و لازم است، شایسته است که در دوره‌های بعدی جشنواره، رقابت در میان مؤسّسه‌های وابسته به آستان قدس رضوی در بخشی مستقل لحاظ شود.
در جوار مَضجع پارۀ تن رسول خداﷺ ، فزونی توفیقات همۀ خادمان فرهنگ رضوی در سراسر جهان را از درگاه ایزد منّان مسئلت داریم.

خدایا! چنان کن سرانجام کار/که تو خشنود باشی و ما رستگار

هیئت داوران دوازدهمین جشنوارۀ بین‌المللی کتاب سال رضوی