تقویم شهریور ماه 1398 با توجه به مناسبتهای مذهبی و فرهنگی در کتابخانه‌تخصصی‌ادبیات
هر ماه با توجه به رویدادهای مذهبی و فرهنگی به معرفی کتب موجود در این کتابخانه تخصصی، و گرامیداشت این روزها پرداخته و مناسبتها را یادآور می‌شود. آگاهی شما دوستداران کتاب و کتاب‌خوانی در فزون باد.
2 شهریور1398 آغاز هفته دولت- شهادت سیدعلی اندرزگو
معرفی کتاب: خستگي‌ناپذير/ عبدالمجيد رحمانيان.- تهران: پيام آزادگان، ۱۳۹۱.
عبدالمجید رحمانیان نویسنده کتاب "خستگي‌ناپذير" سال 1341 در جهرم متولد شده است. وی فروردین سال1360 عازم جبهه شد و 11 اردیبهشت سال 1361 در عملیات بیت المقدس و در منطقه فکه به اسارت ارتش متجاوز صدام درآمد؛ رحمانیان هشت سال و چهار ماه اسارت خود را در اردوگاه های وزارت دفاع عراق، عنبر، موصل های یک تا چهار، العماره و تکریت گذراند و پس از آزادی،در حوزه های پژوهشی مشغول به فعالیت است، از این آزاده تاکنون آن یار آسمانی،حماسه های ناگفته، مادر با سرفه هایش، قصه آزادگان، شهدای غریب، رهاورد غربت، هنرهای نمایشی در اسارت، صنایع دستی در اسارت و درهای همیشه باز به چاپ رسیده است.
این کتاب دارای سه بخش است که در بخش اول با عنوان آن یار آسمانی، سید آزادگان به رابطه خود با شهید سید علی اندرزگو می پردازد و گوشه هایی از شجاعت‌ها، کرامات و حالات معنوی و حماسی او را بیان می‌کند.
در بخش دوم کتاب "خستگی ناپذیر" با عنوان حماسه های ناگفته، از شخصیت عارف مجاهد، شهید دکتر مصطفی چمران سخن می گوید و از خاطره هایی از دوران اسارت خود سخن می گوید.
بخش سوم که عنوان مهاجران ملکوت دارد نیز اختصاص به بیان خاطرات از عارفان و عالمان وارسته و کرامات آنها دارد.
معرفی کتاب: ستاره شمال: زندگي‌نامه داستاني شهيد سيدعلي اندرزگو/ ناهيد سلماني (بر اساس تحقيقي از يعقوب توکلي)؛ ويراستار احمد بروجردي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، ۱۳۸۱.
نام های مستعار و چهره های متفاوت داشت، اما او تنها یک نام بود که بزرگ بود و جاودانه ماند. سیدعلی اندرزگو، نامی است که سخن گفتن از زندگی اش، یعنی سخن گفتن از زندگی مردی همواره در سفر و «ستاره شمال» داستان سفر ها و مبارزات اوست و نقش مهم او در وارد کردن اسلحه به ایران و مبارزه با رژیم پهلوی. نویسنده، در بازگویی این مبارزات و تعقیب همیشگی قهرمان توسط ساواک، نثری ساده و روان و شیوه روایتی خواندنی انتخاب می کند. شیوه ای که در آن زندگی روزمره و توصیف های زیبا از روابط آدم ها در کنار فعالیت ها و مبارزات سیدعلی به طور موازی قرار می گیرد. داستان از روایت زندگی زن ها (مادر، خواهر و همسر) در غیاب سیدعلی غافل نمی ماند، بخشی که کتاب را از فضای خشک و مردانه مبارزات مسلح به واقعیت های قابل لمس زندگی پیوند می دهد و در عین حال بستری برای شناخت وجه دیگری از شخصیت قهرمان اصلی فراهم می آورد. «ستاره شمال» داستانی است پیچیده در عشق ها، دربه دری ها، تحصیل، مبارزات و شکنجه های مردی انقلابی و جسور. ناهید سلمانی، نقطه آغازی دور از ذهن و خواندنی برای داستانش انتخاب می کند؛ مجلس خواستگاری سیدعلی که آن روز ها تازه در جلسات هیات موتله اسلامی شرکت می کرد. «ستاره شمال» کتابی است که عشق و جنگ را در مجاورت هم و گاه پیچیده در یکدیگر روایت می کند.
4 شهریور 1398 روز مباهله پیامبر اسلام با معرفی 2 کتاب:
معرفی کتاب: خورشيد مدار ۶۶ درجه: روايتي دگرگونه از مباهله/ محمودرضا فرقاني.- تهران: نارگل، ۱۳۹۵.
کتاب «خورشید مدار ۶۶ درجه» در روایت داستانی میان واقعه مباهله و زندگی مسیحیان نجران سرگردان است. مباهله رخدادی است که بار دیگر حقانیت و ولایت رسول خدا و اهل بیت ایشان را بر جهان و جهانیان آشکار می‌سازد. در این کتاب، این موضوع به شکلی نو و در قالبی داستانی و روایی بیان شده است. نویسنده در این کتاب سعی کرده حقیقت واقعه مباهله را بیان و از بدعت ها در این زمینه دوری کند. به همین خاطر نیز نویسنده خیلی تلاش کرده تا درباره آنچه که به پیامبر اکرم نسبت می دهند حرفی و یا کلامی غیر مستند وجود نداشته باشد. ما در این اثر باید توجه کنیم که با تاریخ مواجه نیستیم بلکه با داستان مواجه ایم.
معرفی کتاب: از نجران تا مدينه: ۹۰ داستان از مباهله پيامبر (ص) با مسيحيان نجران/ محمد رضا انصاري.- قم: دليل ما، ۱۳۸۲.
این کتاب 90 داستان از مباهله پیامبر با مسیحیان نجران است. برای خوانندگان کنجکاوی که مایلند، برگهای شیرینی از تاریخ مباهله را ورق بزنند، تا عظمت محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام را به خاطر بسپارند.
شام غريبان، داستان زندگي امام سجاد (ع)/ بازآفريده رضا شيرازي.- تهران: پيام آزادي، ۱۳۷۱.
مهربانی خدا را ببین که یک بیماری ناخواسته، تبی که بر هم زننده توان مردان است، در حساس‌ترینروزهایی که بر خانواده پیامبر می‌گذرد، به اردوگاه حسین علیه‌السلام می‌آید. از میان تمامی مردانی که در کاروان حق هستند، یکی برگزیده می‌شود. کیست او؟ نامش علی‌بن حسین است. ابتدا باید در میدان کربلا باشد و نظاره کند. صبرش باید بی‌شمار و فراوان باشد...
8 شهریور 1398 روز شهادت مظلومانه شهیدان رجایی و باهنر
معرفی کتاب: سه شهيد: گفت‌وگويي صريح با همسران سه شهيد شاخص انقلاب/ نويسنده: حميد داودآبادي.- قم: شهيد کاظمي، ۱۳۹۵.
ناگفته‌هایی از زندگی معلم شهید محمدعلی رجایی از زبان همسرش در این اثر بیان شده است. در مقدمه کتاب می‌خوانیم: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در اولین روزهای بازشدن مدارس در سال 1358، همواره چهره‌ی مردی بر صفحه تلویزیون ظاهر می‌شد که برای دانشآموزان بسیار آشنا بود. آن مرد، در حالی که کتاب‌های درسی سالهای مختلف را جلوی خود داشت، بخشهای حذف شده‌ی کتب درسی زمان شاه را اعلام میکرد.
بعدها همو که ظاهرا شغل اصلی‌اش معلمی بود، شد وزیر آموزش و پرورش جمهوری اسلامی. سالهای 59 و 60 که اوج فعالیتهای منافقین و گروهک‌های ضدانقلاب بود، نام او بیشتر برزبان‌ها افتاد. آن جا که هواداران گروه‌های کمونیستی و منافقین، در ضدیت با اصلاحات وی در نظام طاغوتی آموزش و پرورش، شعار می‌دادند:" رجایی... رجایی وزیر ارتجاعی" و ما بچه‌مذهبی‌ها، در برابر آنان شعار می‌دادیم: "رجایی...رجایی وزیر انقلابی". از همان زمان معصومیت و صداقتی که در چهره‌ی آن مرد نمایان بود، برایم جذاب و دلنشین آمد. همان بود که پس از برکناری اولین رئیس جمهوری اسلامی ایران دکتر بنی صدر، در انتخابات ریاست جمهوری برای رجایی به فعالیت بسیار پرداختم و سرانجام شهادت مظلومانه‌ی او بعد از شهادت آیتالله بهشتی، داغی فراموش ناشدنی بر دلم نهاد.
همواره دوست داشتم بیشتر از شخصیت، منش و روش او بدانم. تا این که در تابستان 1377 هنگامی که در مرکز اسناد انقلاب اسلامی، سردبیری مجله‌ی تخصصی اسناد"پانزده خرداد" را بر عهده داشتم، فرصتی دست داد تا با خانم "عاتقه صدیقی" همسر ایشان، گفت‌و‌گویی صمیمی داشته باشم تا هم برای خود و هم برای شما، تصویر واضح‌تری از آن شهید عزیز تهیه کنیم. (حمیدداودآبادی،تابستان1392)
12 شهریور 1398، سالروز شهادت رئیسعلی دلواری و روز مبارزه با استعمار انگلیس
با معرفی کتاب: نبرد رئيس علي: زندگي‌نامه داستاني رئيس علي دلواري/ بهمن پگاه‌راد.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، ۱۳۸۱.
معرفی کتاب«نبرد رئیسعلی»، به مناسبت روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس، روایت جنگ دلوار با استعمارگران انگلیسی است. در روز ۱۲ شهریور سال ۱۲۹۴ رئیسعلی دلواری فرمانده نیروهای مقاومت تنگستان در برابر نیروهای انگلیسی به شهادت رسید. به همین دلیل، سالروز کشته شدن وی در تقویم به نام روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس نام‌گذاری شده است. کتاب «نبرد رئیس علی» جلد بیست و یکم از مجموعه کتاب‌های مفاخر ملی مذهبی به قلم بهمن پگاه راد است. بهمن پگاه راد با نثر روان و دیالوگ‌های دلنشین خود، و با فضاسازی دقیق صحنه‌های جنگ میان رئیس علی و تفنگچیانش با نیروهای انگلیسی، بخشی از تاکتیک‌های جنگی او را نیز برای مخاطب بازگو می‌کند ضمن اینکه داستان پردازی‌اش از این جنگ، سرشار از لحظه‌های زیبا و خواندنی است. پگاه راد همچنین در فصول پایانی کتاب٬ اسامی افراد و محل‌هایی را که در کتاب قید شده، به طور خلاصه تشریح کرده است. از بهمن پگاه راد کتاب‌های مختلفی در حوزه کودکان و نوجوانان منتشر شده است.
ص97 از کتاب:تفنگچی دستی به تفنگش کشید و گفت: «رئیس، ما زنده به وجود تو هستیم!» پیدا بود که رئیسعلی منظور تفنگچی را نفهمیده، اما گفت: «وجود ما از خداست! پشت و پناه ما خداست، این حرف‌ها چیست که می‌زنی خالو؟» تفنگچی که به منظور خود رسیده بود، گفت: «اگر تو نباشی، ما هیچیم رئیس!» رئیسعلی گفت: «اگر من نباشم، خیلی‌های دیگر هم هستند! اصلا خودتان چی خالو؟ خود شما هم «من» هستید!» تفنگچی بیش از این رئیس علی و تفنگچی‌ها را منتظر نگذاشت.
13 شهریور 1398، روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی- روز مردم‌شناسی
با معرفی کتاب: خورشيد خوارزم (داستان زندگي ابوريحان بيروني)/ نويسنده مژگان شيخي .- [تهران]: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، ۱۳۷۷.
به شهادت تاریخ، تمدن اسلامی ارزنده ترین سهم را در غنای اندیشه و پیشبرد تمدن بشر داشته است. سهم نخبگان و برجستگان مسلمان در این زمینه به قدری چشمگیر است که چشم پوشی از آن مانند انکار خورشید در روزی آفتابی است. ابوریحان محمد بن احمد بیرونی دانشمند بزرگ و ریاضی‌دان ، ستاره‌شناس، تقویم‌شناس، انسان‌شناس ، هند‌شناس و تاریخ‌نگار بزرگ ایرانی سده چهارم و پنجم هجری است و او را یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان ایرانی و اسلامی همه اعصار می‌شناسند. ابوریحان بیرونی سهم ارزشمندی در تمدن اسلامی ایفا کرده است. در این اثر زندگی او با سبکی سلیس و روان، روایت شده است. جلد هشتم از مجموعه ((مفاخر ایران))، زندگی‌نامه داستانی ((ابوریحان بیرونی)) كه طی آن میتوان با شرح حال، آثار و دست‌آوردهای علمی این دانشمند، همچنین اوضاع و احوال زمانه وی آشنا شد. داستان با تصاویری متناسب با آن همراه است. این اثر به قلم مژگان شيخي نگاشته شده است. کتاب های این نویسنده تاکنون جوایز بسیاری را به خود اختصاص داده که جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، کتاب برگزیده جشنواره پروین اعتصامی، کتاب برگزیده جشنواره رشد، کتاب برگزیده جشنواره بین‌المللی رضوی، تقدیر ویژه در جشنواره ادبی حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس، تقدیر ویژه در جشنواره کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تقدیر در بخش فرهنگی دانشگاه الزهرا و... از جمله موفقیت‌های خانم شیخی است.
ص7 کتاب: محمد از کنار تنور نانی که مادر همیشه نان می‌پخت، گذشت. چشمش به یک تخم گل افتاد. خم شد، آن را از زمین برداشت و گفت: باید باد آن را به اینجا آورده باشد. تا حالا چنین تخم گلی ندیده بودم. سپس آن را در جیبش گذاشت تا از استاد رومی‌اش بپرسد. محمد، دانهها، تخم‌ها، میوهها و گیاهان مختلف و ناشناخته را جمع میکرد و نزد استادش می‌برد و نامها و مشخصاتشان را از او می‌پرسید و همه را می‌نوشت و نزد استاد به گیاه‌شناسی مشغول بود...
18 و 19شهریور 1398، تاسوعا و عاشورای حسینی با معرفی چند کتاب ادبی درباره امام حسین‌علیه‌السلام
معرفی کتاب: کرامت سرخ، برگزيده شعر معاصر مذهبي در ستايش امام حسين عليه‌السلام/ تنظيم و گردآوري امير مسعود طاهريان.- مشهد: انتشارات آستان قدس رضوي (شرکت به‌نشر)، ۱۳۸۲.
حافظ! اگر قدم زنی در ره خاندان به صدق
بدرقه رهت شود همت شحنه نجف
از دیرباز عاشقان خاندان رسالت، پیوسته در اندیشه بودند که ارادت خود به اهل طه و یاسین را به نوعی اظهار نمایند، زیرا که این خاندان را مهبط نور خداوندی و منزلگه وحی الهی میدانستهاند و پیوسته حق را در کردار و رفتار و گفتار آنان می‌جسته‌اند، مدح این خاندان گرامی را مایه سربلندی و گدائی در کوی آنان را پیرایه‌ی پادشاهی می‌شمردند.
شاعران- که عاطفی‌ترین افراد در دریافت الهامات هنری‌اند- خصوصا آنان که مشمول امر ذکرا... کثیرا می‌شوند، مدح پیامبر گرامی و ائمه اطهار را با ذوق آتش خیز خود، در طی تاریخ زندگی و حیات خود می‌سرودند و به آن افتخار می‌کردند، زیرا که با این کار، خود را در سفینه اهل بیت به حساب می‌آوردند و نجات و رستگاری را با چنگ زدن به این کشتی نجات می‌دانستند.
این گروه با تشبه به کار خداوندی- که اولین مداح رسول خدا، خداست- دیوان خود را عطرآگین می‌نمودند و زمانی که برای این کار صرف می‌کردند، بهترین زمان و لیله القدر می‌شناختند و به اعتبار این که مدح فضیلت، باعث فضیلت می‌شود، به این ستایش، می بالیدند. بعضی از این شاعران، چون حسان بن ثابت قروه انصاری در شعر عرب، خاقانی شروانی و امامی هروی در شعرفارسی شاعر رسول خدا شناخته می‌شدند، این یک خود را حسان عجم می‌شمرد و آن دیگر تخلص خود را به تبع امام برحق، امامی می‌گفت. در کنار این شاعران گروهی دیگر با خوشه‌چینی از خرمن شعر شاعران گران‌مایه و برای این که در این افتخار شرکت نمایند به جمعآوری سفینه‌هایی از شعر شاعران پاکدل و طوطیان سدره رسالت، پرداختند که اجر تمامی آنها نیز کم از شاعران اشعار نیست.
کتاب حاضر مجموعه‌ای است از سرودههای مذهبی معاصر، که مشتاقان و دوستداران، با مطالعه آن لذت و بهره معنوی کافی خواهند برد. سعی طاهریان مولف کتاب در جمعآوری این اثر مشکور باد. تقریظ منتخب برای شما خوانندگان گرامی، از کتاب برگزیده شعر معاصر مذهبی در ستایش امام حسین علیه‌السلام، به قلم ارزشمند استاد مسلم ادبیات فارسی، جناب آقای رضا اشرف زاده نوشته شده بود که تقدیم شد.
همچنین امیرمسعود طاهریان در مقدمه اثر بیان می‌کند: این شعور است که انسان را از رفتن به بیراهه نجات می‌بخشد. واقعهای مانند عاشورا را در نظر میگیریم: " در کربلا سه عنصر حماسه، پیام و سوگ است"، در این میان سوگ نیز در دو قسمت تشخص می‌یابد: قسمت اول در حیطه معنایی آثار و قسمت دوم در کاربردهای واژهنگاری می‌باشد. در حیطه معنایی مضامین مذهبی در راستای سه اصل "گریه محوری"، "ازدحامطلبی" و "رضایت‌مندی عمومی" قرار گرفتند. در حیطه واژهنگاری گاه آگاهانه و گاه به سبب در مضیقه ماندن قافیه و ردیف و اقتضای وزن، صفات غیرعالی مورد استفاده قرار گرفتند. به پیام واقعه پرداخته نشده و راز و رمزهای حاضر در واقعه طرح نگردید. همه موارد ذکرشده در اثر نرسیدن شاعر به دیدگاه اشراقی نسبت به وقایع مذهبی که همان شعور شعر مذهبی را تشکیل می‌دهد، می‌باشد. در سایر وقایع مذهبی هم وضع بدین منوال است و بعد از هزار و اندی سال از زندگی ائمه (علیهمالسلام) هنوز ساحت ظاهری وجود ائمه بر ساحت معنوی وجودشان در ادبیات رجحان دارد.
امید که شکوهمندی شخصیت و ابعاد معنوی ائمه اطهار ادبیات ما را به سمت ناگفتههای مورد نیاز انسان معاصر رهنمون سازد و این تلاش در نگارش این کتاب که حاصل اصل تلاش 25 ساله شاعران مسلمان ایران زمین تدوین یافته است، به امید این است که بابی، هر چند کوچک، در اعتلای صحیح شعر دینی باز گشاید. ان شاا... .
دربا به طلب از بر هوت تو گذشت
یک قافله نعره در سکوت تو گذشت
آن روز اگر چه تشنه بودی اما
صد رشته قنات در قنوت تو گذشت
معرفی کتاب: حسين بن علي عليه‌السلام در آينه شعر از آغاز تا پايان قرن سيزدهم هجري قمري/ علي‌رضا حجازي.- قم: فارس الحجاز، ۱۳۸۲.
شعرای حسینی در پهنه جهان اسلام با هر کیش و آئین و مذهب و ملیتی از حسین بن علی علیه‌السلام، گفتهاند و با اشک چشم خویش، مرواریدهای درخشان و در دری را سفته‌اند. در این گلستان سیدالشهداء علیه‌السلام، شعرا با نامها و تخلص‌های رنگارنگ از بلاد مختلف قدم نهاده‌اند و قلم زده‌اند. در این بوستان بیگانگان و دوستان خوش آرمیده‌اند.
اهلی و وحشی، عندلیب و طوطی و پروانه و هما و عنقا، شهریار و محتشم و حشمت و خاقان و خواجو و کوتاه سخن آنکه از هر گروه و قبیله و نژاد و طبقه‌ای به ساحت آن امام همام، اظهار ارادت و ادب شده است. منظور از شعرای حسینی در این مجموعه شاعرانی هستند که در مدح و رثای امام حسین علیه‌السلام شعری سروده‌اند؛ هر چند شیعه نبوده‌اند. چون هدف ارائه اشعاری بوده از قدیم تا حال و دیگر به نژاد و مذهب و مسلک و مرام و منش توجهی نشده است و به مصداق روایت: هر کس برای امام حسین علیه‌السلام، شعری و بیتی بگوید،خانه‌ای و بیتی در بهشت برایش مهیا می‌شود؛ لذا از شاعرانی همچون انوری، عطار، مولوی، جامی و... نمونه‌هایی آورده شده، شاید کرامت و شفاعت امام حسین علیه‌السلام همه را دریابد.
عالم همه قطره‌اند و دریاست حسین
خوبان همه بنده‌اند و مولاست حسین
ترسم که شفاعت کند از قاتل خویش
از بس که کرم دارد و آقاست حسین
شعر کربلا، فریاد کسی است که به او ظلم شده است، بلکه بالاتر، ظلم به مولای او که اولی به نفس اوست.ستمی که بر چنین کسی برود، البته دودناکتر است از ستمی که بر خود شاعر روا دارند. آن هم ستمی با آن همه ابعاد گسترده در کمیت و کیفیت، که عمق آن را جز دلهای سوخته نتوانند یافت.
شعر کربلا، فریاد بلند و جانگداز مظلومیت خاندان نور و اهل بیت رسول خداست. وصف وسیعتریت مصیبت همه اعصار، از گذشته و آینده که: "لایوم کیومک یا اباعبدا..."
معرفی کتاب: شورش در خلق عالم، سيري در ترکيب‌بند محتشم کاشاني و استقبالهاي آن در رثاي سيدالشهداء عليه‌السلام/ تحقيق و تأليف حسين درگاهي، محمدجواد انواري،عبدالحسين طالعي ؛ويراستاران مرتضي حاج‌علي فردحميد اجتماعي.- [ تهران]: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي، ۱۳۷۸.
دروازه دل را بگشا که کاروان مرثیه‌سرای سوگوار در راه است. قافله‌ای با لوای نام و یاد آن امام همام-زیب دامان رسول- پیش می‌آید. آن بیرق لالهگون را در دست دارد تا قبه دل داغدار را بدان سرفراز کند.
در ادب فارسی، شاید مرثیهای در بزرگداشت مصیبت کربلا، چون دوازده‌بند محتشم کاشانی نتوان یافت؛ مرثیهای که حتی در و دیوارها نیز به آن اظهار عزا می‌کنند و به تعبیر محدث قمی: " مثل مصیبت حضرت سالار شهیدان، به هیچ وجه مندرس نمی‌شود." مرثیهای که بزرگان دین و ادب نیز در اظهار عزای خود در شهادت شهیدان کربلا، به استقبال آن رفتهاند تا از این فیض عظیم بیبهره نباشند.
گردآورندگان این مجموعه نیز خواستند نام خود را از عداد سوگواران کربلا ثبت کنند تا زمان عنایت به گلهای این گلزار، به این خس و خارها نیز به گوشه چشمی توجه شود. از این رو، برای این که سهمی در تداوم و گسترش ادبیات عاشورا داشته باشند و هم برای اینکه سهمی در تداوم و گسترش ادبیات عاشورا داشته باشند و هم برای اینکه از برکت دوازده بند محتشم، طرفی بندند، به گردآوری استقبالها اقدام کردند؛ استقبالهایی که در شباهتشان به دوازده بند محتشم، حتی ضعیفترینشان، خالی از لطف و سوز و زیبایی نیست، تا چه رسد به آثاری که در نوع خود بی‌بدیلند. استقبالها و شرحهایی که تعداد آنها از صد تجاوز می‌کند، اما گزینش شده ولی فهرست کل ترکیب‌بندهای بررسی شده با ماخذ آنها برای اطلاع خوانندگان بازگو شده است.
مدخلی تحلیلی در مورد واقعه عاشورا و جایگاه شعر و شاعران در آن، شرح حالی کوتاه و مختصر از محتشم کاشانی و متن دوازده‌بند او نیز در شمار همین مقدمات جای دارد.
این اثر پیشکش شده به محضر ارزشمند عزادار قرنهای غیبت و غربت و صاحب خون آن مقتول مظلوم، یعنی حضرت صاحب امر و تدبیر و حامل لوای فتح و نصرت. باشد که خداوند به برکت خونها و جانهای مقدس، در ظهور دولت کریمه‌اش شتاب فرماید. آمین.
معرفی کتاب: روضة الاسرار: منظومه حماسي سروش اصفهاني شاعر مشهور دوره قاجار در سوگ حماسه‌سازان کربلا/ به کوشش علي آقامحمدي؛ ويراستار: علي آقامحمدي.- اصفهان: کهن‌دژ: نقش نگين، ۱۳۸۹.
دارم اندر دست خونین خامه‌یی
تا که بنویسم مصیبت نامهیی
منظومه روضهالاسرار از فصیحترین و شیواترین منظومههای حماسی دوران قاجار، بلکه تمام دورانهای شعر فارسی است. این منظومه حماسی بر وزن شاهنامه سروده شدهاست و شاعر به پیروی از شیوه فردوسی در شاهنامه کمتر از لغات عربی استفاده نموده است. ترکیب‌های جالب و لغت‌های زیبایی به کار برده که حاکی از تسلط کم‌نظیر او بر زبان و لغت فارسی است. اثر دیگر او ترکیببند زیبا و طولانی به نام شصت بند سروش است.
گویا وی مراثی خود را هم در باب واقعه کربلا به احتمال قوی به اشارت میرزاتقی خان سرود. امیرکبیر میخواست این گونه مراثی سخته و بیخلل را جانشین اشعار سخیف عامیانه که در آن ایام متداول بود سازد و در عین حال شاعران را به کاری که در هر صورت به نوعی به حال عامه فایده‌یی رساند و منحصر به دروغ و تملق در حق ممدوحان نالایق عصر نیست منصرف و مشغول بدارد. (عبدالحسین زرینکوب، سیری در شعر فارسی).
میرزا محمدعلی بن قنبر علی اصفهانی سدهی از فحول شعراء قرن اخیر است و در ختم مصیب‌نامه سروده است:
شکرلله آن چنانکه خواستم
این مصیبت نامه را آراستم
دیدمش چون روضه‌ای پر رنگ و بوی
روضه الاسرار کردم نام اوی
معرفی کتاب: کاروان شعر عاشورا: سيماي امام حسين (ع) در شعر فارسي - منظومه‌هاي عاشورايي دور از دسترس - شاعران مرثيه سرا از سده چهارم تا زمان معاصر/ محمدعلي مجاهد (پروانه)؛ تهيه کننده پژوهشکده تحقيقات اسلامي.- قم: زمزم هدايت، ۱۳۸۶.
«کاروان شعر عاشورا» عنوان کتابی است که محمدعلی مجاهدی (پروانه) با پشتوانه چهل سال مطالعه دامنه دار، درباره ی ادبیات آیینی به رشته تحریر درآورده است. این کتاب در 6 منزل و با سیمای امام حسین (ع) در شعر فارسی، منظومه های عاشورایی دور از دسترس و آفرینندگان آنها و چهره های نام آشنای شعر عاشورایی از سده چهارم تا زمان معاصر را بیان کرده است.
محمد علی مجاهدی متخلص به (پروانه) در سال هجری شمسی۱۳۲۲ در قم به دنیا آمد. ایشان به تحصیل علوم حوزوی و بررسی متون منظوم پارسی و تحقیق درباره شعر آیینی و تجزیه و تحلیل مولفه های آن پرداخت و اکنون نیز در همین وادی قلم میزند. مجاهدی تاکنون آثار متعددی را در حوزه تالیف و تدوین در قلمرو شعر و ادب فارسی عرضه کرده است که از این میان می توان به فغان دل (مجموعه اشعار حسینعلی بیک شرر فرزند آذر بیگدلی)، تذکره سخنوران قم، محفل روحانیان (تذکره علمای شاعر)، گنجینه اسرار عمال سامانی، شکوه شعر عاشورا، سیمای مهدی موعود(ع) درآئینه شعر فارسی و تذکره شعرای مرثیه سرا در زبان فارسی اشاره کرد. همچنین کاروان شعر عاشورا عنوان کتابی است که مجاهدی پس از سال ها مطالعه و تحقیق آن را در حوزه ادبیات آیینی به رشته تحریر درآورده است.
معرفی کتاب: شفق خونين/ گردآورنده: ذبيح‌الله صاحبکار؛ مقدمه: محمد رضا حکيمي.- تهران: الحياة، ۱۳۹۲.
کتاب حاضر مجموعه ای از ادبی‌ترین مرثیه های مذهبی از شاعران مختلف می باشد. سروده های شاعرانی چون: محمدرضا حکیمی، مسرور، وحشی بافقی، محمودخان ملک الشعرا، آتش اصفهانی، وصال شیرازی، جیحون یزدی و ... در این کتاب موجود است. گردآورنده اثر مرحوم استاد صاحبکار علاوه بر سرودن شعر در کارهای پژوهشی و تحقیقی نیز همّت وافری داشت و از جمله کارهای ایشان می توان به تصحیح تذکره عرفات العاشقین و عرفات العارفین تقی الدّین اوحدی و نیز تصحیح دیوان مشفقی بخارایی در پژوهشگاه عاشورا اشاره کرد. از دیگر آثار ایشان می توان به تصحیح دیوان حزین لاهیجی۴ و گردآوری بهترین مراثی با عنوان شفق خونین و سیری در تاریخ مرثیه عاشورایی اشاره کرد.
معرفی کتاب: واقعه کربلا: ذبيح عشق/ نويسنده: کمال السيد؛ ترجمه: حسين سيدي.- تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي، موسسه فرهنگي مدرسه برهان (انتشارات مدرسه)، ۱۳۹۱.
منتخب از ص8 کتاب، رویای صادقانه: سگ‌ها با خشونت بدنش را می‌درند! سگ‌هایی که تاکنون آنها را ندیده‌است. سگ‌هایی وحشی، آلوده به تمامی پلشتی‌ها! از دندانهایشان چرک میچکد. میکوشد آنها را براند، اما بی‌فایده است. آنها هارند و درندگیشان هر آن افزونتر می‌شود. درنده‌ترین آنها، که پیسی دارد، وحشیانه هجوم میآورد تا دندانهایش را بر گردن نقره‌فام او، که بسان آبگینهای شفاف است، فرو برد. از خواب می‌پرد و دانههای عرق را که در نور مهتاب میدرخشند، از سر و گردن میگیرد. چهره‌ی همچون ماه حضرت عباس و چهره‌ی همچون خورشید امام حسین علیه‌السلام، رو در روی هم!...
معرفی کتاب: نسيم مبارک عاشورا: مروري بر نهضت خونين محرم/ برگرفته از بيانات مقام معظم رهبري حضرت آيه‌الله العظمي سيد علي خامنه‌اي.- تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، ۱۳۸۵.
این کتاب، مشتمل است بر بیانات مقام معظم رهبری در خصوص واقعه‌ی عاشورا از سال 1368 تا كنون كه به صورت موضوعی فراهم آمده و این عناوین را شامل می‌شود: نسیم محرم؛ محرم و تبلیغ؛ زمینه‌ها، فلسفه و اهداف قیام؛ اصحاب عاشورا؛ آثار و بركات عاشورا؛ فلسفه‌ی عزاداری؛ محرم و انقلاب اسلامی؛ و محرم و بیداری جهان اسلام که در هشت فصل گردآوری شده است.
معرفی کتاب: آيين اشک و عزا در سوگ سيد الشهدا عليه‌السلام/ مولف: حسين انصاريان؛ پژوهش: علي بطحائي، رضا فلاح.- قم: دارالعرفان، ۱۳۹۴.
این اثر ۲۸۷ صفحه ای در دو عنوان اصلی و ۱۰ بخش به ارائه بیش از ۱۲۰ مطلب خواندی پیرامون شخصیت نورانی حضرت اباعبدالله الحسین(ع) می پردازد. «منزلت امام حسین(ع) و یاران و خاندان گرامی ایشان»، « آیین اشک و عزا» دو بخش اصلی کتاب را تشکیل می دهند.
«اشک تمام موجودات در عزای سیدالشهدا(ع)» و « ارزشمندترین اشک ها»، از جمله مطالب خواندنی کتاب می باشد. تفاوت اشک برای خدا و اشک برای امام حسین علیه‌السلام، از دیگر مطالب خواندنی این اثر گرانسنگ می باشد. در این کتاب می‌خوانیم که اشک و عزا ملاک و معیار حرُیّت، انسانیت، نماد و پرتوی از دلدادگی، شدت دوستی و علاقه است. اشک در اندیشه حسینی هم موجب کمال و ارتقا مرتبه انسانی می‌شود و هم باعث آمرزش گناهان و یکی از بهترین راه‌های رسیدن به کمالات معنوی و الهی و انسانی است.
معرفی کتاب: شعر عاشورايي: (گنجينه‌ي شعر و ادب)/ کاظم محمدي.- کرج: نجم کبري، ۱۳۹۶.
نهضت پاک حسین‌بن علی تا روز حشر
می‌کند دعوت که ای مردم برون شید از ستم
کاظم محمدی در مقدمه‌ی کتاب: این دفتر مشاعره با آن که صفحاتی اندک دارد ولی برای ساخته و پرداخته شدن آن رنجی فراوان حاصل شده است و این به خاطر انتها و ابتدای اشعار و ابیات است که باید ردیف می‌شد. با آن که شاید هزاران شعر در این‌باره وجود داشته باشد، اکثر قریب به اتفاق، یا ختم به نام حضرتش می‌شد و به "ن" مختوم بود و یا به "ت" و "است" و همین امر کار را برای مشاعره به شیوه‌ی سنتی دشوار میکرد و دشواری بیشتر تخصصی بودن آن است که حتما باید مزین به نام خوش امام حسین علیه‌السلام و یارانش می‌شد. به هر جهت رنجی بود که با دیدن هزاران صفحه از بین صدها کتاب شعر و دیوان پدیدار شد ولی عشق به امام و یارنش کار را احلی من عسل کرد.
معرفی کتاب: امام حسين عليه‌السلام و عاشورا در شعر فارسي/ محمد صحتي سردرودي.- قم: پرتو خورشيد، ۱۳۹۰.
ثنا و رثای امام حسین عليه‌السلام، در شعر فارسی، قدمتی بس دیرینه دارد. شاعران بسیاری با یادکردی هنرمندانه در رثا و ثنای امام حسین و عاشورا اشعار بسیاری سروده اند. متون ادبی، به ویژه شعر شاعران هرگز از نام و یاد پیشوای شهیدان بی بهره نبوده و این یادکرد هنرمندانه، همیشه بخشی از آثار مکتوب و ماندگار را به خود اختصاص داده و صفحات درخشان و فراوانی را برای ما در تاریخ ادبیات به یادگار گذاشته است.
محمد صحتی سردرودی، «امام حسین علیه السلام و عاشورا در شعر فارسی» را در سال ۱۳۹۰ نگاشته است و در مقدمه خود آورده است:«در این کتاب با دیدی تحریف شناسانه به گزینش آثار و اشعار پرداخته شده و از زبان حال هایی که مفهوم آنها با زبان قال های امام حسین علیه السلام و یارانش در تضاد بود و یا حاوی اخبار ساختگی و تحریف های شناخته شده بود، به شدت روی برتافته شده است.»
این کتاب که در دو جلد نوشته شده است، دارای یک مقدمه و دوازده فصل و یک خاتمه است. به این ترتیب که نخست در مقدمه، تاریخ و تطور مرثیه سرایی در شعر فارسی از قرن چهارم تا نیمه نخست قرن دهم، نشان داده شده است که شامل بیست شاعر از کسایی مروزی تا فهمی استرآبادی است و سپس متن کتاب به ترتیب تاریخ و زندگانی امام حسین و فاجعه عاشورا و پیامدهای آن تالیف گردیده است. جای بسیاری از اشعار در این مجموعه خالی است، چرا که افزون بر گزینش های پی در پی، پس از پایان کار نیز فصل های مربوط به حضرت علی اکبر و ابوالفضل العباس و امام سجاد و حضرت زینب کنار گذاشته شد.
فهرست مطالب جلد اول «از ولادت تا حماسه عاشورا»، شامل مطلع اول تا پایان مطلع هشتم یعنی حماسه مهر و ماه است. فهرست مطالب جلد دوم کتاب نیز، «از شب عاشورا تا زیارت کربلا» از مطلع نهم تا مطلع دوازدهم و پایانی از کتاب کربلا تا عدالت موعود می‌باشد.
حجت الاسلام سردرودی در طی سالیان متمادی تحقیقات گسترده و ارزشمندی پیرامون تحریفات عاشورا به عمل آورده و حاصل آن تالیف چندین جلد کتاب بوده است که از جمله آنها کتاب «عاشورا پژوهی و تحریف شناسی عاشورا» در ۲ جلد است که به عنوان پژوهش برتر سال از سوی انجمن دین پژوهان برگزیده شده است. همچنین کتاب «غدیریه های فارسی» وی در سال ۷۹ به عنوان کتاب سال ولایت انتخاب گردید. سوگنامه‌ي چهارده معصوم عليه‌السلام (سوگسروده‌ها و مراثي در شعر فارسي)، شادنامه‌ي چهارده معصوم (مدايح و مناقب در شعر فارسي)، محدث نوري ـ روايت نور، پدري به نام حسين عليه‌السلام: (مهارت‌هاي تربيتي پيشواي سوم در خانواده) و ... از آثار فاخر ایشان است.
