تابشناسی آذربایجان و انقلاب در کتابخانۀ آستان قدس رضوی
دکتر سیدعلی کرامتی مقدم
حسن زحمتکش
نسرین کمالی‌پور
چکیده:
آذربایجان از روزگاران دیرین به لحاظ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی یکی از تأثیرگذارترین مناطق ایران به شمار میرفته و پیوسته نقش مهمی در تحولات ملی ایفا نموده است. اگرچه فعالیتهای ارزشمند مردم این خطه از دید تاریخنویسان پنهان نمانده و در حافظۀ ملت ایران و همچنین کتب تاریخی ثبت و ضبط شده ولی در دورهی معاصر لازم است که خدمات بیشائبه و ارزشمند مردم آذربایجان در به ثمر رساندن انقلابهای مردمی و نهضتهای آزادیخواهانهی ملت ایران به طور شایسته شناخته و معرفی شود. به این جهت آشنایی با کتابهایی که پیرامون این موضوع نوشته شده است، اهمیت مییابد. سئوال اصلی پژوهش ما این است که چگونه میتوان پیرامون انقلابهای مردمی و نقش مردم آذربایجان در پیروزی و موفقیت این قیامها به شناخت جامع و کاملی از منابع و مراجع تحقیقی دست یافت؟ یکی از مهمترین شیوهها برای رسیدن به این مقصود تهیهی کتابشناسی و فهرست کردن منابع چاپی و نوشتاری است. دسترسی و مطالعهی کتابها و مقالات با موضوعی خاص در صورت وجود کتابشناسی و فهرست مقالات کار محققان و پژوهشگران را ساده‌تر می‌نماید. بدیهی است که ابزارهای الکترونیک و سایتهای اینترنتی نیز نمیتوانند اطلاعات منسجم و کاملی همانند فهرستها و کتابشناسیها ارائه دهند.
اهمیت کتابشناسی و ضرورت تهیهی آن و همچنین اهمیتی که کتابخانة آستان قدس رضوی(ع) برای محققان و دانشگاهیان دارد، سبب شد نگارنده و همکارانش در کتابخانۀ آستان قدس رضوی به تهیۀ یک کتابشناسی کامل از کتابهایی با موضوع آذربایجان و انقلاب بپردازند تا مشتاقان و علاقهمندان بتوانند به راحتی و بدون اتلاف وقت در این زمینه به منابع و اطلاعات مورد نیاز خود دست یابند. در مقدمهی این مقاله دربارۀ آذربایجان و نقش مردم غیورش در انقلابهای مردمی و تحولخواهی و مبارزه با ظلم و استبداد نکاتی بیان شده و بعد از آن یکصدوپنجاهوپنج اثر پیرامون این موضوع فهرست شده است.
کلیدواژه:
آذربایجان، انقلاب، کتابشناسی، مقالهشناسی، کتابخانه آستان قدس رضوی.
