مولف در این اثر برآن است که از دیدگاه ادبی به بررسی کتاب مقدس بپردازد. در اصل وی در تلاش بوده است به بررسی یکسرهی استقرایی تصاویر و روایت در کتاب مقدس دست زده و بعد توضیح دهد چگونه این عناصر سبب برقراری قالب تخییلی – و به تعبیر خودش، جهان اساطیری – گردیده و ادبیات غرب تا قرن هیجدهم در این قالب عمل کرده و هنوز هم در حد بسیاری عمل میکند.
لازم به ذکر است که کتاب حاضر تحقیقی درباره کتاب مقدس نیست، دربارهی علم کلام هم نیست. شرح تلقی شخصی مولف از کتاب مقدس است و در هیچ جا با حجیت اجماع محققانه سخن گفته نشده است.
این کتاب به تصادف نقش " آینه دوگانه" ای را گرفت که مبنای بحث است. و در خود کتاب مقدس مسیحیان وجود دارد و در بخش دوم با کاربرد صریحتر اصول انتقادی خویش در کتاب مقدس، منتها به ترتیب عکس، سرو کار داریم. مولف بحث خود را با چیزی آغاز کرده است که در سنت به آن وحی میگویند و هفت مرحله برای آن قائل شده است: پیدایش، خروج، شریعت، حکمت، نبوت، انجیل( بشارت)، و مکاشفه. برای بینش مکاشفهای دو شکل فرض شده است که در کل میشود هشت مرحله، و مرحله هشتم ما را به نهادهی اصل نقش خواننده بازمیگرداند. پس از آن، ابتدا بررسی استقرایی تصاویر، و آن وقت ساختارهای روایی کتاب مقدس میآید، و این همان جایی است که کتاب حاضر از آن نشات گرفته است. در فصل اخر تلقی دیگری از " ریطوریقای مذهب" به دست می دهیم. این فصل مشتمل است بر طرح کوتاهی از مفهوم چند لایهای معنی، یا مفهوم" ذوالمعانی" . انطباق آن با کتاب مقدس.
بخش مقدمه و ذی المقدمه از چیزی که لازم است دربارهی نسبت کتاب مقدس با ادبیات غرب باشد، استخراج شده است. و اما فصل اول کتاب سر و کار با زبان است- آن هم نه به زبان خود کتاب مقدس، بلکه زبانی که مردم به وقت گفتن از این کتاب و سوالهای مرتبط با آن، از قبیل وجود خدا، به کار میبرند . این فصل مقدماتی برای بحث دربارهی تاثیرتخییلی کتاب مقدس زمینه ای بنیان نهاد و به همین دلیل هم به نظر مقدمهای ضروری است، هر چند که تماس مستقیم آن با کتاب مقدس دز مطالعه نخست جزئی به نظر بیاید.
دو فصل بعدی دربارهی اسطوره و استعاره است و تعریف این دو لفظ در حوزهی نقد، و عمدهی مطلب هم بنیاد نهادن این نکته است که اسطوره و استعاره به این سوال جواب میدهد: معنای لفظی و حقیقی کتاب مقدس چیست؟
و اما فصل چهارم این اثر، درباره نوع شناسی ، خاتمهای است بر بخش نخست، به این ترتیب که که در این فصل بعد زمانی به مبحث افزوده میشود و با شیوهی سنتی که مسیحیان مطابق آن کتاب مقدس را خواندهاند مرتبط میگردد.
رمز کل: کتاب مقدس و ادبيات/ نورتروپ فراي؛ ترجمه صالح حسيني.- تهران: نيلوفر،1397.