بررسی شعر عشق خوش سودا مولانا
مهدی برجسته
درس زبان فارسی
دانشگاه فرهنگیان ثامن الحجج
استاد گرانقدر : دکتر سید علی کرامتی مقدم

بیت اول
توضیح: گسل از مصدر گسستن / بند بگسل : کنایه از اینکه آزاد باش/ مقصود از پسر نوع انسان اعم از پسر و دختر و پیر و جوان و ... می
» بند و فعل امر باش « باشد/مراعات نظیر در واژگان زر و سیم /آرایه تکرار در واژه
معنی : ای انسان ! بندهای اسارت و وابستگی به تعلقات و دلبستگی های دنیوی را پاره کن و آزاد و رها باش . تا کی می خواهی در بند و
اسارت مادیات و زر و سیم جهان باشی!
بیت دوم
بیت به شیوه سوال و جواب بیان شده است. /» بحر و کوزه « توضیح :آرایه مراعات نظیر در میان واژگان
معنی : تو می خواهی آب دریا را در داخل کوزه ای بریزی امّا غافل از آن هستی که گنجایش و ظرفیّت کوزه بسیار اندک و محدود است و بیش از
مصرف یک روز در آن گنجایش وجود ندارد.
مفهوم بیت آن است که ای انسان تو در اثر غالب شدن انگیزه حرص و طمع می خواهی همه چیز جهان را از آن خود نمایی ولی غافلی که قسمت و
نصیب هر کس در جهان محدود و اندک است و این افزون طلبی و زیاده خواهی تو بی فایده و بی ثمر است.
بیت سوم
صدف قانع صدفی است که از میان آب بیکران / » صدف و دُر « توضیح: کوزه ی چشم اضافه ی تشبیهی است/آرایه ی مراعات نظیر میان واژگان
اقیانوس و دریا فقط به یک قطره آب بسنده می کند و در نهایت آن را به مروارید تبدیل می کند.
معنی : انسان های حریص و طمعکار هرگز از مال و ثروت جهان سیر نمی شود و چشم طمعکاران به سان کوزه ای است که هرگز از آب پر نمی
شود.اگر صدف به یک قطره آب قناعت نکند صاحب گنج و مروارید نمی شود.
بیت چهارم
» چاک و پاک « توضیح :جامه در عشق چاک کردن کنایه از تجربه اندوختن در عشق است / آرایه جناس ناقص بین واژگان
معنی : هر کس در عشق و عاشقی روزگاری صرف کرده است و تجربه ای در آن اندوخته است وجود وی از تمام عیب ها و کاستی ها همچون
حرص و طمع و ... پاک می گردد. ) بالاترین مراتب و درجات عشق ،عشق به خداوند لایزال است که باعث رهایی از پلیدی می شود

http://zabanefarsi.blogfa.com/post/1223