بررسی شعر آسایش بزرگان از پروین اعتصامی
تهیه کننده : کیانوش قنبرزاده
آسایش بزرگان
شنیده اید که آسایش بزرگان چیست ؟ برای خاطر بیچارگان نیاسودن
به کاخ دهر که آلایش است بنیادش مقیم گشتن و دامان خود نیالودن
همی ز عادت و کردار زشت کم کردن هماره بر صفت و خوی نیک افزودن
ز بهر بیهده ، از راستی بری نشدن برای خدمت تن ، روح را نفرسودن
رهی که گمرهیش در پی است نسپردن دری که فتنه اش اندر پس است نگشودن
بررسی ابیات
شنیده اید که آسایش بزرگان چیست ؟ برای خاطر بیچارگان نیاسودن
معنی : می دانید که چه چیزی بزرگان را به آرامش می رساند ، این که به دلیل ناراحتی بیچارگان آرام نباشند.
قلمرو ادبی : پارادوکس : آسایش در نیاسودن
به کاخ دهر که آلایش است بنیادش مقیم گشتن و دامان خود نیالودن
معنی : این که در روزگاری که پایه و اساسش بر ناپاکی بنا شده است ، زندگی کنند اما خود را آلوده و گرفتار گناه نکنند.
قلمرو ادبی : اضافه تشبیهی : کاخ دهر ، کنایه : دامان آلودن کنایه از گرفتار گناه شدن
همی ز عادت و کردار زشت کم کردن هماره بر صفت و خوی نیک افزودن
معنی : همواره به دنبال کم کردن عادت ها و رفتار بدشان باشند و همیشه بر ویژگی های اخلاقی خوبشان بیفزایند.
قلمرو ادبی : تضاد : زشت و نیک
ز بهر بیهده ، از راستی بری نشدن برای خدمت تن ، روح را نفرسودن
معنی : به دلایل بی ارزش از راه راست دور نشوند و برای خدمتگزاری به جسم روح خود را از بین نبرند.
قلمرو ادبی : تضاد : روح و تن
رهی که گمرهیش در پی است نسپردن دری که فتنه اش اندر پس است نگشودن
معنی : این که در راهی که موجب گمراهی می شود قدم نگذارند و وارد جریانی که حاصل آن رنج و اختلاف است نشوند.
قلمرو ادبی : کنایه : ره سپردن کنایه از رفتن و در گشودن کنایه از وارد شدن
قلمرو فکری شعر :
مفهوم : شاعر در این شعر راه دستیابی به آرامش را همدردی با ستم دیدگان می داند. این که فرد بتواند خود را از گناهان دور نگه دارد و همواره بر ویژگی های خوب خود بیفزاید.
http://zabanefarsi.blogfa.com/post/1220
