بررسی محتوایی وسبکی قصیده صاحبیه سیدرضا هندی ومقایسه آن باقصیده محمد جواد بلاغی درخصوص غیبت امام مهدی علیه السلام
استاد راهنما: عبدالعلی آل بویه لنگرودی
نگارش: مهری نوروزی
دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی1397
چکیده
سبک‌شناسی مطالعه سبکی است که در یک متن یا یک قطعه گفتاری استفاده شده و اثری که نویسنده یا گوینده می‌خواهد با استفاده از یک سبک به‌خصوص بر مخاطب خود داشته باشد. سبک هر کس، روشی است که برای بیان اندیشه خود برمی‌گزیند مشروط بر اینکه این روش را خود ابداع کرده باشد یا حداقل با روش دیگران متفاوت باشد موضوع امام مهدی همواره در ادبیات متعهد شیعی مورد توجه بوده وهست. شاعران متعهد به اهل بیت با سرودن اشعاری با موضوعاتی چون مدح، ولادت، غیبت ایشان ارادت خود را به ساحت مقدس حضرت مهدی نشان داده اند. سیدرضا هندی ومحمد جواد بلاغی از جمله شعرای متعهد هستندکه در رد قصیده بغدادیه آلوسی و مدح حضرت مهدی شعر سروده اند. این پژوهش ضمن بررسی محتوایی، به مقایسه سبکی دو قصیده در سطح واژگان، نحوی، اوایی وبلاغی پرداخته است. در سطح محتوایی دو شاعر علاوه بر اینکه به مدح و وصف امام مهدی پرداخته اند سعیشان بر این بوده است با آوردن دلایل منطقی و با استناد به احادیث پیامبر و آیات قرآنی و روایات تاریخی به شبهه های وارد شده از جانب آلوسی پاسخ بدهند. ایشان قصاید خویش را با تصاویر زیبا آراسته اند تا مخاطب مجذوب قصاید شود وبه عمق محتوا پی ببرد. در زمینه مقایسه سبکی تفاوتهای زیادی در سبک این دو شاعر می توان دید. مهمترین نتایج پژوهش این است که این دو قصیده از لحاظ محتوایی با هم شباهت زیادی دارند اما در زمینه سبکی در سطح واژگانی، متضاد و مترادف در قصیده سید درضا هندی بیشتر استفاده شده مراعات نظیر در درهردو قصیده در یک سطح دیده می‌شود که باعث آهنگین بودن متن شده است. اما در سطح نحوی محمد جوا د بلاغی بیشتر از جملات فعلیه و از فعلهای مضارع استفاده کرده که استمرار و تداوم در رویدادها را می رساند ولی در قصیده سید رضا هندی جملات اسمیه بیشتری استفاده شده که هدف ایشان ثبوت و پایداری در معانی می‌باشد. حذف در قصیده سیدرضا هندی بسامد بالایی دارد که شامل حذف فعل، حذف مضاف الیه وحذف مبتدا وخبر می‌باشد. درسطح آوایی، آوا و موسیقی در اشعار دو شاعر برخاسته از تکرار واژگان و برگزیدن اوزان مناسب و آوردن کلمات آهنگین و هم قافیه و بکار گیری آرایه های لفظی مانند جناس، تضاد و واج آرایی، است که ترکیب زیبایی در اشعار محمد جواد بلاغی و سید رضا هندی آفریده است همان طور که ذکر شد نتیجه پژوهش نشان می دهد که قصیده سید رضا هندی ومحمد جواد بلاغی ازلحاظ محتوا با هم شباهت زیادی دارند ولی از لحاظ سبکی با هم متفاوت می باشند و قصیده سید رضا هندی از شیوایی و رسایی بیشتری برخوردار است.
کلید واژهها: قصید صاحبیه، سیدرضا هندی، محمد جواد بلاغی، غیبت، امام زمان
