بررسی عناصر راوی و فضاسازی مجموعه مستند روایت‌فتح اثر شهید سید مرتضی آوینی
استاد راهنما: مهدی رحیمی
نگارش: سعیده حیه در
دانشگاه بیرجند، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 1398
چکیده
روایت فتح مجموعه فیلم‌های مستندی در مورد هشت سال دفاع مقدس است که توسط گروه تلویزیونی جهاد، به کارگردانی«شهید سید مرتضی آوینی» ساخته و اجرا شد. این مجموعه مستند از اولین سال‌های جنگ ایران و عراق آغاز شد و تا هنگام شهادت مرتضی آوینی ادامه داشت. آوینی در روایت فتح، شیوه ای خاص برگزیده است و از آنجا که بررسی تمامی عناصر روایت در این پژوهش میسر نبود، این رساله تنها به دو عنصر راوی و فضاسازی پرداخته است و از آنجا که تاکنون هیچ گونه پژوهشی در این راستا صورت نگرفته است این بررسی می‌تواند علاوه بر شناخت شیوه‌های روایت و فضاسازی، زمینه آشنایی با ساختاربندی مستندهای از این دست را نیز فراهم آورد. گردآوری اطلاعات این تحقیق منوط به مطالعه هدفمند در منابع کتابخانه ای و اینترنتی بوده و مبنای روش تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پژوهش، توصیفی و تحلیلی است؛ ابتدا تعاریف با شیوه فیش برداری فراهم شد سپس بررسی تطبیقی و طبقه بندی اطلاعات صورت گرفت. بر اساس تحلیل‌های انجام‌شده مشخص گردید که سید مرتضی آوینی در روایت این اثر از تلفیقی چند زاویه دید استفاده کرده است بدین گونه که از زاویه دیدهای مختلفی نظیر دانای کل نامحدود، دیدگاه اول‌شخص، دیدگاه دوم‌شخص، تک‌گویی بیرونی، خود گویی یا حدیث نفس و زاویه دید ایدئولوژیک و چندصدایی بهره برده است البته این‌گونه نیست که آوینی در هر قسمت از یک زاویه دید استفاده کند بلکه هر قسمت تلفیقی از چند زاویه دید است. راوی در مجموعه مستند روایت فتح از نوع آشکار است و آوینی، با بهره‌گیری از صدای راوی و روایت اول‌شخص، داستان و گفتار متن‌ها را به سمع و بصر بیننده و مخاطب می‌رساند. آوینی با ایجاد صحنه‌هایی نو در مستند جنگی و گفت‌وگو با رزمندگان هشت سال دفاع مقدس می‌کوشد تا فضاسازی موثری به وجود آورد. او علاوه بر استفاده از موسیقی به‌عنوان زیر صدا، از موسیقی واقعی و افکت که همان صدای تیر و ترکش است بهره جسته و به‌جای به کار بردن لحنی روایی، از لحن شاعرانه استفاده کرده است. به نظر می‌آید که راوی در این مستند برای نشان دادن به حق و پاک و مطهر بودن رزمندگان و دفاع از جبهه ایران در قالب مذکور، روایت می‌کند، همچنین آوینی در فضاسازی این هدف را دنبال می‌کرده است که با نشان دادن صحنه‌های نبرد و موسیقی و صدای محیط، مردم را به همدردی با خانواده شهدا و رزمندگان دعوت کند تا نسبت به آنها ادای دین کرده باشد.
کلید واژه ها: مرتضی آوینی، ادبیات پایداری، راوی، فضاسازی
این پایان نامه در کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی موجود است.
