عنوان : کارکردهای تعلیمی ادبیات فارسی
نویسندگان : رضی احمد
چکیده مقاله:
ادبیات منبعی با ارزش برای کسب اطلاعات و یادگیری دانش ها و مهارت ها و کسب آگاهی نسبت به خود, دیگران و پدیده های هستی است و نوع تعلیمی آن مهم ترین و اصلی ترین گونه ادبی در تاریخ ادبیات ایران است که از ابتدای شکل گیری ادب فارسی تاکنون رواج داشته است. این مقاله بر آن است تا ضمن یادآوری کارکردهای ادبیات در دوره معاصر, ادبیات تعلیمی را از نگاه کارکردی مورد بررسی قرار دهد و ویژگی های آموزش از راه ادبیات را برشمرد و نشان دهد که امروزه این نوع ادبی از جهت محتوا و فرم و انواع, گسترده تر شده است. این پژوهش می تواند جایگاه ادبیات تعلیمی را به عنوان یک پدیده فرهنگی و هنری در مجموعه آثار ادبی بنمایاند و مشخص کند که این گونه به چه کار می آید و پاسخگوی کدام نیازهاست. این مطالعه نشان می دهد که ادبیات تعلیمی دارای کارکردهای متنوعی است و آن را می توان امروزه در گونه های مختلف, از جمله در ادبیات کودک, ادبیات عامه پسند و ادبیات اینترنتی نیز دید و در فرم های ادبی مختلف ازجمله رمان, داستان کوتاه, داستان مینی مالیستی, فیلمنامه, نمایشنامه, وبلاگ و حتی ترانه ردیابی کرد. با این تفاوت که در این دوران, مفاهیم اخلاقی, سیاسی, اجتماعی, حقوقی و ... بیشتر به صورت پوشیده و از طریق دلالت ضمنی به مخاطبان القا می شود, بویژه در ادبیات داستانی که در آن تعلیم مفاهیم به صورت غیرمستقیم از راه نشان دادن وضعیت ها و شخصیت ها اتفاق می افتد.
استنادها:
• درونمایه های تعلیمی- اخلاقی در انیمیشن قصه های شاهنامه
• ترانه سرایی در ایران پس از پیروزی انقلاب
• تبیین شکاف بین سیاست و اخلاق بر مبنای نظریه ماکیاولی با بررسی پند و اندرز در داستان شیر و گاو کلیله و دمنه
• کارکردهای تعلیمی اسطوره در مثنوی مولوی
• بررسی اشعار تعلیمی کودک و نوجوان در ادبیات معاصر
• لحن تعلیمی در دیوان حافظ
ارجاعات:
• کمینه گرایی در داستان نویسی معاصر
• درباره چند وظیفه ادبیات
• ادبیات، بستری مناسب برای آموزش زبان به زبان آموز ایرانی
