تصحیح دیوان اشعار وامق یزدی(دکتری)

استاد راهنما: کهدویی،محمدکاظم

نگارش: غفوری احمدآبادی، حامد؛ دانشگاه یزد.- 1395.

چکیده

محمّدعلی وامق یزدی یکی از شاعران و نویسندگان معروف در عصر قاجار به شمار می‌آید. وامق از طرف پدر، از سادات صحیح النّسب یزد بوده و از طرف مادر از اکابر و اعیان کرمان است. وی در کرمان متولّد شد و در یزد نشو و نما یافت. وی در کودکی به یزد سفر کرد و در مدرسه مصلّی مشغول به تحصیل علم شد و مابین سی تا چهل سالگی به عراق و خراسان و عتبات عالیات راهی شد و با بزرگان و مشاهیر هر ولایت طریق مجالست و مصاحبت سپرد و با کسب فیض از آنها به یزد بازگشت. او در ابتدا تخلّص وامق را برای خود برگزید؛ ولی در دوره عبدالرّضاخان با اصرار او تخلّص«ساقی»را برگزید، و بعد از انقراض دولت عبدالرّضاخان به تخلّص اوّل بازگشت. او در اواخر عمر به روستای فهرج رفت و به کشاورزی مشغول شد؛ تا اینکه دو ماه بعد از تمام کردن تذکره میکده، یعنی در سال 1262 ه ق در همان روستا به بیماری وبا مبتلا شد و بر اثر این بیماری درگذشت.وامق در انواع شعر اعم از قصیده، غزل، مثنوی، قطعه، رباعی، ترکیب‌بند دستی داشته است و در آنها به صورت‌های جدّ، هزل، هجو، مطایبه و لُغز طبع آزمایی کرده است: امّا سیمای حقیقی وامق را باید در قصاید او جستجو کرد؛ با خواندن تعدادی از قصاید او می‌توان به این نکته پی برد که وامق از بسیاری از علوم و فنون چون: علم نجوم ، بازی نرد و شطرنج آگاهی‌ داشته و از روایات تاریخی و اساطیری، قصص‌های دینی و قرآنی در دیوان خود بهره فراوان برده است. او در دیوان حاضر به ترتیب از شاعرانی مانند انوری، خاقانی، نظامی، عنصری، سنایی، ناصر خسرو، سعدی، حافظ و قائم مقام فراهانی و.... پیروی و تقلید کرده است. پژوهش حاضر از پنج فصل تشکیل شده است؛ فصل اول شامل کلیّات تحقیق است. در فصل دوم مبانی نظری تحقیق، که به معرّفی شاعر و آثار او، ویژگی اشعار وامق، ممدوحان وامق، شیوه تصحیح و غیره پرداخته شد. در فصل سوم که بدنه اصلی این پایان نامه است، به تصحیح دیوان اشعار محمد علی وامق یزدی پرداخته شد که بر اساس نسخه کتابخانه ملی ملک تهران و به روش قیاسی صورت گرفت. در فصل چهارم شرح پاره‌ای از ابیات دشوار دیوان و برخی از تعلیقات ضروری و فصل پنجم نتیجه‌گیری کلّی از پژوهش آورده شد.واژه های کلیدی: وامق یزدی، عصر قاجار، تصحیح متون، شعر دوره بازگشت.

کلیدواژه ها: تصحیح متون،وامق یزدی،شعر،دوره بازگشت،قاجار

کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی