یکی‌ از واجبات مالی اسلام، زکات فطره یا زکات بدن به‌ معنی شکرانه سلامت اعضای خانوار است که مصادف با عید فطر به نیازمندان پرداخت می‌شود و در زمره تکالیف اقتصادی اسلام است.

یکی‌از اعمال واجب مالی در روز عید فطر پرداختن زکات فطره است. زکات فطره بر کسانی واجب است که با داشتن شرایط عمومی چون بلوغ، عقل، حریت، غنا، عدم بیهوشی در شب عید فطر و حلول ماه شوال بر سرپرست خانوار واجب می‌شود در این راستا بهنام فروتن‌نیا، نویسنده و پژوهشگر لرستانی، در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری ایکنا لرستان، قرار داده است، به این موضوع می‌پردازد:

دین اسلام به عنوان آخرین دین از ادیان الهی و به‌عنوان کامل‌ترین دین در حوزه‌های مختلف بشر برنامه‌های موزون اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در منشور این دین، قرآن‌کریم، سنت و سیره پیامبر و امامان معصوم برای تکامل انسان و سعادت بشریت بیان نموده است.

یکی‌از واجبات مالی اسلام، زکات فطره یا زکات بدن به‌معنی شکرانه سلامت اعضای خانوار که مصادف با عید سعید فطر به نیازمندان پرداخت می‌شود و در زمره تکالیف اقتصادی اسلام آمده است.

امسال در حالی‌که ویروس مخوف، مخرب و فراگیر کرونا سراسر جهان را با تهدید و بیماری دچار خانه‌نشینی و انزوا کرد ماه مبارک رمضان با شب زنده‌داری و نیایش مسلمانان به انتها رسید، علی‌رغم مشکلات ناشی‌از خطر بیماری کرونا، آحاد مردم پای تکالیف دینی ایستادند و کانون گرم خانواده با عطر دعاهای ماه مبارک رمضان خوشبو شد تا در سایه مناجات سحر و شب‌های قدر رحمت خداوند بیش از پیش به بندگان جاری و ساری شود.حالا غروب آفتاب شب عید هلال داسی شکل ماه نوید عید سربلندی و آزادگی از قید دنیا و رسیدن به مرحله رحمت و آمرزش می‌دهد عیدی که مسلمانان به شکرانه یک ماه ضیافت الهی و نشستن بر خوان رب العالمین که موجبات رضای آفریدگار خویش را فراهم کردند به جشن می نشینند تا آنچه در این یک ماه اندوخته‌اند پاس بدارند و شکر بجای آورند. در کنار تکالیف دینی فردی و اجتماعی عید سعید فطر جلوه زیبای مشارکت اجتماعی در کمک به هموطنان با پرداخت زکات فطره خانواده جلوگر سیمای مسئولیت اجتماعی مسلمانان در مقابل هم‌نوعان خود می‌باشد.

میزان و مصارف زکات فطره

میزان زکات فطره بر اساس قوت غالب تعیین می شود که امسال بنا به فتوای مقام معظم رهبری به‌ازای هر نفر ۱۰۰ هزار ریال معادل ده هزار تومان تعیین شده است که می‌بایست قبل از طلوع آفتاب پول زکات فطره جدا شود.

برابر دستور قرآن‌کریم در آیه ۶۰ سوره توبه «إِنَّمَا الصَّدَقَتُ لِلْفُقَرَآءِ وَالْمَسَکِینَ وَالْعَمِلِینَ عَلَیْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِى الرِّقَابِ وَالْغَرِمِینَ وَ فِى سَبِیلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِیلِ فَرِیضَةً مِّنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ‏» موارد هشت‌گانه برای مصرف زکات بیان شده است که یک پیام اجتماعی و نوعدوستی ظریف در آن نهفته یعنی کمک به ساختن جامعه عاری از هرگونه آسیب و نقصان، از نیازهای فردی محرومین که مهمترین جایگاه مصرف زکات است تا در راه ماندگان، ترویج اسلام، امور عام‌المنفعه و حتی کمک به آزادی زندانیان که همه ساله برابر فتوای علمای اسلام بیان می‌شود. فرد زکات دهنده با انتخاب و تفکر نوع نیاز را تشخیص و پس‌از آن یا در میان اقوام و همسایگان کمک می‌کند یا توسط متولیان جمع‌آوری که بر اساس مسئولیت شرعی و قانونی برای مصارف خاص پرداخت می نماید.

زکات فطره؛ مسئولیت اجتماعی

مکتب اسلام به‌عنوان آخرین و کامل‌ترین دین برای جنبه‌های فردی و اجتماعی انسان برنامه‌های متعدد، قوانین و توصیه‌های مهمی تدوین نموده که مسلمانان در بخش‌های قوانین ملزم به رعایت آن می‌باشند اگرچه ابعاد مختلف دین اسلام برای زندگی فردی بیان شده اما در مقابل آن نیز مسئولیت‌های اجتماعی مکمل انجام فریضه‌های شخصی است رفتارهایی چون مسئول بودن و مسئولیت‌پذیری در ساختار اجتماع از مهم‌ترین ابعاد دین اسلام است تا  آنجاکه در مقابل خانواده، خویشاوندان، اجتماع، مسلمانان، و حتی همنوعان برنامه‌های مهم بیان نموده.یکی از مسئولیت‌ها در مقابل جامعه تکالیف اقتصادی چون خمس و زکات است که مسلمانان مکلف به پرداخت آن هستند و زکات فطره در ذیل زکات نه تنها یک واجب مالی بلکه یک مسئولیت اجتماعی است تا فرد علاوه بر تکلیف دینی در رفع نیازهای اجتماع مشارکت نماید.

امسال ماه مبارک رمضان حال و هوای دیگری داشت سایه بیماری و خطر ویروس کرونا اگرچه مانع از برگزاری اجتماعات معنوی چون جلسات تفسیر قرآن، نمازهای جماعت، شب‌های قدر، سفره‌های افطاری، نذورات، کمک به یتیمان و نیازمندان، آزادی زندانیان غیر عمد و... را به تعطیلی کشاند اما روح معنویت و دعاهای خانواده‌های مسلمان ایرانی و مشارکت در کاهش آلام آسیب دیدگان از بیماری کرونا در قالب رزمایش هم‌دلی برای ایران همدل تجلی پیدا کرد و صحنه‌های ناب مردم نوازی در تاریخ روز‌های سخت وطن جاودانه ماند.حالا در آیین عید سعید فطر با انجام تکلیف مالی پرداخت زکات فطره به نیازمندان شکوه و زیبایی ایران همدل سروده می‌شود.