حضرت زینب(س) یکی از بافضيلت‏ ترينِ زنان جهان، دارای جلالت شأن، منزلت والا، قوّت استدلال، برترى عقل، استوارى قلب، فصاحت زبان و بلاغت بيان، بانویی شجاع و با شهامت، سخنور و مفسر بود. حیات آن حضرت با صبر و شکیبایی و مقاومت در برابر مصائب فراوان همراه بود. منزلت و جايگاه ایشان در خاندان پیامبر بسیار رفیع است. بعد از حادثه غم بار عاشورا سرپرستی کاروان اسرا را بر عهده گرفت. خطبه های با صلابت و کوبنده در مجلس ابن زیاد و یزید، گویای فصاحت و بلاغت و علم دانش آن بزرگوار است.

حضرت زینب (س) روز پنجم جمادى الاول در سال ششم هجری در خانه بزرگمرد تاریخ، حضرت علی (ع) و برترین و شریفترین زنان جهان فاطمه زهرا(س) دیده به جهان گشود. وی شخصیتی است ویژه که در خاندان شریف نبوی رشد یافت و جامع صفات نیک و پسندیده و افتخار تاریخ گردید.

وقتي خبر تولد نوزاد عزيز، به گوش رسول خدا (ص) رسيد. رسول خدا (ص) براى ديدار او به منزل دخترش ‍ حضرت فاطمه زهرا (س) آمد و به دختر خود فاطمه (س) فرمود:

«دخترم ، فاطمه جان ، نوزادت را برايم بياور تا او را ببينم».

فاطمه (س) نوزاد كوچكش را به سينه فشرد، بر گونه هاى دوست داشتنى او بوسه زد، و آن گاه به پدر بزرگوارش داد. پيامبر (ص) فرزند دلبند زهراى عزيزش را در آغوش كشيده صورت خود را به صورت او گذاشت و شروع به اشك ريختن كرد. فاطمه (ص) ناگهان متوجه اين صحنه شد و در حالى كه شديداً ناراحت بود از پدر پرسيد: پدرم ، چرا گريه مى كنى ؟!

رسول خدا (ص) فرمود: «گريه ام به اين علت است كه پس از مرگ من و تو، اين دختر دوست داشتنى من سرنوشت غمبارى خواهد داشت ، در نظرم مجسم گشت كه او با چه مشكلاتى دردناكى رو به رو مى شود و چه مصيبتهاى بزرگى را به خاطر رضاى خداوند با آغوش باز استقبال مى كند».

در آن دقايقى كه آرام اشك مى ريخت و نواده عزيزش را مى بوسيد، گاهى نيز چهره از رخسار او برداشته به چهره معصومى كه بعدها رسالتى بزرگ را عهده دار مى گشت خيره خيره مى نگريست و در همين جا بود كه خطاب به دخترش فاطمه (س) فرمود: «اى پاره تن من و روشنى چشمانم ، فاطمه جان ، هر كسى كه بر زينب و مصايب او بگريد ثواب گريستن كسى را به او مى دهند كه بر دو برادر او حسن و حسين گريه كند».

گريه جبرئيل بر مصايب زينب (س)

روايت شده است كه پس از ولادت حضرت زينب (س)، حسين (ع) كه در آن هنگام كودك سه چهار ساله بود، به محضر رسول خدا (ص) آمد و عرض كرد:«خداوند به من خواهرى عطا كرده است ». پيامبر(ص) با شنيدن اين سخن ، منقلب و اندوهگين شد و اشك از ديده فرو ريخت . حسين (ع) پرسيد: «براى چه اندوهگين و گريان شديد؟»پيامبر(ص) فرمود: «اى نور چشمم ، راز آن به زودى برايت آشكار شود»

تا اينكه روزى جبرئيل نزد رسول خدا (ص) آمد، در حالى كه گريه مى كرد، رسول خدا (ص) از علت گريه او پرسيد، جبرئيل عرض ‍ كرد: «اين دختر (زينب ) از آغاز زندگى تا پايان عمر همواره با بلا و رنج و اندوه دست به گريبان خواهد بود؛ گاهى به درد مصيبت فراق تو مبتلا شود، زمانى دستخوش ماتم مادرش و سپس ماتم مصيبت جانسوز برادرش امام حسن (ع) گردد و از اين مصايب دردناك تر و افزون تر اينكه به مصايب جانسوز كربلا گرفتار شود، به طورى كه قامتش خميده شود و موى سرش سفيد گردد».

پيامبر (ص) گريان شد و صورت پر اشكش را بر صورت زينب (س) نهاد و گريه سختى كرد.

نامگذارى زينب از طرف خداوند

هنگامى كه زينب (س) متولد شد، مادرش حضرت زهرا (س) او را نزد پدرش اميرالمؤ منين (ع) آورده و گفت : اين نوزاد را نامگذارى كنيد! حضرت فرمود: من از رسول خدا جلو نمى افتم .

در اين ايام حضرت رسول اكرم (ص) در مسافرت بود. پس از مراجعت از سفر، اميرالمؤ منين على (ع) به آن حضرت عرض كرد: نامى را براى نوزاد انتخاب كنيد. رسول خدا (ص) فرمود: من بر پروردگارم سبقت نمى گيرم .

در اين هنگام جبرئيل (ع) فرود آمده و سلام خداوند را به پيامبر(ص) ابلاغ كرده و گفت :

نام اين نوزاد را ((زينب )) بگذاريد! خداوند بزرگ اين نام را براى او بر برگزيده است .

القاب حضرت زینب(سلام الله علیها)
حضرت زینب(س)، القاب زیادی دارند از جمله: (عقیله بنی هاشم: بانوی خردمند بنی هاشم. کَعبَهُ الرّزایا:  قبله رنج‌ها؛ نائِبَهُ الزَهراء(س) جانشین و نماینده حضرت زهرا؛ نائِبَهُ الحُسَین(علیهم السلام): جانشین و نماینده امام حسین ؛ مَلیکَهُ الدُنیا؛ عالِمَهُ غَیرَ مُعَلِّمَه: دانای بی آموزگار؛ فَهِمَه غَیرَ مُفَهِّمَه: فهمیده بدون فهماننده؛ عَدیلَهُ الخامِس مِن اَهلِ الکَساء: همتای پنجمین نفر از اهل کساء؛ کَفیلَهُ السَجّاد: سرپرست امام سجاد(علیه السلام)؛ سِرُّ أبیها: راز پدرش امام علی(علیه السلام)؛ الصِدِّیقَهُ الصُغری: صدیقه کوچک؛ عابِدهُ آلِ عَلى: پارسای خاندان امام علی(علیه السلام)؛ بَطِلَهُ کَربَلاء: قهرمان کربلا؛ عَظیمَهُ بَلواها: بانویی که امتحانش بزرگ بود؛ الباکِیة: بانوی گریان؛ سَلیلهُ الزَهراء: خلاصه حضرت زهرا؛ امینه اللّه: امانت‌ دار الهی؛ آیَهُ مِن آیاتِ اللّه: نشانه ای از نشانه ‌های خدا؛ مَظلُومَهُ وَحِیدَه: ستمدیده تنها؛ صابِرَهُ مُحتَسِبَه: صبور برای خداوند.

او به دلیل اینکه مصایب فراوان دید، «امّ المصائب» ناميده شد؛ مصيبت درگذشت جدّش پيامبر خدا(صلى الله عليه و آله)، مصيبت درگذشت مادرش زهرا(سلام الله عليها) و رنج‏هاى او، محنت‏هاى پدرش امير مؤمنان على(عليه السلام) و مصيبت كشته شدن او، محنت و شهادت برادرش حسن(عليه السلام) و مصيبت بزرگ شهادت برادرش حسين(عليه السلام) را از ابتدا تا انتها، شاهد بود و از كربلا به اسارت برده شد.

همراه با قیام برادر و مروِج انقلاب حسینی
حضرت زينب(سلام الله عليها) از آغاز قيام امام حسين(عليه السلام) با برادر خویش همراهی کرد و در تمام دوران‏ قيام، همدل و رازدار او بود. شب عاشورا و گفتگوهايش با برادر، روز عاشورا و استقبال‏ هاى شكوهمندش از شهيدان، شب يازدهم محرّم و رثاى جانسوز او در كنار قامت خونين برادر و خطاب او به پيامبر خدا، اینها جلو ه ای از صفحات زرّين و جاودانه زندگانى سرشار از جلالت، شكيبايى و والايى اوست.

آن حضرت، استوار و شکوه مندانه پس از حادثه عاشورا، سرپرستى قافله اسيران را بر عهده گرفت. وقتی مردم كوفه فرزندان پيامبر را آن گونه ديدند، گریه و شیون سر دادند، حضرت زينب(سلام الله عليها) با صلابت و محکم این گونه سخن گفت: اى كوفيان! اى نيرنگ بازان و خيانتكاران و بى‏ وفايان! اشكتان خشك و ناله ‏تان آرام مباد! مَثَل شما، مَثَل كسى است كه رشته ‏هاى خود را پس از تابيدن، از هم باز مى‏ كند ... واى بر شما! مى‏دانيد چه جگرى از پيامبر(صلى الله عليه و آله) پاره پاره كرديد و چه پيمانى را شكستيد و كدامين پرده ‏نشين او را بيرون كشيديد و چه حرمتى از او هتك كرديد و چه خونى از او ريختيد؟! آن حضرت زبان على(عليه السلام) در كام داشت، مردمانى كه بارها، خطابه‏ هاى مولا را شنيده بودند، كلام و خطابه على(عليه السلام) را به عيان ديدند، و كسى گفت: «به خدا سوگند، زنِ باحيايى چنين سخنور، نديده بودم. گويى زبان على(عليه السلام) را بر كام دارد». خطابه‏ هاى حضرت زينب(سلام الله عليها) در اوج فصاحت و بلاغت و تأثير گذارى بيان مى‏ شد، كه او خود، فرزانه‏ اى موقعيت شناس بود. دکتر بنت الشاطی در توصیف حضرت زینب(سلام الله علیها) این گونه سخن می گوید: «زینب(سلام الله علیها) آیینه تمام نمای یک خانم شجاعی است که در لحظات بسیار سخت و بحرانی، کاری کارستان انجام داد. وی را شیرزن کربلا نامیدند؛ چراکه وی اولین خانمی است که در لحظات سخت با یتیمان و اسیران همدردی می کرد، بر بالای سر محتضران حاضر شد، برای انتقام خون شهیدانی که بدن هایشان عریان در کربلا مانده بود قیام کرد، و نگذاشت خون های به ناحق ریخته آنان به هدر رود و پایمال شود. زینب کبری(سلام الله علیها) علی رغم عمر کوتاهش بعد از حادثۀ عاشورا (یک سال و نیم)؛ توانست حزن و اندوه آن حادثۀ عظیم را در دل شیعیان آن چنان شعله ور کند که تا دنیا باقی است، این شعله خاموش نخواهد شد. آن بانوی بزرگ در این مدت کوتاه توانست مسیر تاریخ را عوض کند، لذت پیروزی ظاهری و موقتی را برکام ابن زیاد و یزید و بنی امیه، چنان تلخ کند که منجر به فضاحت و رسوایی دولت اموی گردد.

منابع:

http://www.aviny.com/Occasion/Ahlebeit/Bastegan/Zeinab/veladat/88/Milad.aspx

https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&typeinfo

https://iqna.ir/fa/news/1869794/

https://hawzah.net/fa/Article/View/