«عیون اخبار الرضا(ع)» منبعی معتبر برای دستیابی به معارف والای رضوی است و هر که بخواهد ساحت قدسی امام رضا(ع) را بشناسد، ناگزیر باید به این منبع مراجعه کند.
کتاب«عیون اخبار الرضا(ع)» از آثار شیخ صدوق، یکی از بزرگان علمای شیعه و نویسنده کتاب ارجمند «من لایحضره الفقیه» از کتب اربعه شیعه است که نقش ویژه ای در علم حدیث داشت.
این اثر، یکی از منابع مهم روایی شیعه به شمار میآید و همانند سایر آثار شیخ صدوق از اهمیت ویژهای برخوردار است.
کتاب «چشمه های بهشت»، خوانشی جدید از کتاب «عیون اخبار الرضا(ع)» درباره زندگی، آثار و روایات امام رضا(ع) است که به همت محمد هادی زاهدی، نویسنده و پژوهشگر، به زبان ساده و روان ترجمه شده است.
محمد هادی زاهدی، پژوهشگر، مترجم و نویسنده درباره تازه ترین اثر خود چنین می گوید:
منبعی معتبر از آموزه های رضوی
او در ابتدا می گوید: «شیخ صدوق، نخستین شخصی بود که کتابی ویژه درباره ی حضرت رضا(ع) در قرن چهارم هجری، حدود دو قرن بعد از شهادت حضرت رضا(ع) برای صاحب بن عباد وزیر دانشمند آلبویه نوشت».
زاهدی، کتاب «عیون اخبار الرضا» را منبعی معتبر و دست اول مربوط به تاریخ زندگی و آموزه های ارجمند امام رئوف، امام علی بن موسی الرضا(ع) عنوان می کند و ادامه می دهد: «این اثر در واقع، دایرة المعارفی مختصر درباره تاریخ زندگی، معارف، رسالهها، مناظرهها، پرسشها و پاسخها، روایات، کرامات و نوشتههای حضرت رضا(ع) است».
وی افزود: شیخ صدوق، تمام عمر گرانبهای خود را صرف آموختن معارف اهل بیت(ع) کرد. برای چیدن مرواریدهای بی مانند از دریای دانش اهل بیت(ع)، سفرهای بسیاری کرد و دنیای معاصر خود را زیر پا گذاشت. در هر شهر و دیاری که از عالم دانشمندی خبر یافته، حاضر شده و گنجی شایان از علوم اهل بیت(ع) را فراهم ساخته است. شیخ صدوق درکتاب «عیون اخبار الرضا» نیز زیارتنامه و روایات امام هشتم(ع) از پدر بزرگوارشان، روایات حضرت پیامبر(ص) و سایر ائمه معصومین(ع) درمورد حضرت رضا(ع)، نکتههای ناب تفسیری، اشعار زیبای امام هشتم(ع) و اشعار برخی از شاعران در مورد ایشان و اهلبیت (ع) را گردآوری کرده است. هم چنین، بسیار کوشیده تا روایات را از منابع اصلی آن در شهرهای مختلف جهان اسلام بشنود. مثلاً اگر میشنید که کسی در خراسان یا در حجاز، حدیثی از پیامبر و اهلبیت(ع) روایت کرده به آنجا سفر میکرد و خودش از زبان او میشنید و به شنیدن از واسطهها اکتفا نمیکرد.
این نویسنده و پژوهشگر با بیان اینکه آموزه ها، روایات و معارف رضوی که در کتاب «عیون اخبار الرضا» آمده است، کمک شایانی به ارادتمندان حضرت رضا(ع) برای شناخت این امام همام می کند، اظهار می کند: «معارف رضوی، اشعار و احادیث ایشان از نظر فکری و ذهنی، جهتدهیهای روشنی به ما ارائه میدهد و راههای خوب و مسیرهای زیبایی در حوزههای مختلف از جمله نحوه زندگی و برخورد با یکدیگر پیش روی ما میگذارد. به نظر می رسد برای دستیابی به معارف رضوی باید توجه ویژهای به کتاب «عیون اخبار الرضا» داشته باشیم تا آموزههای آن حضرت را از منبعی معتبر دریافت کنیم. هم چنین اثر منبعی بسیار خوبی برای نویسندگانی است که می خواهند در مورد امام رضا(ع) دست به قلم بزنند».
ترجمه روان مفاهیم عمیق رضوی
او با اشاره به اینکه تاکنون ترجمه های بسیاری بر کتاب «عیون اخبار الرضا» نوشته شده است، تصریح می کند: «ترجمه مرحوم علی اکبر غفاری و حمیدرضا مستفید یکی از بهترین ترجمه های کتاب عیون اخبار الرضا است که در جشنواره کتاب سال رضوی نیز برگزیده شده است. من نیز در کتاب «چشمه های بهشت؛ گزیده عیون اخبار الرضا(ع)» از آن بسیار بهره برده ام. از آن جایی که این ترجمه و ترجمه های دیگر این اثر، عالمانه و محققانه است، برخی مخاطبان نمی تواند با آن ارتباط برقرار کنند. از این رو، تصمیم گرفتم یک کتاب کوچک تر، گزیده تر با ادبیات امروزی بنویسم. با تعهد به متن، گزینش روایات و اخبار با توجه به نیاز نسل امروز، ترجمه ای یکدست، ساده و قابل فهم، مفاهیم بلند این دریای معرفت را دراختیار خوانندگان و ارادتمندان امام مهربانی ها قرار دهم که عموم مردم بتوانند آن را بخوانند و با آن ارتباط برقرار کنند».
به گفته زاهدی، قرارگیری مجموعه روایات مرتبط به یک موضوع درکنارهم برای انسجام بیشتر، رعایت ترتیب و توالی حوادث، تعهد کامل در ارائه ترجمه به متن برای حفظ اصالت روایات و اخبار، ترجمه روان روایات و معارف رضوی و گزینش روایات براساس نیاز نسل امروز از مهم ترین ویژگی های کتاب «چشمه های بهشت؛ گزیده عیون اخبار الرضا» است.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه کتاب «چشمه های بهشت؛ گزیده عیون اخبار الرضا»در پنج دفتر تدوین شده و ترجمه آن حدود یک سال طول کشیده است، ادامه می دهد: «دفتر نخست؛ روایتگر تاریخ زندگی امام رضا(ع) است و برای آنکه شرایط حاکم بر روزگار حیات آن حضرت را تا حدودی نشان دهد به صورت گذرا به زندگی امام موسی الکاظم(ع) پرداخته شده است.در دفتر دوم، آموزهها و معارف رضوی، دفتر سوم معارف قرآن و اهل بیت(ع)، دفتر چهارم، سبک زندگی و در دفتر پنجم، کرامات و زیارت نامه های امام رضا(ع) گردآوری شده و سعی شده مطالب حداقل گویا و کوتاه باشد. بعضی از موارد کتاب «عیون الاخبار الرضا» که نیاز به توضیح، تبیین و تعلیق داشت در پاورقی به صورت خلاصه در اختیار مخاطبان قرار میگیرد که خود این پاورقی ها نیز در حد یک کتاب مجزا است».
ترجمه کتاب الامالی شیخ صدوق
او که تاکنون آثار بسیاری از جمله «ادعیه و اعمال ماه شعبان، «ادعیه و اعمال ماه رجب»، «صحیفه سجادیه»، «ادعیه و اعمال ماه ذی الحجه» با ترجمه فارسی و دعای «صباح حضرت امیرالمومنین علی (ع) بخط ام سلمه دختر فتحعلی شاه قاجار» و... را در به نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) به چاپ رسانده است، در خصوص آثار در دست اقدام خود می گوید: «در حال حاضر، مشغول ترجمه کتاب «الامالی» هستم. این اثر، شامل ۹۷ مجلس سخنرانی شیخ صدوق است که محتوای کتاب بیشتر شامل مطالب اخلاقی، تاریخی و نقل فضائل خاندان پیامبر اسلام(ص) است. کتاب «شهادت نامه امام حسین(ع) و شهیدان کربلا» نیز از دیگر آثاری است که نگارش آن به پایان رسیده وبه زودی منتشر خواهد شد. در این اثر با بهره گیری از منابع دست اول و معتبر نزدیک به زمان شهادت امام حسین(ع) واقعه کربلا، تقریبا قبل از قرن چهارم هجری سعی شده است که ماجرای کربلا و وقایع آن به طور دقیق بررسی شود.