رجب در لغت به معنای قربانی و تعظیم است. این ماه سی روزه بود و جزو ماه‌های حرام محسوب می‌شود، اهمیت و جایگاهش ماه رجب به حدی است که «امام موسی کاظم (ع)» می‌فرمایند: «ماه رجب، ماه بزرگی است که در آن پاداش حسنات چند برابر به حساب می‌آید و گناهان آدمی در آن آمرزیده می‌شود». کسی که یک روز در این ماه را روزه بگیرد، آتش جهنم به اندازه صد سال از او فاصله می‌گیرد و کسی که سه روز در این ماه روزه بگیرد، بهشت بر او واجب می‌شود».
در حدیث است که حضرت نوح(ع) روز اول این ماه سوار بر کشتی شد و نجات یافت و فرمودند: کسانی که با او هستند روزه بدارند و هر که این روز را روزه بدارد آتش عذاب یک سال از او دور می شود و نیز طبق سخن حضرت صادق(ع) خواندن زیارت امام حسین(ع) در روز اول این ماه مستحب و تأکید شده است.
رجب در قرآن
خداوند در آیه 36 سوره توبه می فرماید: ««إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِی کِتَابِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ  ذَلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ ۚ فَلَا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنْفُسَکُمْ  وَقَاتِلُوا الْمُشْرِکِینَ کَافَّةً کَمَا یُقَاتِلُونَکُمْ کَافَّةً  وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ؛ به درستی كه تعداد ماه ها نزد خداوند و در كتاب تكوین او از همان روزی كه آسمان ها و زمین را آفرید، دوازده ماه است كه چهار ماه آن، ماه حرام است (نزد اکثر مفسرین آن چهار ماه ذیقعده و ذیحجه و محرم و رجب است) این است دین استوار و محکم، پس در آن ماه‌ها ظلم و ستم به جنگ و خونریزی در حق خود و یکدیگر مکنید و متفقا همه با مشرکان قتال و کارزار کنید چنانکه مشرکان نیز همه متّفقا با شما به جنگ و خصومت برمی‌خیزند و بدانید که خدا با اهل تقواست».
 طبق بیان روایات، یكی از چهار ماه حرام، ماه رجب است كه بر خلاف سه ماه ذی القعده، ذی الحجه و محرم كه به دنبال هم آمده اند، این ماه به تنهایی و جدای از آن ها واقع شده است.
منظور از حرام بودن چهار ماه، این است كه مردم در این ماه ها، از جنگیدن با یكدیگر دست بكشند و امنیت عمومی همه جا حكم فرما شود تا مردمان به زندگی خود و فراهم آوردن وسایل آسایش و سعادت خویش برسند و به عبادت و طاعت خود بپردازند.
فلسفه ماه های حرام
ماه رجب، یكی از چهار ماه حرام است كه در آن از جنگ و خونریزی نهی شده است. تحریم جنگ در این چهار ماه، یكی از راه های پایان دادن به جنگ های طولانی و وسیله ای برای دعوت به صلح و آرامش بود؛ زیرا هنگامی كه جنگ جویان چهار ماه از سال اسلحه را بر زمین گذاشته و صدای چكاچك شمشیرها خاموش شود و مجالی برای تفكر و اندیشه به وجود آید، احتمال پایان یافتن جنگ بسیار زیاد است.
اسلام در هر سال برای پیروان خود یك آتش بس چهارماهه اعلام می دارد كه این خود نشانه روح صلح طلبی اسلام است. البته اگر دشمن بخواهد از این قانون اسلامی سو استفاده كند و حریم ماه های حرام را بشكند، اجازه مقابله به مثل به مسلمانان داده شده است.
 رجب در كلام پیامبر اكرم (ص)
رجب، ماهی است كه پیامبر اسلام (ص) در آن مامور شد تا خوبی ها را تكمیل كرده و انسان متحیر سرگردان را منزل بنمایاند و آیینی آورد كه برای همیشه تاریخ، انسان ها را راهنما باشد.
مبعوث رجب، درباره فضیلت های آن می فرماید: 'رجب، ماه نزول رحمت الهی است و خداوند در این ماه، رحمت خود را بر بندگان خویش فرو می ریزد.' و در كلام زیبای دیگر می فرماید: 'در بهشت قصری است كه غیر از روزه داران ماه رجب؛ كسی وارد آن نمی شود.' و بدین ترتیب، حضرت لزوم توجه بیشتر به این ماه و تفاوت قایل شدن بین رجب و سایر ماه ها را متذكر می شود.
همچنین در مورد اهمیت ماه رجب می‌فرمایند: «آگاه باشید که ماه رجب، ماه خدا و از ماه‌های بزرگ است و از آن روی «اصمّ» نامیده شده که هیچ یک از ماه‌ها نزد خدا در حرمت و فضیلت به آن نمی‌رسد»، همچنین ایشان تاکید فرمودند: «رجب ماه خداوند سبحان و شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است».
رجب در کلام معصومین (ع)
حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (ع) فرمودند: «هر کس در ماه رجب صدقه بدهد، خداوند روز قیامت در بهشت او را به ثوابی گرامی می‌دارد که هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و به خاطر بشری خطور نکرده است».
از امام صادق علیه السلام نقل شده که پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: «رجب ماه استغفار امت من است، پس در این ماه طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است. رجب را اصَبّ می گویند؛ چون رحمت خداوند در این ماه بر امت من بسیار ریخته می شود. پس بسیار بگویید: اَسْتَغْفِرُاللّه  وَ اَسْئَلُه التَّوبَة؛ یعنی از خداوند به خاطر کارهای بدم پوزش می طلبم و از او فرصت بازگشت می خواهم».
همچنین امام صادق(ع) در فضیلت این ماه در روایتی جالب فرموده است:
«روز قیامت منادی از درون عرش ندا مى‌‏دهد اهل ماه رجب کجایند؟ گروهى برمى‌‏خیزند که چهره‌‏شان براى مردم محشر مى‏‌درخشد، بر سرشان تاج پادشاهى آکنده از مروارید و یاقوت است. همراه هر یک از ایشان هزار فرشته از سوى راست و هزار فرشته از سوى چپ ایستاده‌‏اند و به او مى‏‌گویند اى بنده خدا! کرامت خداى بر تو گوارا باد! از عرش هم ندا مى‏‌آید که اى بندگان من! سوگند به عزت و جلال خودم جایگاه شما را گرامى و عطاى شما را جزیل قرار مى‏‌دهم و غرفه‏‌هایى از بهشت به شما ارزانى مى‏‌دارم که از زیر آن جوى‏‌ها جارى است و جاودانه در آن خواهید بود و پاداش عمل‏‌کنندگان چه نیکوست، شما براى من در ماهى، روزه مستحبى گرفتید که حرمت آن ماه را بزرگ و حق آن را واجب کرده‏‌ام. اى فرشتگان من! اى بندگان و کنیزکان مرا به بهشت درآورید»
. امام صادق(ع) اضافه فرموده است«که این پاداش کسى است که چیزى از ماه رجب را روزه بگیرد، هر چند یک روز از دهه اول یا دوم یا آخر آن باشد».
امام موسی کاظم (ع) می فرمایند:«رجب، نام رودی است در بهشت که از شیر سپیدتر و از عسل شیرین‌تر است، کسی که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند متعال از زلال جاری آن رود به وی می‌نوشاند».
حسن بن علىّ بن فضال از حضرت امام رضا علیه السلام روایت کرده است که فرمود: «هر کس روز اوّل ماه رجب را به اشتیاق ثواب و پاداش الهى روزه بگیرد، بهشت‏ بر او واجب گردد؛ و هر کس یک روز در وسط ماه رجب روزه بگیرد در مثل ربیعه‏ و مضر (که دو طایفه پرجمعیّت بودند) شفاعت کند؛ و هر کس یک روز در آخر آن روزه بگیرد، خداوند او را از اهل بهشت قرار داده و شفاعت او را در مورد پدر، مادر، پسر، دختر، خواهر، برادر، عمّه، عمو، خاله، دائى، آشنایان و همسایگانش بپذیرد گرچه در میان آنان کسى باشد که سزاوار دوزخ است».
از حضرت امام جواد (ع) روایت شده است که آن حضرت فرمود: «در رجب شبی است که برای مردم از هرچه آفتاب بر آن تابیده بهتر است و آن شب بیست و هفتم این ماه است که فردای آن روز بعثت پیامبر روی داد و به جای آوردن اعمال ویژه آن پاداش برابر شصت سال عبادت دارد».
منبع:
https://www.irna.ir/news/80658376
https://www.mizanonline.com/fa/news/699969/
https://hawzah.net/fa/Article/View/94663/
https://fa.shafaqna.com/news/1097159/
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1
https://www.parsine.com/fa/news/512283/